§2.5 Verweringsmateriaal in beweging

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Wat is het verschil tussen mechanische en chemische verwering?

Wat hoort waar?

Sterke chemische verwering

Sterke Mechanische verwering

Weinig verwering

In de woestijnen zoals op het Arabisch Schiereiland en de Sahara worden gesteenten vooral afgebroken door fysische verwering. Beschrijf in twee stappen deze vorm van fysische verwering.

Geef aan op welke wijze:
1. mechanische verwering bijdraagt aan de afbraak van het gesteente;
2. chemische verwering bijdraagt aan de afbraak van het gesteente.

Dikste verweringslaag

Sterke fysische verwering (2x)

De sterkste chemische verwering

Zowel chemische als fysische verwering

Sterke fysische verwering (2x)

Hoe ging de herhaling van de vorige paragraaf? Hierna nieuwe stof.

😒🙁😐🙂😃

Verweringsmateriaal in beweging

§2.5

Domein Aarde

Leerdoelen

Je kent de verschillende manieren waarop verweringsmateriaal in beweging komt.

Je begrijpt hoe exogene processen bijdragen aan het ontstaan van aardverschuivingen, puinhellingen en puinwaaiers.

Erosie

Het snelstromende rivierwater neemt los gesteente mee.

Door dit transport van verweringsmateriaal is de rivier in staat om dalen uit te schuren.

Dit proces wordt erosie genoemd.

Noteer 

Verwering geeft pakketten (los) verweringsmateriaal op hellingen

Dat kan in beweging komen door de zwaartekracht, evt in combinatie met water

het valt

het rolt

het glijdt

Alle verplaatsingen van

verweringsmateriaal worden

aardverschuivingen genoemd.

Aardverschuivingen

Wat zijn de goede combinaties?

Bergstorting

Modderstromen

Puinlawine

Vallend gesteente

Wat zijn de goede combinaties?

materiaal

1 losse stenen van verschillende grootte

2 losse stenen

3 rotsmassa

4 met water verzadigde grond

A Bergstorting

B Modderstroom

C Puinlawine

D Vallend gesteente

a stromen

b glijden

c vallen

d rollen en glijden

Puinhelling

Al het gesteente dat naar beneden

valt, glijdt, rolt of vloeit, hoopt zich op

onder aan de helling…

Daar vormt zich een puinhelling.

Hoe zijn de jongste puinhellingen op de foto te herkennen?

>> Onbegroeide delen van de berghelling.

Noteer 

Puinwaaier

Een rivier vol met verweringsmateriaal stroomt vanuit de bergen een vlakte in.

De stroomsnelheid neemt af waardoor de rivier zich splitst.

Er treedt sedimentatie op en er vormt zich een puinwaaier.

In welk seizoen is de kans op modderstromen/ aardverschuivingen in Lhasa (China) het grootst?

1. Winter
2. Zomer
3. Herfst
4. Lente

Vier soorten van erosie

Schurende werking van met puin (verweringsmateriaal) beladen wind, water en ijs:

1) Zee: Mariene erosie

2) Rivierwater: Fluviale erosie

3) Wind: Eolische erosie

4) IJs: Glaciale erosie

Erosie/verwering

Verwering gebeurt op de plek zelf, erosie is een beweging!

Erosie door de zee

Door de kracht van de golven worden stukken van de kust weggeslagen.

  

De erosieve kracht van de golven is sterker bij diepe kusten en bij veel stukjes steen in het water.

Dal uitgesleten (erosie door gletsjer (U-dal))

Dal uitgesleten (erosie door rivier (V-dal))

In bergen is de stroomsnelheid van een rivier groot (door groot verhang). Hoge stroomsnelheid zorgt voor het transport van zware sedimenten (stenen, keien). Rivier beladen met puin heeft een schurende werking langs de oevers en de bodem

Op de afbeelding is sprake van erosie door ...

1. Wind
2. Water
3. IJs

Op de afbeelding is vooral sprake van erosie door ...

1. Wind
2. Water
3. IJs

Op de afbeelding is sprake van erosie door ...

1. Wind
2. Water
3. IJs

Op de afbeelding is sprake van ...

1. Horizontale erosie
2. Verticale erosie

Op de afbeelding is sprake van ...

1. Horizontale erosie
2. Verticale erosie

Leerdoelen

Je kent de verschillende manieren waarop verweringsmateriaal in beweging komt.

Je begrijpt hoe exogene processen bijdragen aan het ontstaan van aardverschuivingen, puinhellingen en puinwaaiers.

Bovenloop

Bovenloop: hoge stroomsnelheid, groot verschil in reliëf (groot verhang), veel erosie (door hoge stroomsnelheid), vervoer van grove sedimenten zoals stenen en keien. Voorkomen van V-dalen (verticale erosie).

Middenloop

Middenloop: minder reliëf, afnemende stroomsnelheid, evenwicht tussen erosie en sedimentatie, grove sedimenten sedimenteren eerst. Nog wel vervoer grof zand, zand en klei. Steeds meer erosie in breedte ipv diepte - ontstaan meanders

Benedenloop

Benedenloop: weinig reliëf, vooral sedimentatie (van fijn materiaal), erosie in de breedte (oevers van de rivier), fijn zand en klei, lage stroomsnelheid. Voorkomen van verlaten meanders (hoefijzermeer). Grootste debiet.

Delta

Doordat rivierwater 'botst' met zeewater daalt de stroomheid tot zo goed als 0. Hierdoor sedimenteert al het materiaal. Wanneer het sediment boven water komt, noemen we dat een delta.

1.Reliëf

2. Stroomsnelheid

3. Processen

4. Sediment

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Veel

Weinig

Overgang hoog naar laag

Laag

Sedimentatie

Fijn zand, klei

Hoog

verticale 

erosie

stenen

hoog/laag

Erosie/sedimentatie in evenwicht

Grof zand, grind

In welk deel van een rivier kan een delta ontstaan?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop
4. Niet

De rivier gaat meanderen in de

1. bovenloop
2. benedenloop
3. middenloop
4. monding

Hoe ontstaan deze meanders?

Hoefijzermeer

Sedimentatie

Lage stroomsnelheid

Erosie

Buitenbocht

Binnenbocht

Hoge stroomsnelheid

Noteer de letters van deze vier hoefijzervormige meren van jong naar oud.

Duinvorming en afbraak (erosie)

Opdrachten

lastig?

https://www.youtube.com/watch?v=jXsJAmwCQXg