Literatuur - Over Reynaert de vos

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Literatuur - Over Reynaert de vos

Lesdoelen en manier van werken

• een middeleeuws verhaal begrijpen
• satirische en parodiërende elementen duiden

We baseren ons op les 19, maar niet alle vragen gaan we in volgorde beantwoorden. Leidraad is deze LessonUp en werkboek les 19. Maak notities op een apart blad.

Proloog in de middeleeuwen

Wat zijn de vaste elementen van een proloog ook alweer?

• reden (causa sribendi)
• moeite
• bron
• gebed om hulp

Inleiding verhaal

Waar vind je de elementen van de proloog terugkomen?

Het slot

De naam van de auteur zit in de tekst verstopt als acrostichon. Wie vindt de naam terug? Wat is een acrostichon dan?

Willem die Madocke maecte

Oefening 3 pg. 181

We kijken naar de video. Beantwoord de vragen in jouw notities.

a. Reconstrueer het profiel van Willem die Madocke maecte. Links noteer je hoe Willem vermoedelijk was en rechts waarom we kunnen aannemen dat hij vermoedelijk zo was.

b. Wie wordt als kandidaat-auteur naar voren geschoven en waarom?

Introductie verhaal - noteer grote lijnen

Verhaal 'Van den vos Reynaerde'

• hofdag - koning Nobel
• Reynaert komt niet
• Iedereen doet beklag over Reynaert
• twee 'ridders' worden erop uit gestuurd: Bruun de beer en Tibeert de kater; beiden zonder succes
• Reynaert uiteindelijk toch naar het hof - veroordeeld tot de galg
• Reynaert verzint staatsgreep die hij wist te vermijden
• schat van Kriekenputte
• koningin wil schat
• Reynaert wordt vrijgelaten maar moet plaats van schat aantonen
• hij verdwijnt, schat wordt nooit gevonden

Beschuldiging van Reynaert

Kijk naar de video en beantwoord oefening 1 op pg. 181. Noteer je antwoorden in jouw notities!

a. Welke dieren komen aan bod? Waarvan betichten ze Reynaert?

b. Geef enkele woordspelingen.

c. Geef enkele dubbelzinnigheden.

d. De dieren vormen een spiegelbeeld van de maatschappij. Voor wie staan ze respectievelijk?

Queeste van Bruun

Basisboek pg. 33-37

Oefening 4 pg. 181 in WB

a. Vertel kort de inhoud na van dit fragment.

b. Welke menselijke trekken en zwakten vertoont Bruun?

c. Hoe worden de dorpelingen afgeschilderd? Illustreer met concrete voorbeelden.

d. Wat concludeer je uit regel 825-827?

e. Bewijs dat Reynaert een getrainde manipulator is die anderen makkelijk om de tuin kan leiden.

Extra - Is de queestestructuur hier van toepassing?

Queeste van Tibeert

Extra tekst lezen.

• Wat gebeurt hier?
• Over welke hypocrisie moet de middeleeuwer hier nadenken? Aan welke zonden maken de personages zich schuldig?

Afloop

Hoe eindigt het voor Reynaert?

Afloop

Bekijk de video en beatwoord vraag 6 op pg. 183 in het werkboek. Vul aan de hand van de info uit de video en wat je gelezen hebt over Bruun het schema aan.

Denk nadien na over de volgende vragen:

• Wat wil de auteur duidelijk maken aan het middeleeuwse publiek? Wat wilde hij ontmaskeren?
• Waarom worden er dieren in plaats van mensen gebruikt, denk je?

Belangrijke begrippen

Dierenverhaal

• antropomorfisme
• dieren spreken en handelen op menselijke wijze
• op indirecte wijze mensen en toestanden bekritiseren of te bespotten

Satire

• maatschappijkritiek
• in Van den vos Reynaerde wordt iedereen op de korrel genomen (bekritiseerd)

Parodie

• spottende nabootsing
• populaire ridderverhalen worden nagebootst 

Voor wie meer wil...

• https://www.literatuurgeschiedenis.org/teksten/van-den-vos-reynaerde
• https://www.youtube.com/watch?v=rqRqnrYC8DM&t=1s
• https://literairecanon.be/nl/werken/vanden-vos-reynaerde
• https://neerlandistiek.nl/2023/05/reynaert-als-pelgrim/
• https://springlezend.nl/tip/reinaert-de-vos-gerapt/
• https://www.youtube.com/watch?v=qlc31ayS8jE

Verwerkingsopdracht

Maak per 3 à 4 leerlingen een mindmap over 'Van den vos Reynaerde'. De volgende zaken moet je zeker verwerkt hebben.

• kenmerken proloog
• proloog 'Van den vos Reynaerde' - bijzonderheid
• auteur Van den vos Reynaerde
• verhaal Reynaert de vos
• queeste van Bruun
• queeste van Tibeert
• satire
• parodie
• antropomorfisme - link met maatschappijkritiek