Het verhaal van de familie Meijer

Het verhaal van de familie Meijer, een Joodse familie uit Gieten.
1 / 22
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisBasisschoolGroep 7,8

In deze les zitten 22 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Het verhaal van de familie Meijer, een Joodse familie uit Gieten.

Slide 1 - Tekstslide

In veel dorpen en steden in Nederland staan oorlogsmonumenten.
In Gieten staat het monument voor het oude gemeentehuis.
Daarop staat drie keer de naam Meijer en twee keer de naam Gottfriedt. 
Leden van dezelfde Joodse familie, 
die tot 1940 in Gieten woonde en leefde zoals elke andere familie.

In deze les kom je te weten wat er tijdens de Tweede Wereldoorlog met hen gebeurd is.

Slide 2 - Tekstslide

Wat weet je over Joods zijn?
Bernhard Gottfriedt

Slide 3 - Woordweb

Salomon (Sallo) Meijer
Jeannette Meijer-Gottfriedt
Bernhard Gottfriedt
Bernhard was de oom van Jeannette.
Jozef (Jo) Meijer
Mendel (Mennie) Meijer
Sara Meijer
voor 1940
de familie Meijer

Slide 4 - Tekstslide

De familie had een winkel in stoffen en garen aan de rand van het dorp. Mennie en Jeanette hadden de winkel overgenomen van oom Bernard en zijn inmiddels overleden vrouw.
voor 1940

Slide 5 - Tekstslide

voor 1940
De Meijers waren vanaf het begin betrokken bij de komst van een zwembad: het Zwanenmeer.
Mennie (vooraan) bij de bouw van het zwembad.
Zwembad het Zwanenmeer ging open op 1 juli 1935.
Het zwembad na de opening.
Sallo (links) en Mennie in het zwembad.

Slide 6 - Sleepvraag


 Op 10 mei 1940 begon de Duitse bezetting.
 Een aantal buren wilde niets meer met de Meijers te maken hebben. Niet   voor niets stond hun straat in Gieten bekend als de Wilhelmstrasse.
 Wat zegt dat over de buren van de Meijers? Er zijn twee antwoorden goed.
A
Veel buren waren bang voor de nazi's.
B
Veel buren waren het eens met de nazi's.
C
Veel buren waren lid van de NSB.
D
Veel buren zaten in het verzet.

Slide 7 - Quizvraag


 De familie Meijer had niet alleen last van de buren.
 Vanaf 1941 moesten Joden zich aan steeds meer regels   houden. Noem twee van deze regels.
1940

Slide 8 - Open vraag

In 1941 en 1942 veranderde er veel voor de familie Meijer.
Sara mocht niet langer naar haar school in Assen.
Jo mocht niet langer badmeester zijn in het Zwanenmeer.
Sallo mocht geen lid meer zijn van zwemclub ZZC
Jeannette en Mennie moesten hun winkel sluiten.
1941-1942

Slide 9 - Tekstslide

1942
Door de vele regels konden en mochten Jo  en Sallo niet werken. Omdat ze geen werk  hadden, werden ze door de nazi's naar een  werkkamp gestuurd. 
Werkkamp Linde bij Hoogeveen.
Vanuit kamp Linde schreef Sallo een brief  aan zijn ouders.
Om kwart voor twaalf kwamen we hier in 't kamp. 't Ligt hier prachtig, midden tussen bos en bouwland. De stemming is hier opperbest. We hebben zo straks bij de grammofoon van het zoontje van de kok liggen luisteren. Op onze kamer zijn we met 8 man: met z'n drieën uit Gieten.
Zo juist komt er bericht dat we morgen naar Westerbork gaan.
Niet voor doorzending. We moeten werken aan een spoorweg of aan een gewone weg. Maak jullie je dus niet ongerust.

Slide 10 - Tekstslide


 Jo en Sallo werden naar kamp   Westerbork gestuurd. Toch hoefden hun   ouders zich geen zorgen te maken.
 Wat voor kamp was Westerbork volgens   Sallo?
A
een concentratiekamp
B
een vernietigingskamp
C
een vluchtelingenkamp
D
een werkkamp

Slide 11 - Quizvraag

In kamp Westerbork moesten Jo en Sallo  inderdaad werken. Samen met de andere mannen en jongens uit werkkamp Linde  legden ze een spoorlijn aan. 
Langs dit spoor kon de trein later kamp  Westerbork bereiken.
Terwijl Jo en Sallo aan de spoorlijn werkten, werden er al wel mensen weggestuurd. Vanaf het station van Hooghalen, vlak bij de plek waar ze werkten, zagen ze de treinen vertrekken. De bestemming was iedere keer dezelfde: Auschwitz.
1942
Nog voordat het werk aan de spoorlijn klaar was, moesten Jo en Sallo zelf op transport. Net als de andere gevangenen werden zij naar Auschwitz gestuurd.

