Blok 1: Verhuizen naar de stad (K)

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

MENS EN MAATSCHAPPIJ

Les 1: Steden ontstaan!

Waar gaat dit nieuwe boek over?

Welke verschillen tussen stad
of dorp kennen jullie al?

Wat gaan we vandaag doen?

Grieken en Romeinen afgerond! Hoe ging de toets?

Starten met een nieuw boek: Steden en dorpen (leerwerkboek 5). 

Welke onderwerpen gaan we vandaag bespreken?

• Hoe steden zijn ontstaan; 
• Waarom (en hoe) boeren zich specialiseerden; 
• Waarom de behoefte aan geld groter werd. 

Eerst samen aan de slag met vraag 1 en 2!

Van de Romeinse tijd... 

naar de middeleeuwen!

Steden ontstaan

De meeste steden in Europa zijn na het jaar 1000 ontstaan. Om de bevolking te kunnen voeden maakte de boeren gebruik van het drieslagstelsel, waardoor ze meer voedsel verbouwden dan dat ze zelf nodig hadden!

Niet iedereen hoefde meer boer te zijn! Hierdoor specialiseerde mensen zich in een ambacht, of werden handelaar. Doordat deze mensen bij elkaar kwamen te wonen, ontstond er een stad. 

Het oudste deel van de stad (stadspoorten, kerken, grachten etc.) wordt de binnenstad genoemd. Het stadscentrum is de drukbezochtste plek in de stad.

Door het drieslagstelsel ontstond er
handel en nieuwe beroepen.

Waar of niet waar?

1. Juist
2. Onjuist

Welk beroep is geen ambacht?

1. Schoenmaker
2. Boer
3. Timmerman
4. Smid

Wat is het verschil tussen de binnenstad en het stadcentrum?

Bekijk deze foto!

Dit is de toren van de Zuiderkerk.

In welke stad staat deze poort en staat
deze poort in de binnenstad of het stadcentrum?

1. Amsterdam stadcentrum
2. Den Haag stadcentrum
3. Amsterdam binnenstad
4. Den Haag binnenstad

Behoefte aan geld

Door het ontstaan van markten, ontstond er meer handel, waardoor ook de behoefte aan geld toenam.

Ook handelaren uit andere steden of landen kwamen naar deze markten, maar zij hadden niet dezelfde munt! Daarom was er een geldwisselaar aanwezig. Tegen betaling wisselde hij het vreemde geld in, voor de munten in de stad. Ook leende zij geld uit voor rente! Zij waren de eerste bankiers.

Geldwisselaars waren de eerste bankiers. Waarom?

1. Zij wisselde vreemde munten en leende geld.
2. Zij dreven handel met andere landen.
3. Zij regelen hoeveel er door een klant betaald moet worden.
4. Zij leenden geld uit tegen rente.

Aan het werk!

Opdracht 3 t/m 11 (blz 13 - 18)

MENS EN MAATSCHAPPIJ

Les 2: van dorpen naar steden

Wat gaan we vandaag doen?

Wat hebben we tijdens de vorige les ook alweer besproken?

Zijn daar nog vragen over?

Het huiswerk bespreken: opdracht 3 t/m 11 (blz. 13-18).

Wat gaan we vandaag bespreken?

Waarom verhuizen mensen naar de stad?

Wat is het verschil tussen het dorp en de stad?

Bevolkingsdichtheid + agglomeratie

Behoefte aan geld

Door het ontstaan van markten, ontstond er meer handel, waardoor ook de behoefte aan geld toenam.

Ook handelaren uit andere steden of landen kwamen naar deze markten, maar zij hadden niet dezelfde munt! Daarom was er een geldwisselaar aanwezig. Tegen betaling wisselde hij het vreemde geld in, voor de munten in de stad. Ook leende zij geld uit voor rente! Zij waren de eerste bankiers.

Geldwisselaars waren de eerste bankiers. Waarom?

1. Zij wisselde vreemde munten en leende geld.
2. Zij dreven handel met andere landen.
3. Zij regelen hoeveel er door een klant betaald moet worden.
4. Zij leenden geld uit tegen rente.

