Grammatica 1 - herhaling basis enkelvoudige zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Grammatica zinsontleding

Herhaling basis

Enkelvoudige zinnen

Planning

Wat weet je nog?

Ontleden per begrip

Zelfstandig werken

Afsluiten

Lesdoelen

Lesdoel 1: Ik ken alle begrippen om enkelvoudige zinnen te ontleden.

Lesdoel 2: Ik kan enkelvoudige zinnen correct ontleden.

Wat weet je nog over grammatica zinsontleding?

volgorde van ontleden

1

2

3

4

5

6

7

meewerkend voorwerp

persoonsvorm

gezegde

lijdend voorwerp

onderwerp

bwb

zinsdelen

De persoonsvorm kan je op drie verschillende manieren vinden. Eén manier werkt niet altijd. Welke manier is dit?

1. PV van tijd veranderen.
2. PV van getal (ev/mv) veranderen.
3. De zin vragend maken.

Waarom werkt de zin vragend maken niet altijd als je de PV zoekt?

Op welke twee manieren kan je bepalen waar je zinsdeelstrepen moet zetten?

https:

https:

Het werkwoordelijke gezegde bevat alle werkwoorden in de zin. Daar horen nog enkele onderdelen bij. Wat hoort nog meer bij het wwgez?

https:

Uit welke woordsoorten kan het onderwerp bestaan?

Het onderwerp en de persoonsvorm horen bij elkaar.

Ja, ze zijn een stel!

Nee, ze houden niet van elkaar.

Onderwerp (ow)

Aan het werkwoord kan je zien hoeveel zinsdelen je nodig hebt. Bij sommige werkwoorden heb je aan één zinsdeel, namelijk het onderwerp, genoeg om een goede zin te maken.

Voorbeeld: Ik slaap.               

       Ik loop.

https:

Het lijdend voorwerp (lv) ondergaat de actie van het werkwoord.

Voorbeeld: De leraar gooit zijn pen naar de leerling.

'Zijn pen' ondergaat de actie van het werkwoord. 'Zijn pen' wordt namelijk gegooid. Dus is 'zijn pen' hier lv.

Lijdend voorwerp (lv)

Bij sommige werkwoorden heb je meerdere zinsdelen nodig. Dat kan je al zien aan het werkwoord.

Voorbeeld: eten.

Zinsconstructie bij eten: iemand / eet / iets.

In een zin: Hij / eet / soep.

Kortom: onderwerp / pv/wg / lijdend voorwerp.

https:

Het meewerkend voorwerp (mv) werkt mee. Je hebt namelijk iets of iemand nodig om de actie van het werkwoord uit te kunnen voeren.

Voorbeeld: De leraar geeft zijn pen aan de leerling.

'Aan de leerling' heb je nodig om de actie van het werkwoord uit te kunnen voeren. Je moet de pen aan iemand kunnen geven. Dus 'aan de leerling' is hier mv.

Meewerkend voorwerp (mv)

Bij sommige werkwoorden heb je meerdere zinsdelen nodig. Dat kan je al zien aan het werkwoord.

Voorbeeld: geven.

Zinsconstructie bij geven: iemand / geeft / iets / aan iemand.

In een zin: Hij / geeft / soep / aan zijn zieke oma.

Kortom: onderwerp / pv/wg / lijdend voorwerp.

Wat hoort allemaal onder de bijwoordelijke bepaling?

https:

Tijd over?

Oefen verder met deze basisbegrippen op www.cambiumned.nl of kijk uitlegfilmpjes op YouTube (Taalprof of Arnoud Kuijpers).

Wat zijn jouw vragen aan de hand van deze les?

Noem twee dingen die je vandaag geleerd hebt.

Heb je de lesdoelen behaald?
Lesdoel 1: Ik ken alle begrippen om enkelvoudige zinnen te ontleden.
Lesdoel 2: Ik kan enkelvoudige zinnen correct ontleden.

Ik heb beide lesdoelen nog niet behaald.

Ik heb lesdoel 1 behaald.

Ik ben nog aan het oefenen, maar denk wel lesdoel 1 en 2 binnenkort te behalen.

Ik heb lesdoel 1 en 2 behaald.