Les 7: Economische dimensie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Welkom terug bij Aardrijkskunde! 

Startklaar:

• Jas uit, tas op de grond
• telefoon en oortjes weg
• schrift en pen op tafel  

Programma vandaag

1. Raadsel
2. Uitleg nieuwe stof 
3. Oefenen
4. Afsluiting

Periode 2

1	2	3	4	5	6
Nabespreking P1 Intro P 2	H1.1	H1.2 + H1.3	H1.4 + H2.1	H2.2 + H2.3	H2.4+ SO

7	8	9	10	11	12
H3	H4.1 + H4.2	H4.3	Herhaling + SO	Herhaling	Herhaling

H1 De wereld als systeem
H2 De wereld indelen
H3 Landen in beeld
H4 Wereldsteden in de VS

Overzicht 

     Lesdoel

• Leerlingen kennen de 5 dimensies van aardrijkskunde: fysisch, politiek, economisch, demografisch en sociaal-cultureel. 
• Leerlingen kunnen de wereld beschrijven, analyseren en in gebieden indelen aan de hand van economische indicatoren. 

Paragraaf 2.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Wat weet jij over de AK-dimensies? 

Door welke bril kijk je naar een probleem / situatie?

Opdracht 1: Raadsel

Over welk land heb ik het? 
In vergelijking met NL: 

• spreken een andere  taal 
• rijker dan NL 
• een ander politiek systeem (maar 2 politieke partijen)
• dit land heeft veel meer inwoners
• dit land heeft wel bergen

Steek je hand omhoog als je wilt praten!

Opdracht 1: Raadsel

• Iedereen heeft een pen en een stuk papier
• Werk alleen in stilte 
• Neem 1 land in gedachten (dit mag niet NL zijn)
• Schrijf in je schrift 3 dingen op die anders zijn in dit land dan in NL

Individuele opdracht (je werkt in stilte)

Verschillen tussen landen

Bij individuals & societies kijk je naar landen vanuit verschillende dimensies:

• sociaal-culturele dimensie
• demografische dimensie
• politieke dimensie
• economische dimensie
• fysische dimensie 

Dimensies

Door welke bril kijk je naar een probleem / situatie?

Welke Dimensie?

• Spreken een andere  taal 
• Rijker dan NL 
• Een ander politiek systeem (maar 2 politieke partijen)
• Dit land heeft veel meer inwoners
• Dit land heeft wel bergen

Steek je hand omhoog als je wilt praten!

Spiekbriefje: 

• sociaal-culturele dimensie
• demografische dimensie
• politieke dimensie
• economische dimensie

• fysische dimensie 

Vanuit welke dimensie(s) had jij jouw raadsel gemaakt? 

Spiekbriefje: 

• sociaal-culturele dimensie
• demografische dimensie
• politieke dimensie
• economische dimensie

• fysische dimensie 

Steek je hand omhoog als je wilt praten!

Bespreking

• Komt een bepaalde dimensie vaker voor dan een andere als je landen vergelijkt? 
  
  
• Is binnen 1 land alles hetzelfde?
  
  

Voorbeeld uit de economische dimensie: is iedereen binnen een land even rijk? 

Landen vergelijken

• Aan de hand van verschillende dimensies:
  - economisch, cultureel, demografisch, politiek en fysisch
  
  
• Maar binnen een land ook verschillen!
  (regionale en sociale ongelijkheid) 

Economische dimensie

• Centrum-periferie model maakt een indeling van de wereld op basis van economische en politieke kenmerken 

Wat voor economische kenmerken ken je?

Economische dimensie

Indicatoren = om bepaald element te meten 

Economische indicatoren:

• BNP, BBP, BRP
• inkomen per hoofd
• ginicoëfficient / Gini-index
• samenstelling van de beroepsbevolking
  
  

Economische dimensie

• Bruto binnenlands product= waarde van alle goederen en diensten die in een land worden geproduceerd. 
  
  
  
• Bruto nationaal product = waarde van alle goederen en diensten die in een jaar door de bevolking van een bepaald land worden geproduceerd. 
  
  

Economische dimensie

Voorbeeld:

• Buitenlanders die in Nederland werken en geld verdienen, tellen niet mee voor het bnp, omdat dat cijfer alleen gaat over mensen met de Nederlandse nationaliteit. 
• Zij tellen wel mee voor het bruto binnenlands product, omdat dat gaat over iedereen die in Nederland werkt.

