2 H/V: Thema 1 BS 2: Verbranding

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 1 BS 2: Verbranding

Leerdoelen

HAVO & VWO:

• Je kan het begrip verbranding in je eigen woorden uitleggen
• Je kan het het verband uitleggen tussen verbranding en lichamelijke activiteit
• Je kunt uitleggen welke stoffen er ontstaan en welke stoffen worden verbruikt bij verbranding

VWO:

• Je kunt het verschil in verbranding bij koudbloedige en warmbloedige dieren beschrijven

vraag: Waarom zijn voedingsstoffen belangrijk?

Herhaling

• stofwisseling
• fotosynthese
• mitochondriën

Hoe onstaat zuurstof?

Zuurstof ontstaat tijdens fotosynthese in de bladgroenkorrels van een plant. Het door een reactie van zonlicht, koolstofdioxide en water. 

Wat zijn mitochondriën?

Mitochondriën zijn celorganellen (dus onderdeel van een cel) in zowel planten, dieren of ieder ander organisme. Het zijn een soort energiefabriekjes die glucose afbreken zodat er energie vrijkomt. Deze energie gebruikt het organisme om te bewegen, temperatuur te regelen, te herstellen of te groeien.

Planten doen aan fotosynthese om glucose te maken. Deze glucose gebruikt de plant om te groeien of te herstellen. De plant maakt deze glucose dus in principe voor eigen gebruik. Je hoeft alleen de basis reactie van fotosynthese te weten, alle details op cel niveau zijn niet belangrijk voor jullie.

Ja. In ieder organisme vind stofwisseling plaats en dus ook de afbraak van glucose. De afbraak van glucose vind altijd plaats in de mitochondriën.

Wat is stofwisseling?

Wat gebeurd er bij fotosynthese?

Wat gebeurd er in de mitochondriën?

Verbranding

• je verbrand een brandstof om energie vrij te maken
• brandstof verdwijnt
• nieuwe stoffen ontstaan

Wat wordt er in je lichaam afgebroken om energie vrij te maken?

In de mitochondriën in je cellen wordt glucose afgebroken om energie vrij te maken. Deze energie heb je o.a. nodig om te bewegen en warm te blijven

Verbranding in je lichaam

verbranding = de afbraak van glucose in je cellen

brandstof = glucose

-altijd in elke cel van je lichaam

-in alle organismen

glucose

mitochondriën

energie

Wat heb je nog meer nodig voor verbranding?

zuurstof

Zuurstof en koolstofdioxide

bij verbranding is ALTIJD zuurstof nodig!

afval stof = koolstofdioxide

glucose + zuurstof = water +  koolstofdioxide + energie 

zuurstof

   (O2)

koolstofdioxide

         (CO2)

glucose

+

water

energie

omgekeerde reactie t.o.v. fotosynthese

kaars demo om thuis te proberen

Lichaamsbeweging

• Energie wordt omgezet in warmte en beweging

• Als je actiever wordt heb je meer energie nodig

Waar laat je deze warmte?

Deze geef je af aan je omgeving

Bart zit te netflixen op de bank terwijl Susan aan het hardlopen is.
Wat gebeurd er in de cellen van Bart?

Suzans longen en hart moeten harder werken om genoeg brandstof en zuurstof aan te leveren en om de afvalstoffen water en CO2 snel af te kunnen voeren.

1. In Bart's cellen vind meer verbranding plaats
2. In Bart's cellen vind minder verbranding plaats
3. Bij beiden vind evenveel verbranding plaats
4. Bij beiden vind geen verbranding plaats

Suzans longen en hart moeten harder werken om genoeg brandstof en zuurstof aan te leveren en om de afvalstoffen water en CO2 snel af te kunnen voeren.

Fotosynthese

Verbranding

glucose wordt gemaakt

Glucose wordt verbruikt

Zuurstof wordt gemaakt

Zuurstofwordt verbruikt

Koolstofdioxide wordt gemaakt

Koolstofdioxide wordt verbruikt

Je ziet een grafiek van een ruimte met dezelfde organismen.
Wat zit er in deze ruimte?

