Thema: Ecologie en milieu les 1 MO41-WM41 '23

Thema: Ecologie en milieu

Basisstof 1
1 / 36
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMBOStudiejaar 2

In deze les zitten 36 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 5 videos.

time-iconLesduur is: 120 min

Onderdelen in deze les

Thema: Ecologie en milieu

Basisstof 1

Slide 1 - Tekstslide

Ecologie, waar denk je aan?

Slide 2 - Woordweb

Leerdoelen
  • Je kunt beargumenteren wanneer je iets natuur noemt
  • Je weet wat ecologie betekent
  • Je weet wat een ecoloog voor werk doet
  • Je kunt biotische en abiotische factoren binnen een ecosysteem benoemen
  • Je kunt de invloed van de belangrijkste abiotische factoren op organismen benoemen.
  • Je kunt veranderingen van abiotische en biotische factoren beschrijven.


Slide 3 - Tekstslide

Wat is natuur?
Dat is voor iedereen anders. 

Van Dale woordenboek: 
Natuur = dat wat de mens om zich heen ziet als niet door hem gewijzigd.

Zou je nieuwe natuur kunnen creëren?

Slide 4 - Tekstslide

Landschappen
  • Natuurlijk landschap (Antarctica, oerbossen...)
  • Halfnatuurlijk landschap (Veluwezoom, Waddengebieden, ... rewilding)
  • Cultuurlandschap (productiebos, park, akker)

Slide 5 - Tekstslide

Marker wadden
In 2016 is Natuurmonumenten gestart met de aanleg van een eilanden groep in het Markermeer om kwetsbare watervogels de ruimte te geven.


Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Video

1. Zijn de Marker wadden 'natuur' volgens Van Dale?
2. Wat vind je zelf van de Marker wadden? Is het 'natuur'? Waarom wel/niet?

Slide 8 - Open vraag

Waar komt het woord ECOLOGIE vandaan? (Etymologie)

ECO, …
 - oikos (Grieks) = huishouding
LOGIE, …
 - logos (Grieks) = studie, wetenschap


Slide 9 - Tekstslide

Ecologie
= Deel van de biologie dat onderzoek doet naar de relaties tussen organismen en hun milieu (omgeving).

Verschillende takken:
  • Dierecologie
  • Plantecologie
  • Aquatische ecologie

Wat doet ecoloog?

Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Video

Slide 12 - Video

Slide 13 - Video

Slide 14 - Video

Mag de wolf terugkeren in Nederland?
😒🙁😐🙂😃

Slide 15 - Poll

Verschillende organisatie niveau's binnen de biologie

Slide 16 - Tekstslide

Emergente eigenschappen

Slide 17 - Tekstslide

Organisatieniveaus binnen de ecologie
Individu / organisme

Populatie

Levensgemeenschap

Ecosysteem

Slide 18 - Tekstslide

Wat is ecologie?
Wetenschap waarbij de wisselwerking tussen organismen en hun omgeving wordt bestudeerd

Organisatieniveaus van ecologie:
- Molecuul 
(eDNA)



- cel
- weefsel
- organen


Slide 19 - Tekstslide

Biotische- en abiotische factoren
Alle omstandigheden die op een organisme invloed hebben = factoren

Biotische factoren 
= levende (en dode) factoren, zoals voedsel, soortgenoten en planten. 

Abiotische factoren 
= niet levende factoren, zoals het weer, 
de zon en aanwezigheid van water.

Slide 20 - Tekstslide

Bodemdeeltjes

Slide 21 - Tekstslide

Humus
  •  Humus is een mengsel van organische en anorgansiche stoffen en micro-organismen.

  • Door activiteiten van bacteriën en schimmels ontstaan uit humus mineralen voor planten.

  • Op de humus kunnen planten zich makkelijk hechten, want de structuur van de bodem verbeterd. 

  • Hoe meer humus, hoe beter voor de planten. In klei kunnen de wortels makkelijker doordringen, in zand houdt de bodem door humus het water beter vast.


