VWO 1 h.9.2 spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H. 9.2

Taalverzorging

Spelling

leerdoelen

• je kunt de de persoonsvorm tegenwoordige tijd, verleden tijd en het voltooid deelwoord  goed spellen;

• je kunt samenstellingen goed spellen;

• je kunt de bezitsvorm juist spellen.

Wat doen we deze les?

• We herhalen kort de stof van 7.1;

• We bekijken de theorie hoe de persoonsvorm van het voltooid deelwoord wordt gespeld;
• We bekijken de theorie van de samenstellingen;

• Jullie oefenen met de theorie;

• Jullie gaan aan de slag met de opdrachten van deze paragraaf.

Noteer de persoonsvorm in de verleden tijd.

Gisteren (schrobben)....hij de vieze vloer met een borstel.

Noteer het voltooid deelwoord.

Wanneer heb jij hem dat (vertellen)......?

Noteer de persoonsvorm in de verleden tijd.

Jarenlang (werken)....zijn ouders bij de gemeente Eindhoven.

Welke vorm van de persoonsvorm verleden tijd klopt in de zin?

De vrienden (wachten).....uren op de bus, die maar niet kwam.

1. wachte
2. wachten
3. wachtte
4. wachtten

Welke vorm van de persoonsvorm verleden tijd klopt in de zin?

Onze buren (erven)... een grote som geld.

1. erfte
2. erfde
3. erften
4. erfden

Welke vorm van het werkwoord is juist?

'Het (gebeuren)....niet', riep haar moeder naar haar verwende dochter.

1. gebeurt
2. gebeurdt
3. gebeurd

Voltooid deelwoord

Bij klankveranderende werkwoorden kun je meestal horen hoe je het voltooid deelwoord spelt:

Voorbeeld

eten → Ik heb een appel gegeten.

brengen → Hij heeft een boek gebracht. 

Klankvaste werkwoorden hebben een voltooid deelwoord dat eindigt 

op -t of -d. 

Soms kun je horen welke eindletter je moet schrijven in de verleden tijd. In het voltooid deelwoord schrijf je dezelfde letter die je hoort in de verleden tijd:

Voorbeeld

ik werkte → ik heb gewerkt

ik baalde → ik heb gebaald

• Kun je niet horen of je -t of -d moet schrijven? Gebruik dan een van deze manieren.
  

1 Maak het voltooid deelwoord langer. 

   Hoor je aan het eind een d of een t?

 Voorbeeld

infinitief	langer maken	voltooid deelwoord
rijpen	het gerijp t e fruit	hij is gerijp t
rimpelen	de gerimpel d e huid	hij is gerimpel d

2 Gebruik de regel van 't kofschip:

1. Neem de stam van het werkwoord.

2. Kijk naar de laatste letter van de stam.

3. Is dat een medeklinker uit 't kofschip of is het een x?

     - Ja? Schrijf dan -t.

     - Nee? Schrijf dan -d.

Bezitsvorm

In plaats van de boormachine van mijn oom kun je ook zeggen 

mijn ooms boormachine. 

De bezitsvorm van een zelfstandig naamwoord maak je meestal door er een -s achter te zetten.

Voorbeeld

de mountainbike van mijn broer →  mijn broers mountainbike

de passer van Farah                  →  Farahs passer

het broodje van Corné               →   Cornés broodje

• Eindigt het zelfstandig naamwoord op een a, i, o, u of y die lang klinkt?

• Schrijf dan een apostrof voor de s: Mila's regels, Amy's roddels.

• Eindigt het zelfstandig naamwoord op een sisklank? Schrijf dan alleen een apostrof: Morris' kaartspel, Patrice' gereedschap.

Maak daarna 9.2 Spelling

online of boek B (blz. 87 t/m 91)

leren de theorie