1. Planten die in het donker staan
2. Planten die in het licht staan
3. Dieren die in het donker staan
4. Dieren die in het licht staan

Leerdoelen

• Je kan het begrip verbranding in je eigen woorden uitleggen
• Je kan het het verband uitleggen tussen verbranding en lichamelijke activiteit
• Je kunt uitleggen welke stoffen er ontstaan en welke stoffen worden verbruikt bij verbranding

ALLEEN VOOR VWO:

warmbloedig & koudbloedig

Koudbloedig & warmbloedig

warmbloedig = constante lichaamstemperatuur

koudbloedig = wisselende lichaamstemperatuur

Hoe hoger de temperatuur hoe meer verbranding

Want een koudbloedig dier kan ook in een warme omgeving zijn, op dat moment is zijn lichaamstemperatuur ook warm. 

Warmbloedige dieren houden hun lichaams temperatuur altijd even hoog ongeacht de buiten temperatuur. VB: wij mensen houden onze lichaamstemperatuur constant rond de 37 graden ook al is het koud in onze omgeving.

Koudbloedige dieren hebben een wisselende lichaamstemperatuur, Bij deze dieren is de lichaamstemperatuur ongeveer gelijk aan hun omgeving. VB: als het buiten 3 graden is heeft de kikker een lichaams temperatuur van 3 graden. Als het 26 graden is zijn zijn omgeving zal zijn lichaamstemperatuur ook 26 graden zijn.

dus GEEN koud/warm bloed!

Koudbloedig

• wisselende temperatuur
• weinig verbranding bij lage temperatuur

Gevolg? 

• winterslaap

Wat gebeurd er? 

Wenig verbranding = weinig energie beschikbaar

Bij koud weer zijn koudbloedige dieren niet erg actief

-Lichaamstemperatuur daalt

-Stofwisseling vertraagd

-Weinig energie en zuurstof nodig

-Sommige reptielen ademen de hele winterslaap niet

Warmbloedig

• Constante temperatuur
• Voortdurend verbranding
• extra verbranding bij kou

Waarom? 

• isolatie
• trek
• winterslaap

Er vindt extra veel verbranding plaats om hun lichaamstemperatuur op peil te houden.

Er komt extra energie vrij, dus ze zijn ook in de winter actief. 

Er is veel voedsel nodig om zo'n actief leven te kunnen leiden

Isolatie:

Zoogdieren: vetlaag onder de huid & dikke vacht met haren 

Vogels: vetlaag onder de huid & verenpak

Trek = wegtrekken naar andere warmere streken in de herfst (ook walvissen trekken bijv. weg naar warmere wateren)

Winterslaap = sommige dieren zoals egels en vleermuizen

0

Warm/koud bloedig?

Welke aanpassingen heeft de vos?

Mark bestudeerd 2 soorten vossen: een poolvos en een rode vos (NL). Welke stelling is juist?

De poolvos verbruikt meer zuurstof, hij is warmbloedig in in deze koude omgeving vind er meer verbranding plaats om zijn lichaamstemperatuur op peil te houden. Voor deze verbrandingsreactie is zuurstof nodig.

1. De poolvos verbruikt meer zuurstof
2. De rode vos verbruikt meer zuurstof
3. De poolvos en de rode vos verbruikten evenveel zuurstof
4. De poolvos en de rode vos gebruiken geen zuurstof want ze zijn in winterslaap

Doel behaald?

Wat is het verschil tussen koudbloedig en warmbloedig?

Voor de volgende keer

Als je volgens schema wil werken:

Maak opdracht 1 t/m 9 van BS 2

Deadline BS 1 t/m 4:

1 oktober

Vond je dit moeilijk?

Bekijk dit filmpje eens (duurt ongeveer 5 min.)

https://www.youtube.com/watch?v=3S6F2rjqu9w

Onder hotspot: filmpje

extra opdracht: https://www.biologietccl.nl/docs/Theorie/Laag%203/vergelijk%20fotosynthese%20en%20verbranding.pdf