§2.5 Verweringsmateriaal in beweging

Startactiviteit
Waarom zijn modderstromen zo gevaarlijk? Waarom gaan er zoveel mensen bij dood?

Wat zijn de directe gevolgen van een modderstroom en wat zijn de indirecte gevolgen?
timer
5:00
1 / 49
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 49 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Startactiviteit
Waarom zijn modderstromen zo gevaarlijk? Waarom gaan er zoveel mensen bij dood?

Wat zijn de directe gevolgen van een modderstroom en wat zijn de indirecte gevolgen?
timer
5:00

Slide 1 - Tekstslide

Verweringsmateriaal in beweging
§2.5

Domein Aarde

Slide 2 - Tekstslide

Leerdoelen
Je kent de verschillende manieren waarop verweringsmateriaal in beweging komt.

Je begrijpt hoe exogene processen bijdragen aan het ontstaan van aardverschuivingen, puinhellingen en puinwaaiers.

Slide 3 - Tekstslide

Wat is het verschil tussen mechanische en chemische verwering?

Slide 4 - Open vraag

Wat hoort waar?

Sterke chemische verwering
Sterke Mechanische verwering
Weinig verwering

Slide 5 - Sleepvraag

In de woestijnen zoals op het Arabisch Schiereiland en de Sahara worden gesteenten vooral afgebroken door fysische verwering. Beschrijf in twee stappen deze vorm van fysische verwering.

Slide 6 - Open vraag

Geef aan op welke wijze:
1. mechanische verwering bijdraagt aan de afbraak van het gesteente;
2. chemische verwering bijdraagt aan de afbraak van het gesteente.

Slide 7 - Open vraag

Dikste verweringslaag
Sterke fysische verwering (2x)
De sterkste chemische verwering
Zowel chemische als fysische verwering
Sterke fysische verwering (2x)

Slide 8 - Sleepvraag

Hoe ging de herhaling van de vorige paragraaf? Hierna nieuwe stof.
😒🙁😐🙂😃

Slide 9 - Poll

Aardverschuivingen

Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Tekstslide

Wat zijn de goede combinaties?
Bergstorting
Modderstromen
Puinlawine
Vallend gesteente

Slide 12 - Tekstslide

Wat zijn de goede combinaties?
Bergstorting

Modderstromen

Puinlawine
Vallend gesteente

Slide 13 - Sleepvraag

Wat zijn de goede combinaties?
B Bergstorting
D Modderstromen
C Puinlawine
A Vallend gesteente

Slide 14 - Tekstslide

Wat zijn de goede combinaties?

Slide 15 - Tekstslide

In welk seizoen is de kans op modderstromen/ aardverschuivingen in Lhasa (China) het grootst?
A
Winter
B
Zomer
C
Herfst
D
Lente

Slide 16 - Quizvraag

materiaal
1 losse stenen van verschillende grootte

2 losse stenen

3 rotsmassa

4 met water verzadigde grond
A Bergstorting
B Modderstroom
C Puinlawine
D Vallend gesteente
a stromen
b glijden
c vallen
d rollen en glijden

Slide 17 - Sleepvraag

A3b  B4a  C1d  D2c

Slide 18 - Tekstslide

Slide 19 - Tekstslide

Onder welke weersomstandigheden komt materiaal vooral in beweging?
A
Droog en zonnig weer
B
Regenachtig weer
C
Na hevige sneeuwbuien
D
Als het in de lente plotseling warmer wordt

Slide 20 - Quizvraag

Slide 21 - Video

Puinhelling
Al het gesteente dat naar beneden
valt, glijdt, rolt of vloeit, hoopt zich op
onder aan de helling…

Daar vormt zich een puinhelling.
Hoe zijn de jongste puinhellingen op de foto te herkennen?

>> Onbegroeide delen van de berghelling.

Noteer 

Slide 22 - Tekstslide

Transport
Er zijn vier transporteurs van verweringsmateriaal:
  • Een rivierstelsel vervoert enorme hoeveelheden verwerings- materiaal uit het gehele stroomgebied.
  • IJs transporteert langzaam, maar met enorm veel kracht. 
  • .... >> vervolg

Noteer 

Slide 23 - Tekstslide

Transport
vervolg
  • Wind is een belangrijke transporteur in droge gebieden. 
  • De zee zorgt door stromingen en golven voor vervoer van materiaal.
Noteer 

Slide 24 - Tekstslide

Erosie
Het snelstromende rivierwater neemt los gesteente mee.

Door dit transport van verweringsmateriaal is de rivier in staat om dalen uit te schuren.

Dit proces wordt erosie genoemd.

Noteer 

Slide 25 - Tekstslide

U-dal of V-dal?
Welke vorm heeft een dal ontstaan als gevolg van riviererosie?

