Tijdvak 1 - Jagers en boeren

H1 De tijd van jagers en boeren
Tijdvak 1
1 / 34
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 34 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 4 videos.

time-iconLesduur is: 120 min

Onderdelen in deze les

H1 De tijd van jagers en boeren
Tijdvak 1

Slide 1 - Tekstslide

Leerdoelen
- Hoe verspreidde de moderne mens zich over de wereld?
- Wat was de levenswijze van de Jagers-verzamelaars?
- Wat was de oorzaak voor de Neolithische revolutie?
- Wat waren de kenmerken van de landbouwsamenleving? 

Slide 2 - Tekstslide

Thema (v.h. K.A.)


de levenswijze van jagers-verzamelaars

Slide 3 - Tekstslide

Slide 4 - Tekstslide

Thema (Kenmerkend aspect)


het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

Slide 5 - Tekstslide

Wanneer eindigde de prehistorie?

Slide 6 - Woordweb

Slide 7 - Video

'De prehistorie'
- De tijd van de ongeschreven bronnen.
* Jagers-verzamelaars
* Boeren

Slide 8 - Tekstslide

Ontwikkeling moderne mens
Evolutie van de mens. 
Homo Sapien: 
- gesproken taal
- delen van kennis (collectief leren)
- Symbolisch denken

Slide 9 - Tekstslide

Kenmerken van de Jagers-Verzamelaars
- Nomaden, leefden in eenvoudige hutten.
* Hoe meer natuurlijke voedselbronnen, hoe groter de groepen.
* Carrying capacity (draagkracht van een gebied) 
- Jagen/verzamelen

Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Video

Noem twee gevolgen van de Neolithische revolutie.

Slide 12 - Open vraag

Slide 13 - Tekstslide

Wat is de definitie van een revolutie?

Slide 14 - Open vraag

Landbouwrevolutie
- Ingrijpende verandering: middel van bestaan veranderde.
-Oorzaken: kennis en. veranderingen in het klimaat. 
- Door natter klimaat was er meer voedsel,
hierdoor werd rondtrekken minder noodzakelijk. 
- De groepen konden groeien. 
- Door de groepsgrootte werden. de mensen 
uiteindelijk gedwongen om over te stappen. 

Slide 15 - Tekstslide

Gevolgen van de landbouw
Landbouw werd vanuit het Midden-Oosten verspreid.
Mensen gingen sedentair leven. (vaste woonplek)
Mensen maakten en gebruikten meer en andere voorwerpen.
De landbouwsamenleving zorgden ook voor meer sociale verschillen. 

Slide 16 - Tekstslide

Thema (Kenmerkend aspect)


het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen

Slide 17 - Tekstslide

Leerdoelen
Je kunt uitleggen dat op verschillende plekken op de wereld verschillende samenlevingen zich ontwikkelde rond 3000 v chr.
Je kunt verklaren waarom in het Midden-Oosten de eerste steden ontstonden. 
Je kunt het begrip stadstaten uitleggen.
Je kunt verklaren waarom het schrift werd uitgevonden
Je kunt beschrijven hoe de Egyptische staat eruit zag.
Je kunt uitleggen waar de Egyptische heersers hun macht aan ontleenden
Je kunt uitleggen waarom het hiernamaals een grote rol speelde bij de Egyptenaren .

Slide 18 - Tekstslide

Leg uit dat landbouwsamenlevingen tot meer sociale verschillen leidden.

Slide 19 - Open vraag

Prehistorische culturen Nederland
De kennis over de landbouw verspreidde zich langzaam.
Rond 5000 v chr. eerste boeren in Zuid-Limburg (Bandkeramiekers)

Rond 3000 v Chr. in Drenthe (Trechterbekercultuur)

Slide 20 - Tekstslide

Slide 21 - Video

Slide 22 - Tekstslide

vanaf 6.000 voor Chr. 
(in Mesopotamië)
Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen

Slide 23 - Tekstslide

Irrigatielandbouw Mesopotamië & Egypte 
Deel van de boeren trok na een poosje weg naar de rivieren.
In de buurt van de rivieren was minder regenval, en daar waren de boeren afhankelijk van de rivieren. 
Daarom bedachten zij een irrigatiesysteem
Eufraat en Tigris overstroomden in het voorjaar. 

Slide 24 - Tekstslide

Irrigatielandbouw in Egupte
- Vruchtbare halve maan ->veel oogst
- Overstromingen zorgen voor slib  
- Irrigatielandbouw: dammetjes, dijken en kanalen

Slide 25 - Tekstslide

Gevolgen irrigatiesysteem
Over de verdeling van het water waren goede afspraken nodig.
- Samenwerken met elkaar.
- Boeren die meer oogsten (= meer bezit) kregen meer aanzien en macht.
- Uiteindelijk ontstaat hierdoor een leider (koning) 
- Sommige dorpen groeiden uit tot steden met omringend platteland (stadstaten)

Slide 26 - Tekstslide

Wat maakt iets een stad?

Slide 27 - Woordweb

Kenmerken eerste steden (aantekening)
- Meeste mensen waren boer, maar de boeren hadden al. wel specialisaties. Mensen oefenen andere beroepen uit in de nijverheid en handel. Of hadden functies in het bestuur (ambtenaren) en de verdediging van de stad (soldaten)
- Een stad vervult een regionale functie op het gebied van handel, bestuur en cultuur
- In de stad was een sterke hiërarchie op politiek, sociaal en cultureel gebied.

Slide 28 - Tekstslide

1
de levenswijze va de jagers-verzamelaars
- Kleine groepen
- Nomaden
- Jagen/verzamelen
Egalitaire samenleving



2
Het ontstaan van de landbouw en de landbouwsamenlevingen
- Dorpen
Sedentaire levenswijze
Boeren
verschil in rijkdom

Slide 29 - Tekstslide

3
Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
Steden 
Sedentaire levenswijze
Boeren/ambachten/ambtenaren/soldaten
Sterke sociale hierarchie

Slide 30 - Tekstslide

Staatsvorming
- In sommige delen van het Midden-oosten gingen stadstaten samenwerken. 
- Koning streefde ernaar om wetten en regels 
in te stellen die golden voor alle inwoners
- Lange tijd Mesopotamië onder leiding 
van Stadstaat Babylon.Daarna: assyrische rijk. 
-  Ook in Egypte ontstonden staten.
Boven en beneden- Egypte werden verenigd door de koning van 
boven Egypte: de eerste farao Narmer. 

Slide 31 - Tekstslide

Farao's en koningen
Ontlenen hun machtspositie aan:
1. Ambtenarij en het leger
2. Het belastingsysteem
3. Goddelijke legitimatie
4. Propaganda 

Slide 32 - Tekstslide

Hiernamaals
Egyptenaren geloofden dat het hiernamaals een soort paradijs was.
De geest keerde wel elke dag terug naar het lichaam op aarde, daarom moest dat goed verzorgd worden. 
Hoe rijker men was, hoe meer aandacht voor het hiernamaals. 
Polytheïstische godsdienst.

Slide 33 - Tekstslide

Slide 34 - Video