4.2 Vorming geslachtscellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

                         4.2 Vorming geslachtscellen

Doel 4.2

- Je legt uit hoe haploïde geslachtscellen ontstaan uit diploïde lichaamscellen.

- Je beschrijft de vorming van eicellen en spermacellen.

Kortom: Je leert hoe geslachtscellen ontstaan.

(VWO: gameten)

(Havo: geslachtscellen)

In de eierstokken (ovaria) worden de eicellen geproduceerd.

(havo: eierstokken)

Menstruatie - spieren van baarmoeder trekken samen en stoten baarmoeder slijmvlies af.

BINAS 86B1

In de eierstok rijpen elke maand meerdere eicellen. Eentje wordt maar helemaal rijp. Een eicel wordt omgeven door follikelcellen (voedende cellen).

BINAS 86B1

In de zaadballen(teelballen) worden de zaadcellen geproduceerd en vervolgens opgeslagen in de bijballen.

Zaadcellen optimumtemperatuur: ongeveer 35°C .

Na de geboorte dalen de zaadballen in vanuit de buikholte.

BINAS 86A1

Vorming geslachtscellen

In een lichaamscel bevinden 

zich chromosomen in paren.

Het laatste paar in het karyogram
hiernaast zijn de geslachts-
chromosomen. Man: XY

Vorming geslachtscellen

De cel is diploïd (2n).

Bij de mens 23 paar 

homologe 

chromosomen

= 2 x 23 chromosomen

Vorming geslachtscellen

Als in een zaadcel en een eicel

46 chromosomen per cel

zouden zitten, dan zou je een
bevruchte eicel met 92
chromosomen krijgen.. 

Hoe lossen we dit op?

Vorming geslachtscellen

Bij de vorming van de
geslachtscellen het aantal

chromosomen halveren.

Vorming geslachtscellen

Geslachtscellen zijn dus

haploïd (n).

Bij de mens bevatten ze 

23 chromosomen.

Vorming van nieuwe cellen

BINAS 76A

Bij elke fase

Controlepunten: mag de cel verder of niet?

Alles goed:

verder naar volgende fase

Niet:

Herstellen of apoptose: geprogrammeerde celdood

Celdeling

• Cellen vermeerderen zich door deling.
• 1 moedercel splits in 2 dochtercellen.
  
  
• DNA wordt verdeelt over de twee nieuwe cellen

DNA verdubbeling

BINAS 76A

S-fase: replicatie

S-fase: replicatie

• Langs beide DNA-ketens wordt een complement gelegd.
• Via basenparingsregels van DNA: A met T, C met G
• Na deze verdubbeling bestaat 1 chromosoom uit 2 chromatiden.
  

Chromosomen

• Chromosoom = gespiraliseerd DNA molecuul omwonden om eiwitten.
• Chromatiden = een van beiden identieke helften van een verdubbeld DNA molecuul.
• Centromeer = bindingsplaats van de 2 identieke chromotiden.

M-fase: celdeling

BINAS 76A

Reductiedeling -> geslachtscellen

Celdeling -> lichaamscellen

Meiose niet circulair, mitose wel

Op bord schrijven wat moeder en dochtercellen zijn

Vorming geslachtscellen

Geslachtscellen ontstaan uit een deling
die anders gaat dan de gewone
celdeling (mitose).

Deze deling heet reductiedeling/ meïose.

Deze deling start óók na de G2 fase. 

Het DNA (de chromosomen) is dus al

verdubbeld.

S fase (interfase): DNA replicatie

Doel van de meïose

BINAS 76B2

Meïose I: de homologe chromosomen (nu chromatiden genoemd) worden gescheiden

Profase I:

Kernmembraan verdwijnt.
Chromosomen spiraliseren.
Spoelfiguur vormt.

Chromosomen liggen als paren bij elkaar.

Metafase I:

Chromosomen liggen

twee aan twee in het

midden van de cel.

Spoelfiguren hebben trekdraden gevormd naar de centromeren, elk naar één chromosoom van een chromosomenpaar.

Anafase I:

Spoelfiguren trekken

chromosomen naar de

polen.

Telofase I:

Door insnoering 

ontstaan twee haploïde

cellen.

Meïose II: de chromatiden worden gescheiden

Meïose II (~mitose)

Meiose =

1. Gewone celdeling
2. Reductiedeling

Meiose

1. Normale celdeling
2. van 23 paar naar 46 losse chromosomen
3. Geslachtsceldeling of reductiedeling
4. Van 46 paar naar 46 losse chromosomen

Meiose was voor

1. Aanmaken lichaamscellen
2. Aanmaken geslachtscellen

Doel 4.2

- Je legt uit hoe haploïde geslachtscellen ontstaan uit diploïde lichaamscellen.

- Je beschrijft de vorming van eicellen en spermacellen.

Kortom: Je leert hoe geslachtscellen ontstaan.

(VWO: gameten)

(Havo: geslachtscellen)

Doel 4.2

BINAS 70B Karyogram

BINAS 76A Celcyclus

BINAS 76B2 Meiose

BINAS 86A Geslachtsorganen man

BINAS 86B Geslachtsorganen vrouw

BINAS 86D Oögenese en spermatogenese

Begrippen 4.2

homologe chromosomen, reductiedeling, meiose I, meiose II, crossing-over, recombinatie, halpoïde, diploïde, gameten, öogonia, primaire en secundaire oöcyt, follikel, poollichaampje, spermatogonia, primaire en secundaire spermatocyt, spermatiden, trilhanen, zaadblaasjes, prostaatvocht, interstitiële cellen, cellen van Leydig, testosteron

Exit vraag:

Plak een memo op de deur wanneer je weggaat

VERGEET JE NAAM NIET!!