Van de middeleeuwen...

naar de moderne tijd!

Stad

Dorp

Inwoners: 871.873

(Amsterdam)

Inwoners: 9.440

(Monnickendam)

Waarom zouden mensen verhuizen
van een dorp naar een stad?

Stad

Dorp

Studenten

Winkels

Winkels

Basis/middelbaar

"In een stad valt veel meer te beleven!"

1. Eens
2. Oneens

"Ik ga later in de stad wonen!"

1. Eens
2. Oneens

Verhuizen naar de stad

Over dertig jaar zal ongeveer 70% van de wereldbevolking in steden leven. De bevolkingsdichtheid (gemiddeld aantal inwoners per vierkante meter) in een stad is hoog.

Steden worden steeds groter, hierdoor groeien steden en dorpen dichter naar elkaar! Dit noemen we agglomeratie.

Wat betekent bevolkingsdichtheid?

1. Het totaal aantal inwoners in dat op een plek woont
2. Het gemiddeld aantal inwoners dat op een plek woont
3. Het gemiddeld aantal inwoners per vierkante kilometer
4. Het gemiddeld aantal inwoners per vierkante meter

Wat is een agglomeratie?

1. Stad waar meestal de regering van een land gevestigd is
2. Stad waaraan de omliggende dorpen vastgegroeid zijn
3. Een stad die veel groter en belangrijker is dan de tweede stad van het land
4. Een gebied waarin de omringende plaatsen met de stad verbonden zijn

Aan het werk!

Oefenblad bevolkingsdichtheid

huiswerk: opdracht 12 t/m 15 (19-21) 

MENS EN MAATSCHAPPIJ

Les 3: verschillende sectoren

Wat gaan we vandaag doen?

Wat hebben we tijdens de vorige les ook alweer besproken?

Zijn daar nog vragen over?

Het huiswerk bespreken: opdracht 12 t/m 15 (19-21)

Wat gaan we vandaag bespreken?

• Hoe kunnen we werk opdelen in verschillende sectoren?
• Wat is het verschil tussen commerciële en niet-commerciële bedrijven?
• Waarom liggen sommige bedrijven aan de rand van de stad?

Waar hoor ik thuis?
In de stad of in een dorp?

1. Stad
2. Dorp

Waar hoor ik thuis?
In de stad of in een dorp?

1. Stad
2. Dorp

Waar hoor ik thuis?
In de stad of in een dorp?

1. Stad
2. Dorp

Waar hoor ik thuis?
In de stad of in een dorp?

1. Stad
2. Dorp

Tertiaire sector

Mensen die werken bij bedrijven die diensten verlenen. 

(Dokter, docent, winkelmedewerkers).

Secundaire sector

Mensen die werken bij bedrijven die van de grondstoffen producten maken. 

(fabrieken, bouw bedrijven, meubelmakers)

Primaire sector

Mensen die werken bij bedrijven die voedsel en grondstoffen uit de natuur halen.

(Landbouw, visserij, delfstofwinning).

Zeynep werkt in een koekjesfabriek,
bij welke sector hoort dit?

1. Primair
2. Secundair
3. Tertiair

Harm is een boer,
bij welke sector hoort hij?

1. Primair
2. Secundair
3. Tertiair

Commerciële diensten

Sommige diensten zijn commercieel: dat betekent dat een bedrijf winst wil maken, bijvoorbeeld (kledingwinkels, restaurants, telecombedrijven).

Ook zijn er niet-commerciële diensten, kosten en opbrengsten zijn dan even groot. Denk bijvoorbeeld aan ziekenhuizen, scholen, goede doelen of de overheid.

Rond de stad

Aan de rand van de stad vestigen zich bedrijven die veel ruimte nodig hebben of overlast veroorzaken (energiecentralen, waterzuivering). 

Ook ligt er vaak een landelijk gebied of platteland, waar we kunnen recreëren (dag strand, boswandeling, kamperen).

Aan het werk!

huiswerk: opdracht 16 t/m 21 (22-25)

EXTRA

Tijd over? Opdracht 'straatnamen' (mundo - 20 min)