Slide 22 - Tekstslide

Hoe ver licht doordringt...
Verticale migratie zooplankton 

Slide 23 - Tekstslide

WATER
Planten:
- dikte cuticula
- hoeveelheid huidmondjes
- grootte wortelstelsel

Dieren:
- zuurstofgehalte
- zoutgehalte

Slide 24 - Tekstslide

TEMPERATUUR

- Enzymwerking

- Koudbloedige (poikilotherme) dieren niet actief bij lage temperatuur

- Meeste leven mogelijk tussen de 0 en 45 graden Celsius

Slide 25 - Tekstslide

Temperatuur
Koudbloedige dieren (insecten, amfibiën, vissen en reptielen)  hebben een wisselende lichaamstemperatuur afhankelijk van de omgeving. Zij kunnen daardoor geen temperatuur onder 0 graden Celsius verdragen.  Om warm te blijven (enzymwerking is temperatuursafhankelijk) liggen deze organismen vaak te zonnen (zie schildpad). Hoe warmer zij zijn hoe actiever zij zijn, maar ook daar is dus een limiet aan.

Warmbloedige dieren (vogels en zoogdieren) hebben een groter tolerantiegebied voor temperatuur, omdat zij een constante lichaamstemperatuur hebben (onafhankelijk van omgeving). Deze soorten hebben aanpassingen om zich te beschermen tegen overmatige warmte (groot lichaamsoppervlak om warmte kwijt te raken) of kou (dik verenpak voor isolatie, zie pinguin).

Slide 26 - Tekstslide

Hoe kan de bodem organismen beïnvloeden?
Sleep elke eigenschap naar het bijbehorende bodemsoort
bevat kleine bodemdeeltjes
houdt weinig water vast
bevat weinig zuurstof
houdt veel mineralen vast
wortels dringen makkelijk door

Slide 27 - Sleepvraag

Soorten zijn aangepast aan de heersende abiotische facoren, bijvoorbeeld de beschikbaarheid van water
Welke aanpassing hoort bij welke soort?
Saguaro cactus
(gewone) eikvaren
blad heeft geen huidmondjes
dunne/geen cuticula
plant slaat geen water op
klein wortelstelsel

Slide 28 - Sleepvraag

Noem ten minste drie abiotische factoren die mogelijk verschillen tussen een bos en heidegebied.

Slide 29 - Open vraag

Enkele termen
Biotoop: de gezamelijke abiotische factoren van een bepaald gebied .
Verspreidingsgebied (areaal): het daadwerkelijke gebied op de kaart waar de soort voorkomt. Voorbeeld: verspreiding zandhagedis in Nederland.
Habitat: het leefgebied van een soort. De abiotische factoren van die plaats voldoen aan de eisen van een organisme.
Niche = functie of rol van een organisme binnen een ecosysteem

Slide 30 - Tekstslide

Slide 31 - Tekstslide

Tolerantie
Is het vermogen van een organisme om schommelingen in een abiotische factor te verdragen. 
Vissen hebben verschillende tolerantie niveau's voor de abiotische factor zuurstof.  Zuurstof is bij deze vissen een beperkende factor (zonder kunnen ze niet leven).

Het tolerantiegebied is het gebied tussen de minimum en maximum waarde van een abiotische factor waarbij een soort kan leven. 

Slide 32 - Tekstslide

Slide 33 - Tekstslide

Begrippen B1
  • ecologie                                                                
  • biosfeer
  • levensgemeenschap
  • biotische factoren
  • abiotische factoren
  • biotoop
  • ecosysteem
  • habitat
  • soortensamenstelling
  • verspreidingsgebied (areaal)
  • tolerantie
  • optimum
  • beperkende factor

Slide 34 - Tekstslide

Lezen en Maken:

Lezen blz. 8 t/m 15
Maken BS 1 Organismen opdr. 1 t/m 7 
Bundel staat in teams

Slide 35 - Tekstslide

Kun jij nu:
Beargumenteren wanneer je iets natuur noemt?
Biotische- en abiotische factoren binnen een ecosysteem benoemen?
De invloed van de belangrijkste abiotische factoren op organismen benoemen?
Veranderingen van abiotische en biotische factoren beschrijven?

Slide 36 - Tekstslide