4.4 Einde op de -e of -en?

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 3

Doel

• In deze les leer je waarom je de ene keer sommige schrijft en de andere keer sommigen, beide of beiden, meeste of meesten. 

Nederlands hdst. 4.4

Enkele, sommige, vele, beide, alle, andere, meeste, aanwezige, laatste

Wanneer -E? Wanneer -EN? 

Zoek de functie van het woord.

Enkele, sommige, vele enz. kunnen op personen slaan of op dieren en dingen 

ze kunnen:

1. Zelfstandig worden gebruikt. 

personen: -EN

dieren en dingen: -E

2. Bijvoeglijk worden gebruikt. Het woord staat dan  voor een zelfstandig naamwoord. 

personen, dieren en dingen: -E

 3.  Een verwijzing zijn naar personen of dingen/dieren die eerder in de zin of in een vorige zin zijn genoemd. 

personen, dieren en dingen: -E

Zoek de functie van het woord.

enkele, sommige, vele enz. kunnen: 

1. Zelfstandig worden gebruikt. Personen krijgen dan -EN en dieren en dingen -E als uitgang.

Velen waren aanwezig op het feest. Wie waren aanwezig op het feest? velen (persoon)

De meeste hebben een glanzende vacht. Wie hebben een glanzende vacht? De meeste (dier)

2. Bijvoeglijk worden gebruikt. Het woord (enkele, sommige enz.) staat dan voor een zelfstandig naamwoord.  Zowel personen als dieren en dingen krijgen -E als uitgang.

De vele fietsers zorgden voor grote drukte.  Beide gedichten zijn prachtig. 

3.  Een verwijzing zijn naar personen of dingen/dieren die eerder in de zin of in een vorige zin zijn genoemd. De uitgang is dan -E. 

Vele vrienden waren aanwezig op het feest, sommige (vrienden) waren verkleed.

! Echter beide en alle krijgen in deze situatie altijd -EN als uitgang. (allen waren verkleed)

! Echter telwoorden krijgen altijd -EN als uitgang. (duizenden waren verkleed)

 

1. Het huis van de buren staat te koop. Er zullen dus op termijn andere/anderen bewoners komen. 

1. Het huis van de buren staat te koop. Er zullen dus op termijn andere/anderen bewoners komen. 

Checklist: zelfstandig wie wat? bijvoeglijk? verwijzing? 

-Andere(n) staat voor een zelfstandig naamwoord (bewoners)    -Andere(n) wordt dus bijvoeglijk gebruikt 

-Zowel personen als dieren en dingen krijgen dan  -E als uitgang

1. Het huis van de buren staat te koop. Er zullen dus op termijn andere bewoners komen. 

2. Mijn nieuwe auto moet zuiniger zijn dan die van andere/anderen.

2. Mijn nieuwe auto moet zuiniger zijn dan die van andere/anderen.

Checklist: zelfstandig wie wat? bijvoeglijk? verwijzing? 

-Er staat geen woord in de zin waar andere(n) naar verwijst

-Andere(n) wordt zelfstandig gebruikt en gaat over personen      -Personen krijgen dan -EN als uitgang

2. Mijn nieuwe auto moet zuiniger zijn dan die van anderen.

3. De directeur sprak de twee werknemers toe: 'Deze mededeling is voor jullie beide/beiden.'

3. De directeur sprak de twee werknemers toe: 'Deze mededeling is voor jullie beide/beiden.'

Checklist: zelfstandig wie wat? bijvoeglijk? verwijzing? 

-Voor wie is de mededeling? 

-Er staat geen woord in de zin dat na beide(n) kan worden gezet

-Beide(n) wordt zelfstandig gebruikt en gaat over personen 

 -Personen krijgen dan -EN als uitgang

3. De directeur sprak de twee werknemers toe: 'Deze mededeling is voor jullie beiden.'

4. Weerdeskundigen beweren dat Texel per jaar de meeste/meesten zonuren heeft. 

4. Weerdeskundigen beweren dat Texel per jaar de meeste/meesten zonuren heeft. 

Checklist: zelfstandig wie wat? bijvoeglijk? verwijzing?

