examentraining 8 - Evolutie F2 - PLS1337

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Lesprogramma

Nabespreken (maken) vragen reproductie

Examentraining

Evolutie

Huiswerk

Vragen bij ‘evolutie’

T5 – Evolutie

Populatie

Soort               Onderling vruchtbare nakomelingen

Populatie       Dezelfde soort in één gebied

Verscheidenheid (verschil) is belangrijk voor de instandhouding van de populatie.

- Blijven bij veranderende milieu omstandigheden voldoende organismen aanwezig die kunnen overleven

- Blijft de populatie ondanks veranderend milieu in stand

T5 – Evolutie

Natuurlijke selectie

- Individuen die het best zijn aangepast aan een bepaalde omgeving hebben de grootste overlevingskans

- Daarom hebben ze een grotere kans om nakomelingen te krijgen

- De gunstige eigenschap wordt doorgegeven aan de nakomelingen --> meer nakomelingen met die eigenschap

T5 – Evolutie

Natuurlijke selectie

- Populaties variëren van elkaar (door toeval), er komen verschillende allelen voor.

- Door langdurige isolatie wisselen de populaties geen genen uit: steeds meer verschillen tussen populaties onder invloed van natuurlijke selectie.

- Na verloop van tijd zullen de twee populaties niet meer onderling kunnen voortplanten: er is een nieuwe soort ontstaan.

T5 – Evolutie

Evolutie

Andere opvattingen over het ontstaan van levensvormen:

- Schepping

- Generatio spontanea

Huidige wetenschappelijke consensus:

- Evolutie

Evolutie ontstaat uit verscheidenheid in populatie

- Individuen hebben verschillende genotypen en fenotypen

- Toevallige mutaties veranderen genotypen

- Hierdoor kunnen nieuwe eigenschappen ontstaan

Evolutie

Bewijzen voor evolutie

Fossielen: versteende overblijfselen van organismen

Endosymbiose theorie: mitochondriën en chloroplasten waren ooit zelfstandige bacteriën die in een eukaryote cel zijn opgenomen.

Overeenkomsten in huidige levensvormen

- Homologe organen: organen die op elkaar lijken, maar mogelijk een andere functie hebben

- Analoge organen: organen die op elkaar lijken, zelfde taak, maar een verschillende oorsprong hebben

- Rudimentaire organen: nauwelijks ontwikkelde organen die geen functie meer hebben

- Overeenkomsten in stoffen waaruit organismen bestaan (eiwitten, DNA)

Evolutie

Populatiegentica

Regel van Hardy-Weinberg: de frequentie van allelen en genotypen in een populatie blijven constant.

De regel geldt alleen voor populaties die voldoen aan bepaalde voorwaarden:

Populatie is groot en gesloten

Paringen zijn zuiver willekeurig

Geen natuurlijke selectie

Er vinden geen mutaties plaats

Er vindt geen migratie plaats

Evolutie

Populatiegenetica

Stel: haarkleur kat wordt bepaald door gen A

A: zwart haar, a: wit haar

Van alle allelen in de populatie: 20% allel voor wit haar

De allelfrequentie voor a is dan: 0,2

De allelfrequentie voor A is dan:0,8

De allelfrequentie voor het dominante allel noemen p en voor het recessieve allel q

𝑝+𝑞=1                                        𝑎𝑎=𝑞^2 en 𝐴𝐴=𝑝^2

𝑝^2+2𝑝𝑞+𝑞^2=1                      𝐴𝑎=2𝑝𝑞

In een populatie worden 50 katten geteld, 2 hebben wit haar, 48 zwart haar. Het allel voor witte haren is recessief.
1- Bereken de allelfrequentie van A en a.
2- Welke deel van de zwartharigen is heterozygoot?

Zelf aan de slag

Voor in de planner

Maken:

Opdrachten behorend bij evolutie (uitgedeeld)

Leren:

Theorie – alles