Economische dimensie

• Bruto regionaal product = de totale geldwaarde van alle in een regio geproduceerde goederen en diensten 

Kritiek op BNP, BBP en BRP

• gegevens in sommige landen moeilijk te verzamelen
• geld verdient in de informele sector telt niet mee 
• gemiddelde, dus zegt niks over de verdeling binnen dat gebied

informele sector

Economische dimensie

Inkomen per hoofd = alles wat iemand per jaar ontvangt als opbrengst van arbeid, onderneming of vermogen

Bruto = salaris, hier moet nog belasting van af

Netto = wat je overhoudt na alle belasting betaald te hebben

Economische dimensie

Ginicoëfficiënt of Gini-index

• Mate van ongelijkheid in inkomen 
• Getal tussen 0 en 100, 0 is iedereen heeft hetzelfde inkomen

• Zweden 28,8
• Nederland 29,2
• VS 41,5
• Saudi-Arabië 45,6
• Colombia 54,2
• Zuid-Afrika 63

Gelijker

Ongelijker

Economische dimensie

Samenstelling van de beroepsbevolking = verdeling van de werkenden over de economische sectoren

Aan de slag!

Aan de slag!

• Maak het werkblad over West-Afrika
• Gebruik de bronnen!
• Klaar: oefen op quizlet met de begrippen 

West-Afrika vanuit de economische dimensie 

Verdiepingsvraag 1:

Hoe komt het dat de rangorde voor bbp per land en de rangorde voor bbp per hoofd van de bevolking zo uit elkaar kunnen lopen?

Dat komt door het aantal inwoners per land.

West-Afrika vanuit de economische dimensie 

Verdiepingsvraag 2:
Beredeneer aan de hand van schema W8 welk van de zes landen het meest welvarend is.

Voorbeeld antwoord: Nigeria heeft het grootste bbp, en het bbp per hoofd van de bevolking is ook een van de hoogste, daarnaast is de ginicoëfficiënt relatief laag en de VN-index relatief hoog.

West-Afrika vanuit de economische dimensie 

Verdiepingsvraag 3: 
Beredeneer aan de hand van W8 in welk van de zes landen de ongelijkheid het kleinst is.

Op basis van de ginicoëfficiënt is Guinee-Bissau het minst ongelijke land wat betreft inkomen.

West-Afrika vanuit de economische dimensie 

Examentraining 1:
Bekijk de bronnen.
Leg in drie stappen uit waarom je zou verwachten dat de primaire sector in landen van West-Afrika belangrijk is. (3p)

Tip 1

Gebruik in de eerste zin het woord kolonie 

Tip 2

Gebruik in de tweede zin de woorden grondstoffen en industrieproducten. 

Tip 3

Gebruik in de derde zin de rol van MNO's. 

West-Afrika vanuit de economische dimensie 

Voorbeeld van een goed antwoord:

• De meeste landen in West-Afrika waren tot de jaren 1960 koloniën van Europese landen (1p)
• In die tijd ontstonden afhankelijkheidsrelaties: de levering van grondstoffen aan de overheersende landen in Europa, en het afnemen van industrieproducten uit Europese landen door de landen in West-Afrika (1p)
• Daarbij kregen mno’s greep op de economie, waardoor die verhouding na de onafhankelijkheid in stand werd gehouden. De eigen industrie kon zich hierdoor minder of niet ontwikkelen (1p)

West-Afrika vanuit de economische dimensie 

Examentraining 2: 
Bekijk de bronnen.
Geef:

• de namen van twee landen die het minst kwetsbaar zijn voor schommelingen op de wereldmarkt;
• uitleg voor je keuze.

 (2p)

Tip 1

Wanneer een land zich voor zijn export te eenzijdig op een of enkele producten richt, wordt het kwetsbaar.

West-Afrika vanuit de economische dimensie 

• Benin en Ivoorkust (1p)
  
  
• Deze landen zijn niet vooral afhankelijk van één exportproduct, zoals de andere vier landen. / Deze landen hebben een meer gevarieerde export dan de andere vier landen. (1p)

Begrippen oefenen

https://quizlet.com/join/3pNVra7Rf?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

     Lesdoel

• Leerlingen kennen de 5 dimensies van aardrijkskunde.
• Leerlingen kunnen de wereld beschrijven, analyseren en in gebieden indelen aan de hand van economische indicatoren. 

Exit ticket:
- wat zijn de 5 dimensies van AK?
- noem 4 economische landen indicatoren

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Tot de volgende les!