Slide 12 - Tekstslide

Niet veel later, in de nacht van 2 op 3 oktober 1942 werden Mennie, Jeannette, Sara en oom Bernhard thuis opgepakt. Ook zij moesten naar kamp Westerbork.
Deze foto is niet in Gieten gemaakt, maar op deze manier is de familie Meijer waarschijnlijk ook gehaald. Met een vrachtwagen.
Na de arrestatie werd het huis afgesloten. Niet veel later werden lijsten gemaakt van alle spullen die zich in het huis bevonden. Tot het einde van de oorlog zou het huis door andere mensen bewoond worden.
1942

Slide 13 - Tekstslide

Op 3 oktober 1942 kwamen de  Meijers in kamp Westerbork aan.
De foto met de soldaat is op  dezelfde dag in het kamp  genomen. 
Op de achtergrond zie je  gevangenen die net zijn  aangekomen.
Op deze foto zie je kamp Westerbork. De brede weg was de hoofdstraat van het kamp. Langs de hoofdstraat stonden houten gebouwen: barakken. Daarin woonden de gevangenen.
Er waren barakken voor mannen en voor vrouwen. Jeanette en Sara zaten in één barak, Mennie en oom Bernard in een andere. Overdag konden ze wel bij elkaar zijn.

Slide 14 - Tekstslide

De meeste gevangenen van kamp Westerbork gingen heel snel op transport. 
De familie Meijer werd op 5 oktober 1942 gedeporteerd. 
1942

Slide 15 - Tekstslide

Hoe lang hebben Mennie, Jeannette, Sara en oom Bernard in kamp Westerbork gezeten?
A
2 dagen
B
2 weken
C
2 maanden
D
2 jaar

Slide 16 - Quizvraag

Vanuit kamp Westerbork vertrokken 93 treinen. Eerst alleen naar Auschwitz, later ook naar Sobibor, Theresienstadt en Bergen-Belsen.
Van sommige transporten zijn foto's gemaakt. Van één transport zijn zelfs filmbeelden: het transport van 19 mei 1944. 
Op het volgende  scherm zie je een fragment.
1942-1944

Slide 17 - Tekstslide

0

Slide 18 - Video

In het plaatsje Cosel (nu in Polen) moest Mennie met 200 andere mannen de trein verlaten. Ze werden naar een werkkamp gebracht.
De familie Meijer vertrok uit kamp Westerbork. Waarschijnlijk wisten ze dat ze naar Auschwitz gingen. Wat er in Auschwitz gebeurde wisten ze niet.
Even later kwamen Jeannette, Sara en oom Bernard in Auschwitz aan. 

Slide 19 - Tekstslide

Mennie wist de oorlog te  overleven. 
Hij moest half Europa doorreizen om weer thuis te komen.
Samen met Jeannette, Sara en oom Bernard vertrok Mennie uit kamp Westerbork.
Nadat Mennie in Cosel afscheid moest nemen van zijn familie, werd hij naar Blechhammer gebracht. Daar moest hij het grootste deel van de oorlog werken.
In Blechhammer werd Mennie door de Russen bevrijd.  Hij werd meegenomen naar de havenstad Odessa in Oekraïne. Daar begon hij aan een lange zeereis.
Het schip bracht hem vanuit Odessa naar Marseille.
Via Brussel reisde Mennie naar huis. Vanaf het station van Hoogeveen kreeg hij een lift naar Gieten. Hij was weer thuis.
1942-1945

Slide 20 - Tekstslide

Thuis wachtte Mennie een grote teleurstelling. Hij had als enige van het gezin de oorlog overleefd.
Alleen een nichtje van hem leefde nog. Zij was in kamp Westerbork bevrijd.
Sallo kwam samen met Jo in Auschwitz aan. Een paar weken na aankomst werd Sallo vermoord. Hij was 16 jaar.
Jo werd kort na zijn aankomst in Auschwitz vermoord. Hij was 21 jaar.
Jeannette werd een half jaar na aankomst in Auschwitz vermoord. Ze werd 50 jaar.
Oom Bernard werd meteen na aankomst in Auschwitz vergast. Hij was 80 jaar.
Sara werd meteen na aankomst in Auschwitz vergast. Ze was 15 jaar.
Mennie probeerde na de oorlog zijn leven weer op te pakken. Maar alles in Gieten herinnerde hem aan zijn vermoorde familie. Daarom verhuisde hij in 1947 met zijn tweede vrouw naar Groningen. Daar overleed Mennie in 1976 op 80-jarige leeftijd.

Slide 21 - Tekstslide

 De familie Meijer uit Gieten wordt   op verschillende plekken herdacht.
In het dr. Nassaucollege in Assen hangt deze plaquette. De namen van leerlingen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen staan erop. Ook die van Jo, Sallo en Sara.
Op de gedenksteen voor het oude gemeentehuis van Gieten staan de namen van de familie Meijer.
Op het terrein van kamp Westerbork staan 102.000 steentjes. Eén steentje voor iedereen die in het kamp gezeten heeft en later in een ander kamp vermoord is. Vijf steentjes zijn voor Jeannette, Jo, Sallo, Sara en oom Bernard.
Op het schoolplein van OBS de Bonnen in Gieten staat dit beeldje van Sara Meijer.

Slide 22 - Sleepvraag

Meer lessen zoals deze