-Meeste(n) staat voor een zelfstandig naamwoord (zonuren)       -Meeste(n) wordt dus bijvoeglijk gebruikt 

-Zowel personen als dieren en dingen krijgen dan -E als uitgang

 4. Weerdeskundigen beweren dat Texel per jaar de meeste zonuren heeft. 

5. Degene/Degenen die het niet eens zijn met de beslissing, steken hun hand op. 

5. Degene/Degenen die het niet eens zijn met de beslissing, steken hun hand op. 

Checklist: zelfstandig? bijvoeglijk? verwijzing?

-Wie steken hun hand op? Degene(n) die het niet eens zijn met de beslissing.

-Degene(n) heeft een zelfstandige functie, het gaat over personen.

-Personen krijgen dan -EN als uitgang

Degenen die het niet eens zijn met de beslissing, steken hun hand op. 

6. De journalisten waren alle/allen van mening dat de berichtgeving onjuist was. 

6. De journalisten waren alle/allen van mening dat de berichtgeving onjuist was. 

Checklist: zelfstandig Wie Wat? bijvoeglijk? verwijzing?

-Wie waren van mening dat de berichtgeving onjuist was? Allen. 

-Alle(n) heeft een zelfstandige functie, het gaat over personen.

 -Beide en alle krijgen in deze situatie altijd -EN als uitgang.

De journalisten waren allen van mening dat de berichtgeving onjuist was. 

7. Op het forum was verdeeldheid. Sommige/sommigen waren het met de stelling eens. 

7. Op het forum was verdeeldheid. Sommige/sommigen waren het met de stelling eens. 

Checklist: zelfstandig Wie Wat? bijvoeglijk? verwijzing?

-Wie waren het met de stelling eens? Sommigen

-Sommige(n) wordt hier zelfstandig gebruikt. 

Op het forum was verdeeldheid. Sommigen waren het met de stelling eens. 

8. Slechts weinige/weinigen haalden de eindstreep van de zware tocht. 

8. Slechts weinige/weinigen haalden de eindstreep van de zware tocht. 

Checklist: zelfstandig Wie Wat? bijvoeglijk? verwijzing?

-Wie haalden de eindstreep van de zware tocht?

 -Weinige(n) wordt hier zelfstandig gebruikt. Het gaat om personen uitgang wordt -EN.

Slechts weinigen haalden de eindstreep van de zware tocht. 

9. Heb je de documenten ontvangen? Alle/Allen moeten ingekort worden. 

9. Heb je de documenten ontvangen? Alle/Allen moeten ingekort worden. 

Checklist: zelfstandig Wie Wat? bijvoeglijk? verwijzing?

-Wat moeten ingekort? Alle documenten

-Het gaat niet om personen maar om dingen

-Alle(n) wordt hier zelfstandig gebruikt -E als uitgang. Je kan achter alle 'documenten' zeggen.

 Heb je de documenten ontvangen? Alle

 moeten ingekort worden. 

Er stonden veel fietsen in het rek. Sommige/sommigen hadden een lekke band. 

Checklist: zelfstandig Wie Wat? bijvoeglijk? verwijzing?

Er stonden veel fietsen in het rek. Sommige/sommigen hadden een lekke band. 

Checklist: zelfstandig Wie Wat? bijvoeglijk? verwijzing?

-Wie hadden een lekke band? 

-Sommige/Sommigen wordt zelfstandig gebruikt, het gaat om  dingen, sommige fietsen.

-E als uitgang.

Er stonden veel fietsen in het rek. Sommige hadden een lekke band. 

?????????????????

Zijn er nog vragen? 

Veel succes met alles!