literatuurles nederlands

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Literatuurles Nederlands

Matthijs Bakker & Taeke van bilsen

Hieronymus van Alphen

• Dichter en schrijver ( 1770-1800)
• Bekend van jeugdliteratuur 
• Proza en Poëzie voor kinderen met een educatieve boodschap.
• 1778-1780 als hoogtepunt, daarna verminderde zijn invloed en productie.
• Gezien in de stroming van de Verlichting.

Opleiding tot dichter en schrijver.

• Rechten in Utrecht.
• Ontwikkelde unieke vorm van literatuur en dichten.
• Eenvoudig en toegankelijk  voor de jeugd.
• De Verlichting had een sterke nadruk op rationaliteit en het ontwikkelen van een moreel bewustzijn. Van Alphen liet dit zien door zijn didactische genre waarbij hij op een begrijpelijke manier morele lessen en deugden overbracht.

De tijd waarin van Alphen te werk ging.

• Eind 18e eeuw
• Gericht op onderwijs en  opvoeding
• Gefocust op het nationalisme van die tijd door de verandering in de cultuur van Nederland.

De literaire stroming.

• De Verlichting.

1. Verbeteren van Educatie en opzoek naar de wetenschap.
2. Streven naar helderheid.
3. Verschillende genres.
4. Rationaliteit was belangrijk. 
5. Doel was niet alleen entertainen maar ook morele lessen leren.

Wat past bij de kinderliteratuur van van Alphen?

1. educatie
2. moeilijke begrippen
3. opvoeding
4. ontoegankelijk

Bekende werken.

1. Zijn bekendste werk, Proza en poëzie voor kinderen, weerspiegelt dit didactische karakter, waarbij hij gebruik maakte van eenvoudige taal, rijmpjes en verhaaltjes om jonge lezers te onderwijzen over moraliteit en gedrag. Dit genre was goed afgestemd op de educatieve doelen van de Verlichting, een tijdperk waarin onderwijs en opvoeding sterk werden benadrukt.
2. Een ander belangrijk werk van Hieronymus van Alphen is "De Kostschool", gepubliceerd in 1778. Dit boek is vergelijkbaar met Proza en poëzie voor kinderen in zijn didactische benadering en richt zich op het onderwijzen van kinderen door middel van verhaaltjes en poëzie. Het biedt een verzameling verhalen en gedichten die bedoeld zijn om jonge lezers morele lessen en goede waarden bij te brengen, passend bij de educatieve doelstellingen van de Verlichting.
3. 
   

De thema's in de werken.

•  gehoorzaamheid 
• ijver
• dankbaarheid
• respect voor ouders en christelijke waarden

De genres uit de verlichting

De verlichting had 2 genres die het meest gebruikt werden. De Satire was een grappige manier om dingen belachelijk te maken en te laten zien wat er mis is met mensen of de samenleving. Het gebruikte vaak ironie, overdrijving en sarcasme om kritiek te geven. Imaginaire reisverhalen was de tweede genre die veel gebruikt werd. Het zijn verzonnen verhalen waarin de hoofdpersonen op avontuurlijke reizen gaan naar fantasieplekken. In deze verhalen kunnen ze naar magische werelden reizen, vreemde wezens ontmoeten, en bijzondere avonturen beleven. Voorbeelden zijn: "Alice in Wonderland" en "De Kronieken van Narnia".

Het genre dat van Alphen het meest gebruikte.

Hieronymus van Alphen gebruikte voornamelijk het didactische genre in zijn literair werk. Didactische literatuur is gericht op het onderwijzen en het overbrengen van morele en educatieve lessen aan de lezer. Van Alphen’s poëzie en proza waren vooral bedoeld om kinderen te onderwijzen en hen belangrijke waarden en deugden bij te brengen op een toegankelijke en plezierige manier.

Welk genre paste het beste bij van Alphen?

Waarom past zijn kinderliteratuur zo goed bij de verlichting?

Welke twee thema's verwerkte van Alphen in zijn werken?

In welk jaar is zijn andere bekende werk uitgebracht?

1. 1777
2. 1778
3. 1780
4. 1779

Proza en poëzie.

Proza: De verhalen zijn kort en bondig, en geschreven in eenvoudige, directe taal. Van Alphen vermijdt complexe zinsconstructies en houdt de verhaallijnen overzichtelijk, zodat ze begrijpelijk zijn voor jonge lezers. De verhalen bevatten vaak dialogen tussen kinderen en volwassenen, waarbij volwassenen meestal de rol van morele gidsen spelen.

Poëzie: De poëzie is net als in zijn andere werken eenvoudig en ritmisch, met een regelmatig rijmschema (meestal gepaard rijm: aabb). Van Alphen kiest bewust voor korte zinnen en eenvoudige woorden, zodat jonge lezers de inhoud goed kunnen volgen en de gedichten gemakkelijk kunnen onthouden.

Op welke manier droegen de gedichten van van Alphen bij aan de kinderemancipatie bij het einde van de 18e eeuw?

Wat voor invloed hadden zijn gedichten op het gebied van opvoeding?

Wat is nou echt het verschil tussen Proza en Poëzie in de werken van van Alphen?

Einde.