Klinische les

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Klinische les 

Onderwerp: Taal barrière in de zorg

Ethische vraagstuk / dilemma

Door een taal barrière tussen de zorgvrager met culturele verschillen en zorgverlener verhoogd dat het risico op fouten en brengt dat patiënten veiligheid in gevaar. 

Inhoudsopgaven

•  Wat is een taalbarrière
• Zorg inhoudelijke argumenten
• Wettelijke argumenten
• Kwaliteitsnorm
• Tolken
• Wetenschappelijke onderbouwing
• Verpleegkundige rol 

Leerdoelen

Doelen:

Aan het einde van deze klinische les weten jullie: 

• Wat een taalbarrière is
• Wat de zorg inhoudelijke argumenten en wettelijke argumenten zijn
• Hoe de kwaliteitsnorm wordt toegepast binnen het ziekenhuis
• Wat een informele en formele tolk is en het verschil
• Welke hulpmiddelen en tips je als verpleegkundige kunt toepassen 

Taalbarrière?

Wat is een taalbarrière? 

Er is sprake van een taal barrière als er twee of meer personen worden belemmerd in hun communicatie. 

Zorg inhoudelijke argumenten

- Een zorgverlener heeft behoefte aan informatie van de patiënt, over diens eigen gezondheid, de aard van de klachten/hulpvraag

- Een patiënt heeft behoefte aan informatie over diens eigen gezondheid en het effect van de behandeling, zodat de patiënt ‘informed consent’ kan geven.

Indien er een taal barrière is moet er worden geprobeerd deze op te heffen.

Wettelijke argumenten

De wetten:

Kwaliteitswet zorginstellingen (KWZ)

Wet op geneeskundige behandelovereenkomsten (WGBO)

Tuchtrecht

Hier in staan de volgende wetten.... 

Kwaliteitswet zorginstellingen (KWZ)

In de kwz is bepaald dat zorg die vanuit het ziekenhuis wordt verleend van goede kwaliteit moet zijn. Dat betekent dat die zorg tijdig, doeltreffend, doelmatig en patiënt gericht moet zijn. 

Het leveren van kwaliteit goede zorg impliceert dat de zorgverlener en de patiënt goed met elkaar kunnen communiceren in een voor beiden begrijpelijke taal. 

WGBO

artikel 7:448

Er is in de wgbo bepaald dat de zorgverlener de patiënt voldoende moet informeren

artikel 7:453

Er is bepaald dat de zorgverlener goede zorg moet bieden en daarbij handelt in overeenstemming met de op hem rustende verantwoordelijkheid zoals die voortvloeit uit de geldende professionele standaard. (big)

Tucht recht

Op grond van de tuchtrechtelijke jurisprudentie moeten zorgverleners bij het informeren van de patiënten die onvoldoende Nederlands spreken of verstaan hulp inroepen van iemand die de taal van de patiënt machtig is, desgewenst een professionele tolk

Toepassing kwaliteitsnorm

• Wel of geen tolk?
• Beoordelingsschema

Stap 1: 

Is een tolk noodzakelijk?

- Wens van de patiënt

stap 1 wegingsfactoren

1. Is de (gemeenschappelijke) taalbeheersing onvoldoende voor de patiënt om zich uit te drukken, een behandeling te begrijpen en om ‘informed consent’ te kunnen geven?

2. Ontbreken aanvaardbare en adequate alternatieven voor de inzet van een tolk?

Formele & informele tolken

Formele tolk = een professionele tolk

Zij werken volgens standaarden en een beroepscode

Informele tolk = (bijv.) een familie lid, vriend/vriendin, kennis.

Zij hebben geen geheimhoudingsplicht.

Stap 2: 

Is een professionele tolk noodzakelijk of kan met een informele tolk worden volstaan?

Wetenschappelijke onderbouwing

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat.... 

Bij een taalbarriere tussen zorgverlener en patiënt het risico groot is dat de patiënt niet de juiste behandeling krijgt

Verpleegkundige rol 

- De arts / verpleegkundige wil de juiste vragen goed kunnen stellen, en de antwoorden goed kunnen begrijpen.

- De patiënt wil zich gehoord voelen

- De arts / verpleegkundige wil de bevindingen en therapie voorstel goed overdragen.

Verpleegkundige rol

=

Barrière opheffen

Wat kan je doen?

• Schakel technologische hulpmiddelen in
• Schakel een informele of formele tolk in
• Schakel een zorgverlener in als tolk (zenya)

• Pas de gesprekstechnieken tips toe

De 8 tips voor jou als verpleegkundige

Tip 1: spreek langzaam en duidelijk

Focus op een duidelijke uitspraak en spreek langzaam, zelfs als je haast hebt. 

Tip 2: Vraag direct om verheldering

Tip 3: Houd een vinger aan de pols

Tip 4: Pas op met vak taal

Tip 5: Wees heel specifiek

Tip 6: Kies je communicatie middel 

Tip 7: Wees geduldig. 

Bronnen 

- zenya toepassing kwaliteit norm

Wat hebben jullie geleerd
van deze klinische les?

Terug blikken

Doelen evalueren:

Je weet nu....

• Wat een taalbarrière is
  
• Wat de zorg inhoudelijke argumenten en wettelijke argumenten zijn
  
• Hoe de kwaliteitsnorm wordt toegepast binnen het ziekenhuis
  
• Wat een informele en formele tolk is en het verschil
  
• Welke hulpmiddelen en tips je als verpleegkundige kunt toepassen