Cursus 5 Grammatica Par 6 Werkwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

Grammatica Zinsdelen: werkwoordelijk gezegde

Leerdoelen

Het gezegde in een zin kunnen vinden. 

De theorie

- persoonsvorm

- onderwerp

- gezegde

GRAMMATICA ZINSDELEN

zinsdelen (herhaling)

Een zin kun je in verschillende stukjes verdelen. 

Deze stukjes noemen we zinsdelen. 

Een persoonsvorm en het onderwerp is zo'n zinsdeel.

De persoonsvorm

• (HERHALING)
• Kenmerken persoonsvorm?
• Hoe vind je de persoonsvorm?
  

Wat is de persoonsvorm altijd?

1. Een zelfstandig naamwoord
2. Een werkwoord
3. Een lidwoord

Wat is de persoonsvorm in:
Ik was in het winkelcentrum.

Kan ik iets voor jou doen?

De persoonsvorm is: …

Wat is de persoonsvorm in:
Zij heeft kauwgom in haar haar.

Moet je meer PV oefenen?

Heb je meer oefeningen nodig om de persoonsvorm te zoeken in een zin? 

Gebruik dan de volgende 2 websites.

www.jufmelis.nl

www.cambiumned.nl

Het onderwerp

Bijna elke zin heeft een onderwerp.

Het onderwerp hoort bij de persoonsvorm. Kijk maar:

Mieke loopt vandaag naar huis.

Vandaag loopt Mieke naar huis. 

Naar huis loopt Mieke vandaag.

Loopt Mieke vandaag naar huis?

Het onderwerp vinden

Je kunt het onderwerp vinden door deze vraag:

Wie of wat + persoonsvorm?

Het antwoord op deze vraag = het onderwerp.

Isha is gisteren tot 11:30 uur naar school geweest.

Wie is? 

Antwoord: Isha is ...

Wat is de regel om het onderwerp van een zin te vinden?

1. wie/wat = onderwerp
2. wat = onderwerp
3. wie/wat +pv = onderwerp
4. Je hebt geen regel nodig

Wat is het onderwerp?

Marina legt het onderwerp uit.

1. Marina
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Wat is het onderwerp?

Als thema kozen ze pooldieren.

1. thema
2. pooldieren
3. kozen
4. ze

Wat is het onderwerp?

De docent vindt dit een heel leuk onderwerp.

Wat is het onderwerp in deze vraagzin:

Wat vind jij van dit onderwerp, eigenlijk?

Noteer het onderwerp en leg uit waarom dit het onderwerp is:
Wie gaat naar school?

Moet je meer OW oefenen?

Heb je meer oefeningen nodig om de persoonsvorm te zoeken in een zin? Gebruik dan de volgende website.

www.jufmelis.nl

Het werkwoordelijk gezegde (gez)

Alle werkwoorden in een zin vormen samen het werkwoordelijk gezegde.

- Het werkwoordelijk gezegde: gez. of wwg

- In een zin kan één werkwoord staan. Dit werkwoord is de PV, maar dit werkwoord is dan ook het werkwoordelijk gezegde.

- In een zin kunnen meer werkwoorden staan. Het belangrijkste werkwoord is de PV. ALLE werkwoorden samen zijn het werkwoordelijk gezegde.

- Soms staat voor het hele werkwoord 'te'. Dit hoort dan ook bij het werkwoordelijk gezegde.

Het werkwoordelijk gezegde

Dus: de persoonsvorm is altijd onderdeel van het 

werkwoordelijk gezegde.

werkwoordelijk gezegde =

persoonsvorm + alle andere werkwoorden

Voorbeeld werkwoordelijk gezegde

Mieke loopt naar huis. --> gez. = loopt

Mieke wil naar huis lopen. --> gez. = wil lopen

Mieke zou graag naar huis willen lopen. --> gez. = zou willen lopen. 

Het werkwoordelijk gezegde is een.....

1. Woordsoort
2. Zinsdeel

De persoonsvorm hoort altijd bij het werkwoordelijk gezegde.

1. juist
2. onjuist

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. het eerste werkwoord van een zin.
2. alle werkwoorden samen in een zin.
3. het laatste werkwoord van een zin.

Ik ben naar school gelopen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. ben
2. ben gelopen
3. naar school
4. gelopen

Hij is zijn spullen vergeten.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. is
2. is vergeten
3. zijn spullen
4. hij

Hoe vind je
het werkwoordelijk gezegde?

1. Wie/ Wat?
2. Wie/ Wat + onderwerp?
3. Wie/ Wat + persoonsvorm?
4. PV + andere werkwoorden

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

Ik kan het werkwoordelijk gezegde in de zin vinden.

Noteer het (werkwoordelijk) gezegde in de volgende zin.

Ik heb het nog zo gezegd!

Wat is het gezegde? Leg dit uit.

Moet je meer GEZ oefenen?

Heb je meer oefeningen nodig om de persoonsvorm te zoeken in een zin? Gebruik dan de volgende website.

www.jufmelis.nl

Alles oefenen

Nu oefen je nog even alle 3 de zinsdelen samen

- de persoonsvorm (PV)

- het onderwerp (O / OND / OW)

- het werkwoordelijk gezegde (gez. / wwg)

Sleep de blauwe zinsdelen naar de juiste plek. 

Let op: soms staan er twee zinsdelen in één vak.

wwg

ond

de persoonsvorm

Hij

had

de moed

al

opgegeven.

Onderwerp

Persoonsvorm

Werkwoordelijk
gezegde

Dit zinsdeel geeft aan wie of wat iets doet.

Dit zinsdeel vertelt wat het onderwerp in een zin doet.

Dit zinsdeel verandert mee als je de zin van tijd verandert.

Typ de zin over en verdeel de zin in zinsdelen. Benoem ook de PV, het OND en het GEZ.

Premier Rutte heeft nieuwe coronamaatregelen afgekondigd.

Maken

Digitaal lesboek

maak de opdrachten 1 t/m 7

Snel klaar?  maak ook de extra opdrachten

Leren voor de toets (stukje zinsdelen)

- Je weet wat zinsdelen zijn.

Je weet wat een persoonsvorm in een zin is.

Je kunt de PV in een zin vinden via de tijdproef, getalproef en vraagproef.

- Je weet wat het onderwerp in een zin is. 

- Je weet hoe je het onderwerp in een zin kunt vinden. 

- Je weet wat het werkwoordelijk gezegde van een zin is. 

- Je weet hoe je het werkwoordelijk gezegde in een zin kunt vinden. 

Let op:

Daarnaast moet je dus ook de grammatica woordsoorten leren voor de toets: 

werkwoord, lidwoord, zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord en voorzetsels.