VWO 1 h.9.2 spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Taalverzorging

Spelling

leerdoelen

• je kunt de de persoonsvorm en het voltooid deelwoord  goed spellen;

• je kunt samenstellingen goed spellen;

• je kunt de bezitsvorm juist spellen;
• Je kunt de apostrof goed gebruiken.

Wat doen we deze les?

• Jullie oefenen met de persoonsvorm tegenwoordige tijd, verleden tijd  en het voltooid deelwoord;

• We bekijken de theorie van de samenstellingen en de bezitsvorm;

• We bekijken de theorie van de apostrof;

• Jullie gaan aan de slag met het opdrachtenblad dat je krijgt.

Welke vorm van de persoonsvorm verleden tijd klopt in de zin?

De leerlingen (zuchten).....gisteren vanwege de hoeveelheid huiswerk.

1. zuchte
2. zuchten
3. zuchtte
4. zuchtten

Welke vorm van de persoonsvorm verleden tijd klopt in de zin?

Vroeger (blozen).....ik heel snel, ik was nogal verlegen.

1. blooste
2. bloosde
3. bloosten
4. bloosden

Noteer het werkwoord op de juiste wijze.

De trouwe postbode (bezorgen)..... de post elke dag.

Noteer het werkwoord op de juiste wijze.

Mijn moeder is vaak erg (bezorgen)..... als ik de fiets neem.

Noteer het werkwoord op de juiste wijze.

Dat kleine jochie (vervelen)........zich snel volgens zijn oppas.

Noteer het werkwoord op de juiste wijze.

Gisteren (verdelen)....de groepsleden de taken eerlijk.

Welke vorm van het werkwoord is juist?

Wat goed, dat je een gezonde maaltijd (bestellen).....

1. bestelt
2. besteld
3. besteldt

schrijf (e) n	voorbeelden
Als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is, dat alleen een meervoud op - n of - en heeft.	viss en kom verdacht en verhoor bloem en vaas
schrijf geen -n:	voorbeelden
Als het eerste deel van de samenstelling geen meervoud heeft.	roggebrood, ereplaats
Als het eerste deel van de samenstelling alleen een meervoud op - s heeft.	aspergebed, etagewoning
Als het eerste deel van de samenstelling een meervoud op - s en - n heeft.	lindebloesem, groentesoep, aktetas
Als het eerste deel van de samenstelling geen zelfstandig naamwoord is.	huilebalk, rodekool
Als het eerste deel van de samenstelling de betekenis van het tweede woord versterkt.	apetrots, reuzeleuk
Als het eerste deel van de samenstelling een uniek persoon of zaak is.	zonnebank, Koninginnedag
Als het woord niet (meer) herkenbaar is als een samenstelling. Soms lijkt het woord een samenstelling, maar is het dat nooit geweest.	schattebout, spillebeen.

Samenstellingen (e, en)

Samenstellingen met een tussen -s

schrijf -s	voorbeelden
Als je die klank hoort.	dorpskern, reddingsboot
Als het tweede deel begint met een sisklank, kun je de klank niet horen. Vervang het tweede woorddeel, zodat je hoort of je een tussen - s moet schrijven.	dorp s kern dus ook: Dorp s straat redding s boot dus ook: reddingsschip

Maak samenstellingen

spin + web               station + chef        maan + schijn           rijst + pap

tarwe + bloem          groep + druk         seconde + wijzer      knarsen + tanden

Bezitsvorm

In plaats van de boormachine van mijn oom kun je ook zeggen 

mijn ooms boormachine. 

De bezitsvorm van een zelfstandig naamwoord maak je meestal door er een -s achter te zetten.

Voorbeeld

de mountainbike van mijn broer →  mijn broers mountainbike

de passer van Farah                  →  Farahs passer

het broodje van Corné               →   Cornés broodje

• Eindigt het zelfstandig naamwoord op een a, i, o, u of y die lang klinkt?

• Schrijf dan een apostrof voor de s: Mila's regels, Amy's roddels.

• Eindigt het zelfstandig naamwoord op een sisklank? Schrijf dan alleen een apostrof: Morris' kaartspel, Patrice' gereedschap.

In welk antwoord is de bezitsvorm juist gespeld?

1. Pieter's auto
2. Mijn tante's baby
3. Oma's huis
4. Marlies's ouders

Noteer de bezitsvormen op de juiste wijze.

Elsa - mobiel          Morris - hond  

Erik - ouders          Michelle - vriendin

Apostrof

• Een apostrof heb je soms nodig om uitspraakproblemen te voorkomen.

• Bijvoorbeeld bij sommige meervoudsvormen, bezitsvormen en verkleinwoorden. 

• Je kunt 'm ook gebruiken als je letters weglaat.
  

	regel	voorbeelden
1	- gebruik de apostrof bij het meervoud van zelfstandige naamwoorden op - a, -i, -o, -u of -y (met een medeklinker voor de y). - bij het meervoud van letters en afkortingen .	radio's, taxi's, baby's k's, mp3's
2	Bij het verkleinwoord van letters , cijfers , afkortingen en woorden die eindigen op een - y (met een medeklinker ervoor) gebruik je een apostrof.	party'tje, p'tje, 4'tje, dvd'tje
3	Plaats een apostrof bij de bezitsvorm van zelfstandige naamwoorden om uitspraakproblemen te voorkomen. Als het woord eindigt op een sisklank , schrijf je alleen een apostrof, geen extra -s .	oma's breiwerk, Lars' idee
4	Gebruik een apostrof bij achtervoegsels van afkortingen .	zzp'er, sms'en
5	Als je in een woord letters weglaat , vervang je deze door een apostrof.	's avonds, jus d'orange, 't waait

Maak een meervoud van de volgende woorden en gebruik een apostrof

oma     menu     ski

Maak een verkorte vorm van de volgende woorden en gebruik een apostrof

zijn -  in de morgen  -   het    -  jus de orange

Maak een verkleinwoord van de volgende woorden en letter en gebruik een apostrof

lolly      s        dvd      A3

• maken: 

     1. het opdrachtenblad;

     2. de zelftoetsen (online) van 7.2 en 9.2 spelling;

     3. oefen verder na de feedback van de zelftoetsen.

• leren:

    1. de theorie van 2.2, 7.2 en 9.2

Morgen krijg je een oefentoets en vrijdag heb je de so

Huiswerk dinsdag