literaire begrippen tijd vertelwijze perspectief H4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Literaire begrippen - havo 4

• tijdsaspecten
• fabel en sujet
• vertelwijze
• perspectief
• thema
• hoofdgedacht

Tijd

flash forward of flashback: we zijn samen met de hoofdpersonen in een andere tijd beland

vooruitwijzing of herinnering: we blijven in het 'hier en nu', maar er komt een aankondiging of een herinnering

"Ook nu had Tirza weer een vreemd voorgevoel, maar ze besloot het te negeren. Dit moest de juiste weg zijn. Daar zou ze later spijt van krijgen." (vooruitwijzing)

vertelwijze

ik-verteller: je kent alleen gevoelens en 

gedachtes van de 'ik'

hij-/zij-verteller: er is wat meer afstand tot de hoofdpersonen, maar je kunt goed meeleven

alwetende verteller: iemand lijkt (achteraf) aan jou het verhaal te vertellen

"De kleine Erik lag, juist op het ogenblik dat dit boekje begint, in het oude bed van grootmoeder Pinksterblom met den troonhemel en de zijden kwasten, en keek over den rand van het blanke laken de schemerige kamer in.”​

“Stefan schoof zijn voetbalplunje naar het midden van de kamer en zette het raam open, want het stonk werkelijk vreselijk: een muffe grondlucht vermengd met zuur zweet. Maar daarom hoefde zijn moeder toch niet zo uit haar dak te gaan, dacht hij. Die kleren zijn na vijf minuten toch weer vuil. Op het veld ruik je dat niet. Bij de meesten staat de schimmel in hun tas, behalve bij Frits en Davie, de heertjes. Keurig gestreken shirtjes en broekjes, gewassen kousen en in het veld lopen ze te krukken. Wat heb je aan die gasten?” ​

​

ik-verteller

hij-/zij-verteller

alwetende verteller

perspectief

enkelvoudig:    je kijkt mee met één hoofdpersoon

meervoudig:    je kijkt afwisselend mee met verschillende personen

betrouwbaar:  je kunt ervan uitgaan dat iemand de/zijn waarheid vertelt

onbetrouwbaar: de persoon met wie je meekijkt is onder invloed (van drugs, drank, medicijnen), of het is een dier 

PAAZ - Myrthe v/d Meer

In PAAZ leren we Emma kennen. Emma heeft een leuke baan in de media, een lieve vriend, maar ze is toch depressief. Ze wil zelfs dood. Zo komt Emma op een gesloten, psychiatrische afdeling terecht. Daar moet ze (groep)gesprekken voeren en krijgt ze zware medicatie om beter te worden.

Het perspectief in PAAZ is volgens mij (twee antwoorden mogelijk)

1. enkelvoudig
2. meervoudig
3. betrouwbaar
4. onbetrouwbaar

thema en hoofdgedachte

• thema: het centrale probleem 
• bij Het gouden ei zou dit moord of liefde kunnen zijn 

hoofdgedachte

De essentie van het boek in één goed geformuleerde zin.

Kun je op de volgende manier doen: als je.......... dan .........

Wat is de hoofdgedachte van Het gouden ei? Als je....... dan........