V-vormig
  >> we noemen dat een V-dal


Slide 26 - Tekstslide

Op de afbeelding is sprake van erosie door ...
A
Wind
B
Water
C
IJs

Slide 27 - Quizvraag

Rivieren transporteren sediment. De kracht van het transport bepaald welke korrelgrootte je op de bodem van rivieren terug kunt vinden. Leg dit uit. Gebruik in je antwoord de situatie in de bovenloop en de benedenloop

Slide 28 - Open vraag

Op de afbeelding is vooral sprake van erosie door ...
A
Wind
B
Water
C
IJs

Slide 29 - Quizvraag

Op de afbeelding is sprake van erosie door ...
A
Wind
B
Water
C
IJs

Slide 30 - Quizvraag

Puinwaaier
Een rivier vol met verweringsmateriaal stroomt vanuit de bergen een vlakte in.


De stroomsnelheid neemt af waardoor de rivier zich splitst.
Er treedt sedimentatie op en er vormt zich een puinwaaier.

Slide 31 - Tekstslide

Morene
Als het hooggebergte vergletsjert breiden de gletsjers zich uit.
 
De gletsjer vervoert van alles en nog wat, van grote stenen tot fijn materiaal, de morene.
Nu treedt er erosie op en wordt het dal steeds breder.

Slide 32 - Tekstslide

V-dal of U-dal
Er is geen gletsjer te zien, maar het dal heeft een U-vorm

Dit betekent dat er een gletsjer geweest is die dit dal gevormd heeft!

Slide 33 - Tekstslide

Op de afbeelding is sprake van ...
A
Horizontale erosie
B
Verticale erosie

Slide 34 - Quizvraag

Op de afbeelding is sprake van ...
A
Horizontale erosie
B
Verticale erosie

Slide 35 - Quizvraag

Erosie door de zee
Door de kracht van de golven worden stukken van de kust weggeslagen.
  

De erosieve kracht van de golven is sterker bij diepe kusten en bij veel stukjes steen in het water.

Slide 36 - Tekstslide

Je begrijpt dat in de aride zone het Waarom wordt verweringsmateriaal makkelijker meegenomen in de aride zone dan in de gematigde zone?

Slide 37 - Open vraag

Hydrologische kringloop

Slide 38 - Tekstslide

Vier soorten van erosie
Schurende werking van met puin (verweringsmateriaal) beladen wind, water en ijs:
1) Zee: Mariene erosie
2) Rivierwater: Fluviale erosie
3) Wind: Eolische erosie
4) IJs: Glaciale erosie
Erosie/verwering
Verwering gebeurt op de plek zelf, erosie is een beweging!

Slide 39 - Tekstslide

Dal uitgesleten (erosie door gletsjer (U-dal))
Dal uitgesleten (erosie door rivier (V-dal))
In bergen is de stroomsnelheid van een rivier groot (door groot verhang). Hoge stroomsnelheid zorgt voor het transport van zware sedimenten (stenen, keien). Rivier beladen met puin heeft een schurende werking langs de oevers en de bodem

Slide 40 - Tekstslide

Bovenloop
Bovenloop: hoge stroomsnelheid, groot verschil in reliëf (groot verhang), veel erosie (door hoge stroomsnelheid), vervoer van grove sedimenten zoals stenen en keien. Voorkomen van V-dalen (verticale erosie).
Middenloop
Middenloop: minder reliëf, afnemende stroomsnelheid, evenwicht tussen erosie en sedimentatie, grove sedimenten sedimenteren eerst. Nog wel vervoer grof zand, zand en klei. Steeds meer erosie in breedte ipv diepte - ontstaan meanders
Benedenloop
Benedenloop: weinig reliëf, vooral sedimentatie (van fijn materiaal), erosie in de breedte (oevers van de rivier), fijn zand en klei, lage stroomsnelheid. Voorkomen van verlaten meanders (hoefijzermeer). Grootste debiet.
Delta
Doordat rivierwater 'botst' met zeewater daalt de stroomheid tot zo goed als 0. Hierdoor sedimenteert al het materiaal. Wanneer het sediment boven water komt, noemen we dat een delta.

Slide 41 - Tekstslide

1.Reliëf

2. Stroomsnelheid

3. Processen

4. Sediment

Bovenloop
Middenloop
Benedenloop
Veel

Weinig
Overgang hoog naar laag


Laag
Sedimentatie
Fijn zand, klei
Hoog
verticale 
erosie
stenen
hoog/laag
Erosie/sedimentatie in evenwicht
Grof zand, grind

Slide 42 - Sleepvraag

In welk deel van een rivier kan een delta ontstaan?
A
Bovenloop
B
Middenloop
C
Benedenloop
D
Niet

Slide 43 - Quizvraag

De rivier gaat meanderen in de
A
bovenloop
B
benedenloop
C
middenloop
D
monding

Slide 44 - Quizvraag



Hoe ontstaan deze meanders?

Slide 45 - Tekstslide

Hoefijzermeer
Sedimentatie
Lage stroomsnelheid
Erosie
Buitenbocht
Binnenbocht
Hoge stroomsnelheid

Slide 46 - Sleepvraag

Noteer de letters van deze vier hoefijzervormige meren van jong naar oud.

Slide 47 - Open vraag

Duinvorming en afbraak (erosie)

Slide 48 - Tekstslide

Opdrachten
lastig?
https://www.youtube.com/watch?v=jXsJAmwCQXg

Slide 49 - Tekstslide