Week 4 Nursing 3 Farma - BOL 2e jaars, periode 4

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Nursing 3 - farmacologie

week 4

Bijwerkingen en geneesmiddelengroepen

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen wat bijwerkingen zijn: 

        o hoe deze kunnen ontstaan 

        o welke soorten bijwerkingen worden onderscheiden 

- je kunt informatie vinden over de meest voorkomende bijwerkingen in de bijsluiter, het Farmacotherapeutisch Kompas en Lareb.nl  

- Je kunt gericht observeren naar veelvoorkomende bijwerkingen en hier op de juiste wijze mee omgaan 

Boek: Medicatieveiligheid, op weg naar veilige zorg. Elly van Haaren et al. 2014 

 Paragraaf 1.7 

-Paragraaf 4.3 

-Paragraaf 5.1 en 5.2 

www.farmacotherapeutischkompas.nl  

www.apotheek.nl  

www.zorgvoorbeter.nl  

www.lareb.nl 

Opdracht/herhaling vorige 3 lessen

Waar denk je aan bij
'bijwerkingen'?

Bijwerkingen

- Wat zijn bijwerkingen?   

        minder/niet gewenste effecten van een medicijn. 

        geschat: 40 % van de cliënten heeft bijwerkingen 

        gemiddeld: 41.000 opnames in ziekenhuis ivm 

        bijwerkingen van medicatie. 

- College ter beoordeling van geneesmiddelen

       Doen precies dát... kijken of nieuwe medicijnen veilig zijn om op de

       markt te brengen. 

       Voor de geinteresseerden: https://www.cbg-meb.nl/ 

        

- Meldplicht: in principe ben je als zorgverlener verplicht om bijwerkingen te melden bij het Lareb. In de praktijk gaat dat iets losser en worden vaak bijzondere situaties gemeld. 

Frequentie van bijwerkingen, 

Indeling zoals in het FTK: 

- zeer vaak > 10 %

- vaak 1-10%

- soms 0,1-1 %

- zelden 0,01-0,1 %

- zeer zelden < 0.01%

Bijwerkingen verschillen in de frequentie dat ze voorkomen. en ze verschillen in ernst. Deze ernst kan ook nog cliënt gebonden zijn. wat voor de ene cliënt onoverkomelijk is, is voor de andere cliënt wel prima te dragen. 

voorbeeld, paracetamol 

klik erop om groter te maken

Hoe ontstaan bijwerkingen

- Door de chemische werking van het medicijn. 

          > farmacodynamiek. (zie les van vorige keer) 

          > overdosering, boven de therapeutische bandbreedte

- Patiënt gebonden factoren: 

      - allergie/overgevoeligheid

      - risico groep

      - genetische bepaling, oa etnisch onderscheid of tussen 

         man/vrouw

- Interactie tussen geneesmiddelen/voeding

      Belangrijk en ernstig voorbeeld : anticholinergisch  

               syndroom. 

zoek op wat dit is.  Er volgen zo vragen over. 

Risicogroepen, welke dan? 

- kinderen: 

          gewicht/dosisafhankelijk, 

nog niet alles werkt zoals bij een volwassene

- ouderen

          Vet/water verdeling anders. Meer vet dan bij volwassenene.                 

                Dus wateroplosbare medicatie > hogere spiegel (relatief minder water) 

                en vetoplosbare medicatie > lagere bloedspiegel (relatief meer vet) 

          veroudering geeft andere reacties op medicatie

          vaak co morbiditeit > interacties

          vaak polyfarmacie > interacties. 

- zwangere en zuigelingen die borstvoeding krijgen

Soorten bijwerkingen, vanuit wetenschappelijk oogpunt

- A Voorspelbaar: 

       hebben te maken met HOE de stof werkt, dus is het bij de fabriek

       al bekend. Deze staan in de bijsluiter en zijn 'dosis' afhankelijk

- B. weinig voorkomend, onafhankelijk van de dosering. 
       pas bij gebruik in de praktijk zichtbaar, vaak gevolg van afweer systeem van

       het lichaam (immunologisch). Zijn vaak ernstig. 

- C. weinig voorkomend, vaak bij onderzoek komen ze al aan het licht. 

       vaak ernstige gevolgen

- D. pas na lange tijd zichtbaar, dit noemen we 'lange termijn effect'.  
      bijvoorbeeld na chemotherapie Soms voorspelbaar, soms ook niet. 

Observatiepunten voor jou als hulpverlener bij medicatie gebruik. (Algemeen)

- Neemt de client de medicatie goed in? (tijd, inname wijze etc) 

- Heeft de client het nog nodig? (bijv is de pijn weg en kan het gestopt worden?) 

- Heeft het medicijn het gewenste positieve effect? 

      vaak worden observaties gevraagd na starten van een medicatie. 

- Heeft het medicijn bijwerkingen? 

     vaak extra aandacht voor na starten, maar blijft altijd een observatie punt. 

     zie ook vorige sheet voor een verklaring hiervan. 

Observatiepunten medicatiebijwerkingen

!!!! gaan er dingen anders dan voorheen!!!!!!

- stilller/drukker/onrustiger dan voorheen? 

- is je client ineens minder mobiel? 

- is je client in korte tijd afgevallen of aangekomen? 

- heeft patient klachten? 

        heeft je client last van onverklaarbare misselijkheid, braken of 

          diarree? 

        heeft je client huiduitslag? 

Zie ook de Rode vlaggenlijst: www.zorgvoorbeter.nl > ook een app

Bijwerkingen melden

Het Nederlandse Bijwerkingen Centrum Lareb  

 

www.meldpuntbijwerkingen.nl 

 

https://www.youtube.com/watch?v=eImRFq1imhQ 

Het is de bedoeling dat bijwerkingen gemeld worden, dan kan door patienten en professionals gedaan worden. 

Vanaf volgende week: 

Wat we geleerd hebben, gaan we toepassen. 

Jullie gaan je eigen samenvatting maken per medicatie (groep). 

week 5 : pijnmedicatie

week 6: medicatie bij het hart en antistolling

week 7: medcatie bij Astma en COPD

week 8: medicatie van de darmen.