les 4

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Pak je boek, je schrift, je rekenmachine 

en een pen/potlood

kauwgom in de prullenbak

mobiel in de telefoontas

Heb je toch kauwgom of je mobiel: uurtje nakomen

Ik controleer het gemaakte huiswerk

Maken de opdrachten van paragraaf 6.3

• H
• ik bespreek kort de volgende paragraaf (meer of minder productie)
• je kijkt zelfstandig je gemaakte werk na (zorg dat je van je fouten leert)
• je werkt aan de opdrachten van het huiswerk
• we sluiten de les af met een aantal controlevragen

Deze les

H6.4 Meer of minder productie?

Kosten

• Vaste kosten
• -> Kosten die gelijk blijven, onafhankelijk van de hoogte van de productie
• Variabele kosten
• -> Kosten die veranderen als je meer of minder gaat produceren

6.4 Meer of minder productie? 

Productiecapaciteit

• Wordt beperkt door:

1. kapitaalgoederen (machines) die worden gebruikt
2. het aantal medewerkers
3. de uren die de medewerkers werken

Arbeidsproductiviteit --> productie per werknemer

hogere arbeidsproductiviteit betekent lagere loonkosten per product

Arbeidsproductiviteit kan toenemen door:

• technologische ontwikkelingen (mechanisatie en automatisering
• arbeidsverdeling en specialisatie
• scholing
• prestatieloon
• verbetering arbeidsomstandigheden

Arbeidsproductiviteit

• hogere arbeidsproductiviteit betekent lagere loonkosten per product

arbeidsproductiviteit per periode = 

totale productie per periode

aantal werknemers

• Meer productie
• Meer werkgelegenheid
• Meer vraag
• Meer productie....

• De welvaart stijgt
• Maatschappelijke opbrengsten    (= voordelen die de samenleving van productie heeft)

• De welvaart stijgt
• Maatschappelijke opbrengsten    (= voordelen die de samenleving van productie heeft)

Negatieve gevolgen welvaart

• Milieuschade

• geluidshinder, stankoverlast, bodem- of luchtvervuiling

• Bedrijfskosten ('de vervuiler betaalt')

• Maatschappelijke kosten (kosten voor het oplossen van de milieuschade komen voor rekening van de samenleving)

Negatieve gevolgen welvaart

* Milieuschade

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

• Rekening houden met de gevolgen voor mens en milieu

Huiswerk volgende les 

Doornemen 

     paragraaf 6.4

Maken 

     alle opdrachten van deze 

     paragraaf 

Wat is een voorbeeld van duurzame productie? (MVO)

1. De nieuwe elektriciteitscentrale wordt gestookt met steenkool
2. Voor iedere boom die in dit bos wordt gekapt, wordt een nieuwe boom geplant
3. Ook als er 's avonds niemand meer is, blijven in dit bedrijf de lampen branden
4. Antwoord A+B+C zijn juist

Wat is een voorbeeld van vaste kosten

1. inkoopkosten
2. huur

Er zijn 20 werknemers bij NIKE 

die 100 schoenen maken per dag. 

Bereken de arbeidsproductiviteit per dag. 

Er zijn 20 werknemers bij NIKE
die 100 schoenen maken per dag.
Bereken de arbeidsproductiviteit per dag.

100 delen door 20 

= 5

per dag worden er per persoon 5 paar schoenen gemaakt

Wat staat er op de Y-as? de prijs of de hoeveelheid?

Wat staat er op de Y-as?

1. de prijs
2. de hoeveelheid

prijs

aantal

Wat is de vraaglijn?

Wat is de vraaglijn?

1. de rode lijn
2. de groene lijn

prijs

aantal

aanbodlijn

vraaglijn

Veranderen de vaste kosten als je meer produceert?

1. Ja
2. Nee

Veranderen de vaste kosten als je meer produceert?

1. fout
2. Nee

Er zijn 20 werknemers 

die 300 producten maken per dag. 

De werknemers werken 5 uur per dag. 

Bereken de arbeidsproductiviteit per uur. 

15300 delen door 20 =  

15 delen door 5 = 3 

De arbeidsproductiviteit per uur = 3 producten

Veranderen de vaste kosten als je meer produceert?

1. Ja
2. Nee

Veranderen de vaste kosten als je meer produceert?

1. fout
2. Nee

Bedrijven streven naar een hoge arbeidsproductiviteit. De arbeidsproductiviteit kan toenemen door:

1. scholing
2. prestatieloon
3. verbeteren van arbeidsomstandigheden
4. Alle antwoorden zijn goed,

De arbeidsproductiviteit kan toenemen door:
scholing, prestatieloon en verbeteren van arbeidsomstandigheden

1. fout
2. fout
3. fout
4. Alle antwoorden zijn goed,

Vaste kosten

1. zijn constant en onafhankelijk van de productiecapaciteit
2. zijn afhankelijk van de productiecapaciteit
3. zijn constant en onafhankelijk van de productieomvang
4. zijn afhankelijk van de productieomvang

Vaste kosten

1. fout
2. fout
3. zijn constant en onafhankelijk van de productieomvang
4. fout

Wat is MVO?

1. ondernemer levert wat de doelgroep wil
2. ondernemer streeft naar maximale winst
3. ondernemer werkt samen met andere ondernemers
4. ondernemer houdt rekening met de omgeving

Wat is MVO?

1. fout
2. fout
3. fout
4. ondernemer houdt rekening met de omgeving