Domein G

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Domein G

Risicoavers

Persoon die risico's zoveel mogelijk probeert te vermijden. 

- Spaart geld ipv (risicovol) beleggen

- Met 30 km/h de skipiste af ipv 100 km/h

- Doet normaal gesproken niet mee aan loterijen

- Verzekeren zich bij twijfel

Risicoaversie verschilt per persoon en is subjectief. 

Informatie asymmetrie 

Verzekeraar weet niet alle risico's van de klanten, klanten weten dat zelf vaak wel: verschil in informatie tussen 2 partijen = informatie asymmetrie

Daardoor rekenen ze een 'gemiddelde premie' zodat alle kosten worden gedekt. 

Transactiekosten info-asymmetrie

Een klant gaat naar de bank voor een lening

De bank moet de klant scannen op zijn/haar risicoprofiel. Er moeten een vragenlijst worden ingevuld, loonstrook, werkgeversverklaring...

Allemaal extra kosten (tijd + moeite) om een transactie 

Transactiekosten

Extra kosten bij het aangaan van een ruil.

Marktplaats: je koopt iets, maar moet ook onderzoek doen of iets goed is, moet erheen rijden, veel tijd om marktonderzoek te doen.

Tijd zijn in dit geval de transactiekosten.

Beurt auto - info asymmetrie

Jij weet als klant weinig van de kosten van reparaties

De garage kan dus zeggen dat er heel veel arbeid nodig is om de problemen te verhelpen. 

Jij moet dus extra 'transactiekosten' maken om dit probleem op te lossen (inhuren specialist bijvoorbeeld)

Onderpand

Door onderpand kun je makkelijker krediet krijgen (lening)/ lenen omdat de bank binder risico loopt op wanbetaling. 

Onderpand

De bank kan je huis verkopen als je het maandbedrag niet betaalt.

Stel: Hypotheek €200.000

Waarde huis: €350.000

Bank heeft weinig risico, want bij wanbetaling verkopen zij het huis. Bank heeft recht op onderpand. 

Model waarbij de ene actor (de principaal)

taken vaststelt en opdrachten geeft die de andere actor (de agent) uitvoert

tegen een bepaalde beloning (en bij slechte uitvoering komt er een straf)

 

Drie kenmerken, altijd noemen in je antwoorden

 1. principaal en agent hebben verschillende belangen

 2. informatie is asymmetrisch

 3. er is sprake van transactiekosten

Principaal-agentmodel

Principaal-agent probleem:

Let bij elk principaal-agent probleem op drie elementen:

1. Wie huurt wie in: wie is de principaal en wie de agent?

2. Eigenbelang:  waarin hebben de twee partijen een

    (conflicterend) belang/doel?

3. Asymmetrische informatie: op welke wijze heeft 

de agent meer informatie dan de principaal? 

4. Wat zijn de transactiekosten?

ZZP'er aannemen om huis te bouwen

1) Doel klant: Zo'n goed mogelijk huis. (huurt ZZP'er in)

Doel ZZP: Zo snel mogelijk werken en zoveel mogelijk nieuwe opdrachten. 

2) Informatie-asymmetrie: Werkt hij hard en doet hij goed werk?

3) Extra controles, specialisten inschakelen. Kijken of hij doorwerkt?

Een principaal-agent probleem kan op twee manieren worden opgelost:

I    Zorg ervoor dat de agent hetzelfde belang krijgt als de principaal

     --> bijv. prikkelcontracten (= contracten die ervoor zorgen dat de

           principaal en de agent dezelfde doelstellingen hebben)

II   Verminder de asymmetrische informatie

      --> als de principaal meer informatie heeft, kan de agent minder

            goed zijn eigenbelang nastreven

      --> bijv. benchmarks (= de gemiddelde prestatie van vergelijkbare

            agenten) of een second opinion (= de mening over de prestatie

            van de agent door een andere agent)

Principaal-agent probleem:

AFM, DNB (3.4)

De AFM/DNB (autoriteit financiele markten, de Nederlandsche Bank) houdt toezicht op de financiële markten: op sparen, beleggen, verzekeren, lenen, pensioenen. .

