2.3 Athene en Sparta

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Athene en Sparta 

Athene heeft de uil. Athenes waren dol op luxe, Spartanen niet. (dat was heel simpel, eenvoudig) 

Fontein was vroeger een ontmoetingsplaats, water halen, laatste nieuwtjes en roddels. 

man zit relaxed, vrouw komt mooi gekleed aangelopen. 

Schril contrast met Sparta, niet geplaveid, aantal kinderen. 

Spartaanse opvoeding, woord bestaat nu nog op. Geldt nog steeds zo, huidige kinderen softies. Voetballers, als het regent vinden ze het akelig 

Deze les:

•  Herhaling proefwerk
• Nieuw: Sparta
  
• Verschillen Sparta en Athene
• Quiz

Partheon: Tempel voor Pallas Athena (godin van oorlogvoering en vrede) 

2. Grieken en Romeinen

Tijd van Grieken en Romeinen 

3000 v.Chr. - 500 n. Chr.

Herhaling 

•  Waarom was het moeilijk om in Griekenland één land te vormen? 
•  Waarom werden Griekse koloniën altijd ver van hun moedersteden gesticht?
•  De Egyptenaren hadden dezelfde soort economie als de Minoïsch en Mykeense cultuur. Welk begrip hoort hierbij? 
• Wat bedoeld Plato met de uitspraak: "Als kikkers rondom een waterpoel?"
• Welke verschillende bestuursvormen kennen de Griekse stadstaten?

Herhaling 

•  Wat betekend het begrip tiran? Welke andere betekenis koppelen wij daar nu aan? 
•  Wat is een verschil met de Nederlandse democratie en de democratie in Athene? 
•  Wat zorgt in Athene ervoor dat iemand niet teveel macht naar zich toe kan trekken? (het voorkomen van een dictatuur) 

Geen nederzetting, maar een verzameling van dorpen.

Sparta is berucht en zeer populair bij een aantal regimes (Nazi's liepen bijvoorbeeld weg bij Sparta --> dit typeert de invalshoek) Sparta hoef je dus niet positief te beschrijven. Het is een kei harde samenleving. 

Elke Spartaan/spartiaat? krijgt 1 mantel waar die altijd mee moet doen (zomer + winter) het is een soldaat. Mantel is dieprood, schilden worden opgeblonken en schittert als de zon erop schijnt. 

Door de helm kan je alleen maar recht voor je kijken. Menig Spartaan was bang op het slagveld, er waren hele hevige gevechten. Man tot man gevechten! 

De man is minstens over de 30 jaar. --> typisch is namelijk, lange haren. Boven de 30 en volwaardig burger dragen de Spartanen hun haren lang en dragen hem in een vlecht. De Perzen begrijpen dit niet. De Spartanen hechten veel waarde aan hun lange, gevlochten haar. 

De Spartanen lopen op blote voeten met een dikke laag eelt. 

Spartanen doen iets wat Grieken niet doen. Elke Griek valt aan met een gigantisch geschreeuw --> om hun angst weg te schreeuwen. De Spartaan is muisstil en doet dit nooit. De helm zorgt er ook voor dat het geluid gedempt wordt. 

Kind werd ondergedompeld in een groot vat urine --> meteen om te checken of een kind wat betreft reflectie goed in elkaar zit. Zo wordt ook gekeurd of de benen niet krom staan. Op het moment dat kinderen niet geschikt waren om verder te leven, werd het kind ter vondeling gelegd. 

 - Eerste verhaal: kind werd van een afgrond weggegooid.

 - Tweede verhaal: Kind werd in een afgrond gelegd en uiteindelijk door wilde dieren op te eten. 

 Gehandicapten etc. maakten geen schijn van kans. 

Spartaanse opvoeding

• Hele opvoeding gericht op het worden van goede soldaat.
•  Vanaf 7 jaar weg bij de moeder --> wonen in kazernes. 
• Meisjes ook harde opvoeding ->sterke vrouw baart sterke kinderen!
  

In Athene veel burgergezinnen, in Sparta niet --> ouders leefden uit elkaar. 

2) Samenleving; Sparta

1. Zowel mannen als vrouwen stonden boven aan de sociale ladder.
2. Mannen hielden zich bezig met Militaire zaken
3. Vrouwen met muziek en poëzie
4. Alles in Sparta draait om oorlog
   

Heloten zijn de oorspronkelijke bewoners van het gebied. Zij werden onderworpen door de Spartanen.

1.  Waren een soort slaaf en produceerden voedsel en goederen voor de Spartanen
   

Perioiken zijn onderworpen volken die verder weg wonen.

