2.4 rechtszaak en straffen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

2.4 De rechtszaak

• Je kent de verschillende stappen in een rechtszaak en kunt benoemen wie er in welke stap aan het woord is.
• Je kunt benoemen welke verschillende rechtbanken er zijn en wat zij doen.
• Je kent de verschillende straffen die er gegeven kunnen worden.
• Je kent de verschillende doelen van straffen.

Het strafproces 

Aanhouding	Politie
Opsporing	Officier van justitie & politie
Vervolging	Openbaar ministerie
Berechting	Rechter
Hoger beroep/ cassatie	Gerechtshof/ de hoge raad
Uitvoering van de straf	Ministerie van rechtsbescherming

Wanneer ben je schuldig?

• Gaat het om een strafbaar feit?
• Is bewezen dat de verdachte het gedaan heeft?
• Is de verdachte strafbaar?
  

3x ja = schuldig

Eerlijk proces

Vervolgen? De verdachte krijgt dan een dagvaarding.

Dagvaarding = Een oproep om voor de rechter te verschijnen. 

In de dagvaarding staat: 

• het feit waarvan je verdacht wordt.
  
• het tijdstip en de plaats waar de zitting plaatsvindt.
  

Wie is wie?

1. Verdachte
2. Rechter
3. Advocaat
4. Getuige(n)
5. Pers
6. Publiek
7. Officier van Justitie
8. Griffier

Wie zit waar? 

1. Bode  2. Parketpolitie  3. Officier van Justitie                4. Rechter  5. Griffier   6. Advocaat   7. Verdachte            8. Getuige   9. Pers  10. Publiek (slachtoffer)

7 stappen in een rechtszaak

1:  Opening                              

2: Tenlastelegging (aanklacht)    - ovj                      
3: Onderzoek         

4: Requisitoir       

5: Pleidooi              

6: Laatste woord verdachte    

7. Vonnis                       

Rechtbanken 

Rechtbanken

Gerechtshoven

Hoge raad

Geheel nieuwe behandeling

Schending wetten/regels 

Hoger beroep

In cassatie

Samenvatting

Een rechtszaak begint met een                            van de gegevens. Als alles klopt, leest de officier van justitie de                              voor. Hierin staat waar de verdachte van beschuldigd wordt. Daarna worden vragen gesteld. Eerst aan de verdachte en daarna aan de                           . Na de ondervragen eist de officier een                       . De advocaat, die de verdachte                           , probeert de rechter ervan te overtuigen een lagere straf de geven. De rechter bepaalt uiteindelijk de straf, dit is het                           .

aanklacht

controle

getuige

straf

verdedigt

vonnis

helpt

uitspraak

Hoofdstraffen

• Vrijheidsstraf: max. levenslang. 
• Taakstraf: leer- of werkstraf.
  
• Geldboete
• Bijkomende straffen: altijd in combinatie met een andere straf. Bijv: ontzegging rijbevoegdheid/beroep.

Strafrechtelijke maatregelen

• Terbeschikkingstelling (TBS): behandeling psychisch zieke daders 
• Onttrekking: gestolen goederen inleveren
• Ontneming wederrechtelijk voordeel: criminele winsten inleveren 
• Schadevergoeding slachtoffer (kan bij materiele OF immateriële schade)

Voorwaardelijke straf

“U krijgt een gevangenisstraf van 5 maanden, waarvan 2 maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van 3 jaar.”

Functies van straffen

• Afschrikking (straf schrikt af en geen herhaling)
• Voorkomen van eigenrichting (zelf voor rechter spelen) 
• Resocialisatie (heropvoeding)
• Wraak en vergelding (oog om oog, tand om tand)
• Beveiligen van de samenleving

Doel 1: Afschrikking

Hoge straffen zullen ervoor zorgen dat mensen minder snel misdaden plegen (want het schrikt af).

Doel 2: Voorkomen van eigenrichting 

De overheid zorgt voor rechtshandhaving. Dit is niet een taak voor de burgers.

Mensen moeten geen eigen rechter gaan spelen.

Doel 3: Resocialisatie

De straf moet zorgen dat een dader niet nog een keer in de fout gaat.

Dader keert weer terug in de samenleving (leert normen van de samenleving).

Doel 4: Vergelding

Als je de wet overtreedt, verdien je straf.

Misdaad mag niet lonen, het moet je niks opleveren: daarom een straf. 

Doel 5: Bescherming van de samenleving

Door de straf wordt de samenleving beschermd tegen de dader.

Vooral voor bepaald soort daders 

(denk aan: seriemoordenaars,

pedofielen, recidivisten). 

Welk doel hebben de volgende straffen?

Schrijf steeds de letter van het meerkeuze antwoord op!

Een vrouw die bejaarden heeft opgelicht, moet als taakstraf 40 uur vrijwilligerswerk doen in een verzorgingstehuis.

1. Vergelding
2. Afschrikking
3. Resocialisatie
4. Bescherming vd samenleving

Een seriemoordenaar krijgt levenslang

1. Vergelding
2. Afschrikking
3. Resocialisatie
4. Bescherming vd samenleving

Gedetineerden kunnen tijdens hun gevangenschap trainingen en opleidingen volgen

1. Vergelding
2. Afschrikking
3. Resocialisatie
4. Bescherming vd samenleving

Wie plagiaat pleegt bij zijn scriptie (of PWS) moet voor de examencommissie verschijnen.

1. Vergelding
2. Afschrikking
3. Resocialisatie
4. Bescherming vd samenleving

Weektaak

• Lees paragraaf 2.4
• Maak opdrachten 9, 11 en 16 (blz. 45, 46, 49 werkboek).