8.3 aangeboren en aangeleerd -8.4 LES 3

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

8.3 Aangeboren en aangeleerd gedrag

leerdoelen

- Je kunt de factoren noemen waardoor gedrag wordt bepaald

- Je kunt de manieren van leren noemen en uitleggen

Begrippen bij 8.3 Aangeboren en aangeleerd gedrag

aangeboren (erfelijk) gedrag    Gedrag dat al bij pasgeboren jongen waarneembaar is.

aangeleerd gedrag                        Gedrag dat zich door leerprocessen ontwikkelt tijdens het leven.

conditionering                                 Gedrag dat door beloning of straf wordt aangeleerd.

gewenning                                        Een reactie op een prikkel wordt bij herhaling van de prikkel                                                                              afgeleerd.

inprenting                                          Leerproces dat alleen in een bepaalde korte periode kan                                                                                    plaatsvinden.

trial and error                                   Proefondervindelijk leren, leren door toevallige ontdekkingen

Gedrag: alles wat een mens of dier doet

Soms erfelijk bepaald: 

erfelijke factor (genen)

Gedrag

combinatie van: 

                                                                     

erfelijke factoren:              aangeboren gedrag 

Bij dieren ook wel               het instinct genoemd 

                                                                  

 

leerprocessen

aangeleerd gedrag door:

• Inprenting
• Conditionering
• Trial and error
• Gewenning

00:40

Is het piepen van de kuikens aangeboren of aangeleerd gedrag?

1. aangeboren gedrag
2. aangeleerd gedrag

01:05

Wat is inprenting, denk je?

Leerproces: inprenting 

Een korte periode (de gevoelige periode)
waarin bepaalt gedrag wordt geleerd. 

Bijvoorbeeld het herkennen van je ouders. 

Conditioneren: het leerproces van het koppelen van bepaald gedrag aan een prikkel, dat oorspronkelijk niet door die prikkel werd veroorzaakt.

- trial and error (proefondervindelijk)

- klassiek conditioneren (Pavlov)

- operant conditioneren (Skinner)

 

Leerproces: conditionering

Aanleren van gedrag door een beloning of straf. 

nieuw verband wordt aangeleerd 

nieuw gedrag wordt aangeleerd 

Pavlov

klassieke conditionering

handeling wordt aan nieuwe prikkel verbonden

geconditioneerde reflex

Skinner

operante conditionering

dier ontdekt welke handeling beloond wordt

geen reflex! lijkt meer op proefondervindelijk leren

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

Leren van taal

1. Gewenning
2. Inprenting
3. Trial and error
4. Conditionering

Leren fietsen

1. Gewenning
2. Inprenting
3. Trial and error
4. Conditionering

Leren wat je lekker eten vindt

1. Gewenning
2. Inprenting
3. Trial and error
4. Conditionering

Bang zijn voor de tandarts

1. Gewenning
2. Inprenting
3. Trial and error
4. Conditioneren

1e in rang (dominant)

2e in rang

3e in rang

4e in rang

5e in rang