1. Zij hadden een eigen bestuur, maar Sparta had wel de macht over ze.
2. Ze betaalden belasting en leverden soldaten aan Sparta
   

2) Samenleving;  Athene

1.  Groot grondbezitters
2. Stemrecht
3. Leiders van de stadstaat
   

1. Mogen geen grond bezitten

2. Werken in de nijverheid / ambachten

3. geen stemrecht

1. Mogen geen grond bezitten of huis bezitten

2. Geen stemrecht / of andere rechten

3. Zorgen voor kinderen en huishouden

1. Geen rechten

2. Werken in dienst voor de Grieken: mijnen, werkplaatsen, leraren, etc.

Athene

• Democratie.
• Vrouwen en meisjes blijven veel binnen.
• Veel kunst, bouwprojecten en filosofie.
• Sterke zeemacht 

Huis was gevangenis

Atheense vrouwen zaten grotendeels opgesloten in huis. Ze mochten er alleen onder begeleiding uit en woonden in een apart gedeelte.

De mannen van Athene waren als de dood dat hun echtgenote contact had met andere mannen. Omdat ze zelf vaak buitenechtelijke seks hadden, achtten ze hun vrouw tot hetzelfde in staat. 

Een huwelijk was vooral bedoeld om erfgenamen voort te brengen, en er mocht geen twijfel zijn aan het vaderschap van de kinderen.

Atheense vrouwen mochten hun huis dan ook alleen uit als iemand hen in de gaten kon houden en moesten hun hoofd in het openbaar bedekken.

Om te voorkomen dat ze in contact kwamen met mannelijke gasten, werden ze meestal ondergebracht in een apart gedeelte van het huis, de gynaikon. 

Dat lag achter of op de bovenste verdieping en kon soms zelfs worden afgesloten, zodat de bewoonster niet in het mannengedeelte van het huis, de andron, kon komen.

Vrouwen sturen huishouden aan, inkoop slaven regelen. 

Kunst --> rood/zwart periode. 

Water halen bij de fontein, dat had een sociale functie 

Bij welke bestuursvorm is er een klein groepje die de macht heeft?

1. Aristocratie
2. Tirannie
3. Democratie
4. Monarchie

De naam van de persoon die het meest genoemd werd tijdens het schervengericht.....

1. Moest voor tien jaar in de gevangenis
2. Werd meteen vermoord
3. Werd voor tien jaar verbannen uit Athene
4. Mocht nooit meer in Athene komen

Xerxes I was koning van Sparta

1. Waar
2. Niet waar

In Athene kreeg je burgerrecht als...

1. Je in Athene geboren was
2. Je vader in Athene geboren was
3. Je beide ouders in Athene geboren waren
4. Je moeder in Athene geboren was

De Grieken stichtten koloniën.
Waarom deden ze dat?

Welke van deze groepen heeft stemrecht bij de Atheense samenleving?

1. Vrije mannen
2. Alle mannen
3. De mannen en de migranten
4. De mannen en de vrouwen

Hart wegen op weegschaal

Dierlijke elementen 

Menselijke elementen 

Mythologie 

Natuurgodsdienst 

Wonen op berg Olympus 

Olympische Spelen

Egyptische Goden 

Griekse Goden 

De Griekse god van de zeeën is....

1. Poseidon
2. Neptunus
3. Apollo
4. Athene

Hoe heet de eerste slag tussen de Grieken en de Perzen?

1. Slag bij Marathon
2. Slag bij Thermopylae
3. Slag bij Troje
4. Slag bij Istanbul

Wat was de oorzaak voor de tweede Griekse/ Perzische oorlog?

1. Perzische wilde wraak nemen op Griekenland.
2. Darius I was overleden en dit was zijn wens.
3. Griekenland wilde Perzië veroveren
4. De Griekse koloniën begonnen een oorlog

Welke twee stadsstaten begonnen een oorlog tegen elkaar na de Griekse/ Perzische oorlog?

1. Sparta/ Thebe
2. Sparta/ Korinthe
3. Athene/ Argos
4. Athene/ Sparta

Hoe ging de Quiz voor jou?

😒🙁😐🙂😃

Verschillen Sparta en Athene

WERKVORM

JUIST OF ONJUIST?

Je krijgt zo een aantal stellingen te zien. 

Denk jij: JUIST? Dan ga je staan. 

Denk jij: ONJUIST? Dan blijf je zitten. 

Ik geef iemand de beurt 

JUIST OF ONJUIST?

Sparta doet het economisch beter dan Athene

1) Ligging en grondgebied

Paars: Sparta en bondgenoten     Oranje: Athene en bondgenoten

JUIST OF ONJUIST?

Sparta is een oligarchie 

Aan de slag

Aan de slag