ANFY 1.2 Les 7 - bouw en werking nier en hormonale regeling

• fysiologie
• MBO
• Studiejaar 1

ANFY periode 2 - week 7

Wat gaan we doen vandaag?

* Welke stoffen horen er wel en niet in urine te zitten?

* Herhalen bouw en werking nieren en urinewegen

* Regeling nieren: ADH en Aldosteron

Loopt de nierslagader naar je nieren toe of van je nieren af?

1. naar je nieren toe
2. van je nieren af

In welke gedeelte van de nier wordt de urine verzameld?

1. het niermerg
2. de nierschors
3. het nierkapsel
4. het nierbekken

Van de nieren naar de blaas loopt de.....

1. Urethra
2. Ureum
3. Urinaal
4. Ureter

Van de blaas naar buiten =

1. Urethra
2. Ureum
3. Urinaal
4. Ureter

Voor thuis: anatomie oefenen

https://www.anatomie-online.nl/uitscheiding-organenquiz.html

Werking van de nieren

Kijk zelf deze video over de werking van de nieren:

https://www.youtube.com/watch?v=KCGZ6xLjBOM

Op welke plaats in een nefron is er sprake van ultrafiltratie?

1. kluwen van haarvaten (glomerulus)
2. nierbekken
3. tweede gekronkelde buisje
4. verzamelbuisje

0,2 mm

Hoeveel liter voorurine wordt er per dag in totaal in de glomeruli geproduceerd?

1. 1500
2. 180
3. 25
4. 1,5

Wat is de functie van de Lis van Henle?

1. Afvalstoffen uit het bloed filteren
2. Hormonen produceren
3. Water resorberen
4. Glucose uitscheiden

Gerbil

Woestijnratje uit Mongolië

Heeft een langere Lis van Henle

Kan daarmee méér water terugresorberen uit de voorurine

Verliest dus minder water via de urine

Super handig voor een woestijndier! 

Waar wordt ADH geproduceerd?

1. In de hypothalamus (hersenen)
2. In de bijnieren
3. In het rode beenmerg
4. In het hart

Stel, je drinkt heel weinig en/of je zweet veel. Wat gebeurt er met de osmotische waarde van het bloed?

1. Gaat omlaag
2. Gaat omhoog
3. Blijft hetzelfde

Osmotische waarde

= concentratie opgeloste deeltjes (bv zout)

Als je water kwijtraakt terwijl opgeloste deeltjes achterblijven STIJGT de osmotische waarde

Wat is het teken voor de hypothalamus om meer ADH te gaan maken?

1. Lage osmotische waarde van het bloed
2. Hoge osmotische waarde van het bloed
3. Weinig zuurstof in het bloed
4. Veel CO2 in het bloed

Wat is het effect van ADH?

1. Meer productie voorurine
2. Minder productie voorurine
3. Meer terugresorbtie van water
4. Minder terugresorbtie van water

Effect ADH

Als de osmotische waarde van het bloed stijgt ('uitdroging') --> meer productie ADH --> MEER terugresorbtie van water in de distale tubulus en verzamelbuis --> MINDER productie urine --> er blijft MEER water in het lichaam --> osmotische waarde daalt weer

Ander voorbeeld 

En nu een precies omgekeerd:

Wat gebeurt er als je een liter water drinkt?

Je drinkt een liter Spa Blauw en de osmotische waarde van je bloed daalt.

Wat gebeurt er met de productie van ADH?

1. Neemt toe
2. Neemt af
3. Blijft gelijk
4. Weet niet

Er is minder ADH.
Wat gebeurt er met de terugresorbtie van water in het nefron?

1. Neemt toe
2. Neemt af
3. Blijft gelijk

Je drinkt een paar liter water:

MINDER productie van ADH

MINDER terugresorbtie van water uit de voorurine

MEER urineproductie

---> meer plassen

Aldosteron

De hoeveelheid zout en water in het lichaam wordt door meerdere hormonen gereguleerd.

Aldosteron is ook een hormoon dat hierbij betrokken is

Aldosteron

Aldosteron 
Wordt geproduceerd in de bijnier

Bloeddruk daalt? --> MEER aanmaak aldosteron

Bloeddruk stijgt? --> MINDER aanmaak aldosteron

Aldosteron

Aldosteron bevordert de werking van de Na/K pompen in het tweede gekronkelde nierbuisje.

Hoe meer Aldosteron hoe meer Na+ (natrium) (zout) er uit de voorurine wordt gehaald en terug naar het bloed wordt gepomt.

Zout trek water aan (osmose), dus er wordt ook water uit de voorurine gehaald

Meer aldosteron --> MINDER urineproductie

Effect Aldosteron

Als de bloeddruk daalt --> MEER aanmaak aldosteron in de bijnieren --> in de distale tubulus wordt MEER natrium uit de voorurine gehaald. Met natrium komt ook water mee (osmose) --> er blijft MEER water en MEER natrium in het lichaam (en je plast er dus MINDER van uit) --> bloedvolume en bloeddruk stijgen weer

Door aldosteron stijgt de bloeddruk dus!

Casus

Je eet een zak chips (zout)

en drinkt een fles cola (water)

Je krijgt een flinke hoeveelheid vocht en zout binnen. Wat gebeurt er met het bloedvolume en de bloeddruk?

1. Dalen
2. Stijgen
3. Blijven hetzelfde
4. Weet niet

De bloeddruk stijgt.
Wat gebeurt er met de aanmaak van aldosteron?

1. Neemt toe
2. Neemt af
3. Blijft hetzelfde
4. Weet niet

Aldosteron

Aldosteron 
Wordt geproduceerd in de bijnier

Bloeddruk lager --> MEER aanmaak aldosteron

Bloeddruk hoger --> MINDER aanmaak aldosteron

Minder Aldosteron?

Minder heropname van zout en water vanuit de distale tubulus (tweede gekronkelde buisje)

Minder aldosteron, minder heropname van zout en water uit distale tubulus..... wat gebeurt er dan met de urineproductie?

1. Neemt toe
2. Neemt af
3. Blijft gelijk
4. Ik ben een kerstbal

Minder aldosteron

Minder heropname zout en water in de distale tubulus

Meer urineproductie

Bloeddruk daalt 

Dit is dus homeostase: negatieve feedback

Vast voor volgend jaar: 

Kringspieren blaas

Interne sphincter: glad spierweefsel. Onbewust aansturen

Externe sphincter: dwarsgestreept spierweefsel. Bewust aansturen

Volgende 2 weken

Oefenen skelet, spieren en nieren

Eind periode 2: Toets ANFY en Patho gecombineerd: