H4: De investituurstrijd
Tijdvak 4: Steden en staten
Hoge & Late middeleeuwen
1000 n.Chr - 1500 n.Chr
1 / 11
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolmavo, havo, vwoLeerjaar 1
In deze les zitten 11 slides, met tekstslides.
Lesduur is: 60 minOnderdelen in deze les
Tijdvak 4: Steden en staten
Hoge & Late middeleeuwen
1000 n.Chr - 1500 n.Chr
Slide 1 - Tekstslide
Deze les
Investituurstijd
Aan het einde van de les ..
- Kan je de begrippen 'investituurstrijd, tweezwaardenleer, geestelijke macht en wereldlijke macht' uitleggen.
- Kan je uitleggen dat de bisschop zowel geestelijke als wereldlijke macht had
- Kan je uitleggen dat de investituurstrijd niet alleen een religieus, maar vooral een politiek conflict was.
Slide 2 - Tekstslide
De 'tweezwaardenleer'
Volgens de tweezwaardenleer was de wereld verdeeld in de wereldlijke en de geestelijke macht.
- Wereldlijke macht: De koning of keizer, hij gaat over zaken als landsbestuur en rechtspraak.
- Geestelijke macht: over alle geloofszaken en het hoofd hiervan is de paus.
Slide 3 - Tekstslide
De Investituurstrijd kwam officieel ten einde in 1122 met het Concordaat van Worms.
In dit verdrag stond:
- De paus benoemt de bisschoppen
- De keizer bepaalt of bisschoppen wereldlijke macht kregen.
Slide 4 - Tekstslide
De investituurstrijd
Investituur betekent het bekleden, ofwel het aanstellen van bisschoppen.
- De kerk en staat werkten in de vroege middeleeuwen vaak samen.
- In de late middeleeuwen staan de kerk en staat juist veel tegenover elkaar.
Slide 5 - Tekstslide
De investituurstrijd
Keizer Hendrik IV van het Heilige Roomse Rijk kwam in de 11e eeuw in conflict met paus Gregorius VII.
- Conflict over wie bisschoppen mocht benoemen.
- Conflict over wie de meeste macht heeft
Slide 6 - Tekstslide
De investituurstrijd
Investituurstrijd: machtsstrijd tussen de paus en de keizer van het Heilige Roomse rijk (Duits keizerrijk), over wie bisschoppen mocht benoemen
- Klik op de ?
Het Heilige Roomse rijk was een keizerrijk dat in midden-europa lag. Het werd rooms (romeins) genoemd en werd gezien als de opvolger van het Romeinse rijk.
Het ‘Rijk’ vormde een lappendeken van hertogdommen, graafschappen, bisdommen en koninkrijkjes die zichzelf min of meer bestuurden (leenmannen) en veranderde in de loop der tijd door oorlogen en politieke huwelijken regelmatig van vorm. Zo wordt Nederland ook een onderdeel van dit rijk
Slide 7 - Tekstslide
De investituurstrijd
Keizer Hendrik IV stelde al lange tijd bisschoppen aan als leenman. Dat deed hij om zijn eigen macht te behouden.
- Bisschoppen als leenman omdat zij, anders dan de adel, geen kinderen kregen
- De heerschappij over het grondgebied dus niet erfelijk kon worden opgedeeld.
- Hierdoor kon de Duitse keizer bij de sterfte van een heerser altijd zelf een nieuwe loyale geestelijke op zijn plaats zetten.
Slide 8 - Tekstslide
'Excommunicatie'
Zowel de keizer als de paus benoemde zelf bisschoppen. De paus excommuniceerde hierop de keizer. Excommuniceren: iemand uitsluiten uit de kerkgemeenschap.
Gevolgen:
- bisschoppen en vorsten erkennen Hendrik nu niet langer als koning en keizer -> Hendrik verliest veel macht én kan niet meer naar de hemel...
Slide 9 - Tekstslide
De 'gang naar Canossa'
Hendrik zag zich genoodzaakt om de paus te vragen om de excommunicatie ongedaan te maken.
- Hendrik ging op weg naar de paus.
- Zat drie dagen te wachten (in de kou..?)
- Hendrik werd vergeven
Slide 10 - Tekstslide
Worms, 1122...
De Investituurstrijd kwam 'officieel' ten einde in 1122 met het "Concordaat van Worms".
In dit verdrag stond:
- De paus benoemt de bisschoppen
- De keizer bepaalt of bisschoppen wereldlijke macht kregen. Machtsstrijd echter nog niet echt voorbij..
