stevigheid en beweging

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

hoofdstuk 5 Stevigheid en beweging

online les  (45 minuten)

1. het skelet van de mens

2. functie van het skelet

3. bouw van de botten

4. beenverbindingen

5 .spieren

6. houding en beweging

7. blessures

8. skelet van de verschillende zoogdieren

indeling les

• lesopening
• vragen naar aanleiding vorige les / gemaakte huiswerk opdrachten bs 5 spieren.
• korte herhaling
• uitelg bs 6 houding en beweging
• bs 7 blessures
• afsluiting

Het skelet

Wat is de functie van ons skelet?

beenverbindingen

Als alle botten aan elkaar vast zouden zitten, dan is bewegen erg moeilijk. Daarom zitten botten met verschillende verbindingen aan elkaar: gewrichten bijvoorbeeld. Bij het rolgewricht rollen elleboog en spaakbeen om elkaar heen. Hierdoor kan de hand draaien. In je heup zit een kogelgewricht. Het dijbeen heeft als uiteinde namelijk de vorm van een kogel. En die past precies in het komvormige deel van het heupbeen. Daardoor kunnen je benen bijna alle kanten op. Maar er zijn ook andere verbindingen, zoals een kraakbeenverbinding.

1. Met eeen naadverbinding (geen beweging meer mogelijk tussen de botten)
   
2. Vergroeid (geen beweging meer mogelijk tussen de botten)
   
3. Met kraakbeen (een beetje beweging mogelijk tussen de botten)
   
4. Met een gewricht (veel beweging mogelijk tussen de botten)

Succes !

vergroeiing

naadverbinding

gewrichten

 

Scharniergewricht

Kogelgewricht

Zadelgewricht

Rolgewricht

Zet het juiste onderdeel bij het goede gewrichtssoort

Scharniergewricht

Heup

Knie

Schouder

Onderarm

Elleboog

Duim

Eén-assig

Rolgewricht

Bij een rolgewricht rollen de botten over elkaar heen. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de onderarm waarbij het spaakbeen om de ellepijp draait. Ga naar de pagina van het rolgewricht.

Schaniergewricht

Een schaniergewricht werkt net als een schanier van een deur. Het gewricht kan ook alleen maar heen en weer bewegen. Dit gebeurt bijvoorbeeld tussen de vingerkootjes. Ga naar de pagina van het schaniergewricht.

Twee-assig

Zadelgewricht

Bij een zadelgewricht liggen twee zadelvormige botvlakken op elkaar. Er kan hier om twee assen bewogen worden. Een voorbeeld hiervan is het gewricht tussen de handwortel en het middenhandsbeentje van de duim. Ga naar de pagina van het zadelgewricht.

Eivormig gewricht

Het ei- of ook wel ellipsoïd gewricht, heeft een bol en een hol ellipsvormig (eivormig) gewrichtsvlak. Het eivormig gewricht heeft twee bewegingsmogelijkheden. Dit gewricht is te vinden tussen de vinger en de handplam. Ga naar de pagina van het eivormig gewricht.

Drie-assig

Kogelgewricht

Een kogelgewricht bestaat uit een kogel in een kom. Dit gewricht heeft veel bewegingsvrijheid. Dit gewricht zit bijvoorbeeld in je heup en in je schouder. Je kan je arm voor- en achterwaarts, maar ook zijwaarts bewegen. Daarnaast kan je je bovenarm in zijn eigen lengterichting roteren. Ga naar de pagina van het kogelgewricht.

Bouw gewricht

In de afbeelding zie je botten en spieren in de achterpoot van een kikker. Je kunt de achterpoot van een kikker vergelijken met het been van een mens.

Welk nummer heeft de spier in de afbeelding?

1

2

3

4

Kuitspier

Voorste dijbeenspier

Achterste dijbeenspier

Voorste scheenbeenspier

wervelkolom

De wervelkolom is opgebouwd uit afzonderlijke wervels. Zo zijn er van boven naar onder zeven halswervels, twaalf thoracale wervels en vijf lendenwervels. Onder de onderste lendenwervel bevindt zich het heiligbeen, waarvan het staartbeen het laagste gedeelte is.

goede houding

voor een goede lichaamshouding is het belangrijk dat je spier sterk genoeg zijn.

Door een verkeerde houding kunnen klachten ontstaan zoals rug pijn

Blessures

Wat gebeurt er eigenlijk in je lijf als je ergens tegenaan botst? 

Als de botsing maar klein is, dan krijg je een blauwe plek. Dat komt, doordat er tijdens de botsing bloedvaten scheuren, er gaat bloed tussen het weefsel onder je huid zitten. Je lichaam breekt dat bloed zelf weer af. Bij een harde klap kan er een spier scheuren of er kan een bot ontwrichten. Botten zijn heel stevig omdat er kalk in zit. De lijmstof zorgt er voor dat de botten een beetje buigzaam zijn.

bs 7 skelet van zoogdieren

Alle gewervelde zoogdieren hebben een skelet. Koeien, paarden, katten en vleermuizen en beren hebben allemaal een skelet met eenzelfde bouwplan. De skeletten van deze verschillende dieren bestaan uit dezelfde botjes. De afmetingen en de vormen van deze botjes wijken wel onderling af. 

verstuikte enkel

gebroken been

Welke van de blessures kun je niet zien op een röntgenfoto?

1. botbreuk
2. kneuzing
3. ontwrichting

blessures voorkomen

warming-up en cooling down oefeningen zijn een hulpmiddel om blessures te voorkomen

opdracht !

bedenk 4 oefening die je zou kunnen doen als warming-up

maak een kort filmpje waarin je de warming-up oefening uitvoert.

je mag ook foto's maken  en die samen met uitleg in een word document zetten en die mailen.

https:

​De poten van dieren zijn goed aangepast aan de omgeving. Skeletten van zool-, teen- en topgangers vertonen verschillen maar ook overeenkomsten. 

hert, hoefganger

kat, teenganger

beer, zoolganger