VRIJ 1C 17/11/2023 Brugklas Grammatica - naamwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

GRAMMATICA

Mevrouw Duinhouwer

LESPROGRAMMA

• Herhaling naamwoordelijk gezegde

 

STARTOPDRACHT

Noteer in je schrift de antwoorden op deze vragen:

1. Wat is het verschil tussen een werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde?
2. Welke koppelwerkwoorden ken je nog?
3. Geef aan: werkwoordelijk gezegde (wwg) of naamwoordelijk gezegde (ng) 

           a. Hij is erg boos op zijn zusje.

           b. Sofie zal altijd mijn beste vriendin blijven.

           c. Gio is een irritante vlogger.

           d. Elke dag maakt hij een nieuw filmpje. 

           e. Morgen ben ik jarig.

           f. Theo Maassen blijft een goede cabaretier.

persoonsvorm

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijk bepaling

wederkerende werkwoorden

Persoonsvorm = belangrijkste werkwoord (vraagproef, getalsproef, tijdsproef)

Onderwerp = wie/wat + gezegde?

Werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden uit de zin.

Lijdend voorwerp = wat/wie + gezegde + onderwerp?

       Voorbeeld: ik geef een boek.

Meewerkend voorwerp geeft aan voor / aan wie iets bestemd is. Aan (voor) wie/wat + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp

      Voorbeeld: ik geef aan jou een boek.

Bijwoordelijke bepaling wanneer, waar, waarheen, waarom, hoe, hoeveel. Maar ook: niet, wel, zeker, absoluut, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk 

Wederkerende werkwoorden verplichte (hoort bij het werkwoordelijk gezegde) en toevallige (hoort bij het lijdend voorwerp)

Naamwoordelijk gezegde

Wat doet ze?

Wat is ze?

Gillen

Bang

Meisje

Bibberen

Alert

wegrennen

werkwoordelijk gezegde <-> naamwoordelijk gezegde

In het Nederlands heb je twee soorten zinnen. 

Zinnen waarin iemand iets doet = werkwoordelijk gezegde

Zinnen waarin iemand iets is = naamwoordelijk gezegde

Koppelwerkwoorden

Koppelwerkwoorden ‘koppelen’ het onderwerp aan een toestand, functie, hoedanigheid of eigenschap. Het gaat er bij koppelwerkwoorden dus altijd om dat het onderwerp iets ís. 

De koppelwerkwoorden zijn: 

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen.

Voorbeeld:

Zij is voorzitter => naamwoordelijk gezegde

is = koppelwerkwoord (werkwoordelijk deel)

voorzitter = naamwoordelijk deel 

WG                                 NG

- DOE-zin

- Actie/handeling

- het OW DOET iets

- alleen maar werkwoorden 

- er kan een LV in staan 

- ZIJN-zin

- een vorm van zijn (KWW)

- Het OW IS iets

- bestaat uit werkwoorden 
   én naamwoorden (ZN of BN
   --> eigenschap/kenmerk
         van het OW) 

- bevat nooit een LV

mama doet slapen

papa doet lopen

hondje doet blaffen

zusje doet springen

ikke doet eten

opa is lief

hondje is stout

banaan is geel

kiwi is lekker

zusje is moe

Opdracht

Naamwoordelijk gezegde 

Lees de theorie door op bladzijde 101 over het naamwoordelijk gezegde