ET16 Verbeek

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

ET16 Verbeek

Aan de slag

Vandaag

• Terugblik
• Techniek en moraal
• Casus: hoe echoscopie ethiek rondom zwangerschap verandert

Kwestie 2
In hoeverre verandert het wezen van de mens door onze omgang met techniek?

Clark: het wezen verandert niet we zijn altijd al 

technologische wezens geweest

 

Verbeek: omgang met techniek verandert ons 

moreel oordeelsvermogen

Kockelkoren: omgang met techniek verandert ons 

wel, namelijk de zintuiglijke ervaring

De Mul: omgang met techniek verandert de 

menselijke identiteit

Wezen als bestaans-ervaring

Wezen als essentie

Aan de slag

Drie posities t.a.v. techniek en moraal

1. Techniek is een neutraal instrument

2. Techniek heeft moreel handelingsvermogen

3. Techniek bemiddelt de menselijke moraal

ET16

Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens Verbeek techniek het moreel oordeelsvermogen verandert. 

Aan de slag

Drie posities t.a.v. techniek en moraal

1. Techniek is een moreel neutraal instrument

2. Techniek heeft moreel handelingsvermogen

3. Techniek bemiddelt de menselijke moraal (Verbeek)

ET16

Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens Verbeek techniek het moreel oordeelsvermogen verandert. 

Aan de slag

De omgang met techniek verandert onze moreel oordeelsvermogen

• Techniek beïnvloedt de mogelijkheden, de vragen waarover we moeten beslissen en wat tot de opties behoort.
• Techniek geeft ons een nieuwe blik op de wereld, en daarmee nieuwe morele verantwoordelijkheden
• Techniek transformeert zo ons moreel oordeelsvermogen

> moeten we alles wat kan, ook willen (wetten en gebruik AI, medisch ethische vraagstukken)

Techniek bemiddelt de menselijke moraal (Verbeek)

Aan de slag

De omgang met techniek verandert onze moreel oordeelsvermogen

Vier manieren (9.2):

1. Techniek bemiddelt ons morele handelen, duwt ons in de juiste richting 
2. Techniek verandert ons oordeelsvermogen, nieuwe keuzes 
3. Techniek verandert de betekenis van waarden en concepten 
4. Techniek verandert hoe we over onszelf denken 

Techniek bemiddelt de menselijke moraal (Verbeek)

nieuwe keuzes: 

- moeten we robots inzetten?

- wat betekent zorg, welke rol is er voor mensen weggelegd?

- welke taken moeten we robots geven? Praktisch of ook gezelschap houden, praten, troosten?

betekenis:

- zorg, menselijkheid

- welzijn?

- autonomie

hoe we over onszelf denken:

- zijn we goed als we zorg uitbesteden aan een robot? 

- wat versta ik onder autonomie? hoe belangrijk is dat voor menswaardig bestaan?

Geef voorbeelden van optie 1
hoe duwt techniek ons in de juiste richting?

Hoe verandert techniek onze waarden en concepten

Hoe verandert techniek ons beeld van onszelf? hoe we over onszelf denken?

Aan de slag

De omgang met techniek verandert onze moreel oordeelsvermogen

Maar dit betekent niet dat we technologisch gedetermineerd zijn.

Er blijft echter altijd ruimte om ons te verzetten tegen het beslag dat technologie op ons legt, of om er op een nieuwe manier mee om te gaan.

Techniek bemiddelt de menselijke moraal (Verbeek)

Aan de slag

De omgang met techniek verandert onze moreel oordeelsvermogen

Vier manieren:

1. Techniek bemiddelt ons morele handelen, duwt ons in de juiste richting (bijv. drempel, winkelmuntje, antispieksoftware)
2. Techniek verandert ons oordeelsvermogen, nieuwe keuzes (bijv. echoscopie, social media)
3. Techniek verandert de betekenis van waarden en concepten (bijv. 'vriendschap', 'keuzes maken')
4. Techniek verandert hoe we over onszelf denken (bijv. ben je goed als je langzaam rijdt vanwege een drempel?)

Techniek bemiddelt de menselijke moraal (Verbeek)

Aan de slag

• 
  
• 
  
• Uitleg De Mul
• aan de slag ET 17

Kwestie 3
In hoeverre verandert het wezen van de mens door onze omgang met techniek?

Clark: het wezen verandert niet we zijn altijd al 

technologische wezens geweest

 

Verbeek: omgang met techniek verandert ons 

moreel oordeelsvermogen

Kockelkoren: omgang met techniek verandert ons 

wel, namelijk de zintuiglijke ervaring

De Mul: omgang met techniek verandert de 

menselijke identiteit

Wezen als bestaans-ervaring

Wezen als essentie

Aan de slag

ET16

Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens Verbeek techniek het moreel oordeelsvermogen verandert. 

Daarbij kan ik betrekken:

• een uitleg met tekstfragment 9 van Verbeeks argument dat techniek het moreel handelingsvermogen van de mens transformeert.

12 weken echo

Aan de slag

De omgang met techniek verandert onze moreel oordeelsvermogen

De morele relevantie van echoscopie schuilt in de manier waarop deze technologie bemiddelt hoe het ongeboren kind zichtbaar aanwezig is. Echoscopie belichaamt als het ware een 'interpretatie' van het ongeboren kind [...] Daarmee is echoscopie niet simpelweg een 'venster in de baarmoeder', maar bemiddelt het actief hoe het ongeboren kind ervaren wordt." -p.188

Op drie manieren:

• foetus als persoon: echoscopie isoleert kind van moeder
  
• foetus als patiënt: medische variabelen en risico's in beeld
  
• relatie tussen foetus en ouder: moeder als (dreigende) omgeving

Aan de slag

De omgang met techniek verandert onze moreel oordeelsvermogen

De belangrijkste bemiddelende rol van echoscopie is dat deze technologie ouders in verwachting verandert in beslissers met betrekking tot het leven van hun ongeboren kind. [...]

Enerzijds moedigt deze technologie abortus aan, omdat ze het mogelijk maakt lijden te voorkomen. 

Anderzijds ontmoedigt echoscopie abortus omdat het de emotionele band tussen ouder en 'kind' versterkt." - p191

Maar sowieso hebben ouders nieuwe verantwoordelijkheid!

Aan de slag

ET16

Ik kan uitleggen en evalueren dat volgens Verbeek techniek het moreel oordeelsvermogen verandert. 

Daarbij kan ik betrekken:

• een uitleg met tekstfragment 9 van Verbeeks argument dat techniek het moreel handelingsvermogen van de mens transformeert.

Aan de slag

De omgang met techniek verandert onze moreel oordeelsvermogen

Sociale robots in de zorg

Op welke van de vier manieren bemiddelt techniek in dit geval de moraal?

Op welke manier?