De toezichthouder zorgt dat het publiek, het bedrijfsleven en de overheid vertrouwen houden in de financiële markten. En dat de markten op een duidelijke en eerlijke manier werken.

Wanneer verzekeren?

Als jouw individuele risico klein is, verzeker jij je vaak niet. 

Als je een groot risico hebt, dan verzeker je juist wel.

Afweging snappen tussen kosten en risico bij verzekeren. 

Risico hangt af van:

Kans op schade x schade

De hoogte van de schade

De kans op schade

Onzekerheid --> Kans op fietsdiefstal is lastig in te schatten

Voorbeeld

In deze klas zitten 25 leerlingen, iedereen met een smartphone

Kans op schade is 5/25 (1/5e dus). De gemiddelde telefoon heeft een waarde van €600.-

Bereken het risico.

1/5 x 600 = €120 (Gemiddelde individuele schade)

120 x 25 = €3000,- (600 x 5 is ook 3000)

Verzekeren en solidariteit

Gebeurt jou niets? Dan betaal je wel premie, maar claim je niets. Je betaalt dus eigenlijk voor de schade van anderen = Solidariteit 

Solidariteit bij verzekeren

Met solidariteit bedoelen we vaak dat mensen elkaar helpen vanuit een gevoel van saamhorigheid en verbondenheid zonder dat hier onmiddellijk een tegenprestatie tegenover staat.

In de context van verzekeren, is solidariteit de mate waarin risico’s gedeeld worden met andere verzekerden. Mensen die weinig schade claimen (goede risico’s) dragen in verhouding meer bij dan mensen die veel schade claimen (slechte risico’s).

Averechtse selectie

Door informatieasymmetrie rekent verzekeraar gemiddelde premie

Die is voor goede risico's te hoog --> Die stoppen met verzekeren

Slechte risico's blijven over --> Hoge premie

Averechtse selectie

10 mensen verzekerd 

5 mensen met 500 euro schade

5 mensen met 100 euro schade

Totale schade: 3000 euro ----Premie per persoon dus 300,-

5 goede risico's twijfelen

Die maken 100 euro schade, terwijl ze 300 euro premie betalen. Kortom: de goede risico's stoppen met verzekeren

Slechte blijven over en betalen dus meer: Premie stijgt. 

Moral hazard / Moreel wangedrag

Bewust je anders gedragen omdat je toch bent verzekerd:

- Fiets slecht op slot zetten, toch verzekerd 

- Telefoon verzekerd, op tafel laten liggen

- Reisverzekering: niet goed op je spullen letten

Liegen tegen je verzekering is fraude, dat is wat anders

Bonus malus

Goed gedrag (geen schade maken) levert korting op

Schade maken --> Minder korting

Mensen worden voorzichtiger en gedragen zich beter --> Gevolg: minder moral hazard & mensen krijgen een premie die bij hun past --> Minder averechtse selectie

Verzekeraar weet hoe je rijdt --> Minder informatieasymmetrie

Eigen risico

Mensen worden voorzichtiger --> Minder moral hazard 

Moral hazard bij zorgverzeringen komt natuurlijk niet voor (bewust gezondheidsrisico lopen?!?!?)

Eigen risico verlaagt je premie, want het risico van de verzekeraar daalt. 

Keuze eigen risico zorg

Je kunt kiezen uit een hoog eigen risico of laag eigen risico.

Kies je hoog? Dan heb je een lage premie. Je verwacht dan dat je niet zo vaak wat hebt. 

Kies je laag? Dan betaal je meer premie en ben je óf heel risico avers, of je weet dat je vaak wat hebt. 

Gevolg: door keuze minder informatie asymmetrie