Bijeenkomst 3 GS en OK

• Geschiedenis
• HBO
• Studiejaar 1

Geschiedenis #3

ACPA 1

Marloes Nijman

[e-mail]

Periode 2

Wat weet je nog?

Al geschiedenis gegeven op stage?

De voorloper van Google Maps

Grej of the Day

Atlas Maior van Blaeu

Regenten en Vorsten

De Atlas laat zien hoe de kennis van de wereld door

ontdekkingsreizen en handelscontacten is toegenomen. De Republiek heeft in de tijd van Blaeu

de meeste deskundigheid op dit gebied, al wordt hun kennis al snel door kaartenmakers in

andere landen overgenomen.

Goede kaarten maken het verschil tijdens oorlogen of bij het veroveren

van nieuwe gebieden. De route naar Azië langs Zuid-Afrika is lang en uitputtend. Het loont dan

ook de moeite om een snellere route te vinden. 

Blaeu ontwerpte zijn kaarten op basis van bestaand kaartmateriaal,

aangevuld met kennis die hij ontleent aan scheepsjournaals, reisverslagen en gesprekken met

zeelieden. Met zijn kaarten en atlassen verwerft Blaeu een internationale reputatie.

Grej of the Day 

Raadsels bij de Canon van Nederland

• Zweedse methodiek: 'ding van de dag'
• Een raadsel dat de dag van te voren is meegegeven
• Korte uitleg van 8-10 minuten
• Afbeeldingen die verhaal ondersteunen
• Plaatsen van onderwerp op tijdbalk
• Evaluatie: 'Wat ga je thuis navertellen?'

www.grejoftheday.nl

Leerdoelen

• Aan het einde van de les weet je het belang van beeldvormers in de geschiedenisles
• Aan het einde van de les heb je de ingrediënten van de goede geschiedenisles gehoord
• Aan het einde van de les heb je kennis gemaakt met de leerlijnen van geschiedenis
• Aan het einde van de les heb je geoefend met het formuleren van lesdoelen
• Aan het einde van de les kan je deze ingrediënten toepassen op het een methodeles rondom tijdvak 3, 4 en 5

Beeldvormers

Meenemen: een stukje steen van de Berlijnse Muur.

Wat zal dit zijn?

Hoe ziet het eruit?

Waar is het van gemaakt?

Waar komt dit vandaan?

Beeldvormers

• Geven een beeld van de werkelijkheid
• Onthouden van informatie
• Onderzoeken van de beelden voor informatie

Beeldvormingschema

A: De werkelijkheid

1. de schoolomgeving (dorp en stad, landschap, monument, straatmeubilair)

2. voorwerpen (museum)

B: Afbeeldingen

1. schilderij, prent, tekening, foto, ansichtkaart en karikatuur

2. dia, film, video/dvd, televisie/schooltelevisie, cd(-rom)

3. wandplaat, poster en bordtekening

4. prentenboek en strip

5. model en maquette

6. kaart (wandplaat en atlas)

C: Het gesproken woord

1. het verhaal: vertellen en voorlezen

2. de feiten: uitleggen, bespreken, verklaren en het gesprek

3. de gastspreker 

4. het interview

5. historisch en hedendaags geluid (radio)

D: Het geschreven/gedrukte woord

1. verhalende teksten

2. informatieve teksten

3. schema's, tabellen en grafieken

4. informatieve bronnen (archief)

E: Doen

1. leven als...

2. spelen als...

3. spelen met...

4. schrijven, spreken, dichten en zingen

5. tekenen, bouwen, experimenteren

6. muurkrant en tentoonstelling

7. herdenken en vieren

Waarom is het inzetten van beeldvormers zo belangrijk?

Geschiedenis groep 5-8

Historische tijd centraal:

• kennismaken met de kenmerkende aspecten van alle tijdvakken;
  
• veranderingen, verschillen en overeenkomsten binnen en tussen tijdvakken;
  
• geschiedenis van Nederland;
  
• waar mogelijk verbinden met Europese - en wereldgeschiedenis.
  

Lesmethodes

• chronologisch => 1x alle 10 tijdvakken
  
• concentrisch => 2 of 3x alle 10 tijdvakken
  
• thematisch => losse thema's /niet strak chronologisch / soms meerdere schoolvakken

Hoe kan het beter?

'De kinderen weten wanneer hunebedden werden gebouwd'

'De kinderen begrijpen waarom hunebedden werden gebouwd'

'De kinderen leren hoe hunebedden werden gebouwd'

Lesdoelen formuleren

• Lesdoelen op leerlingniveau -> globaal / zoals je het in de klas met de kinderen kort deelt
  
• Lesdoelen op leerkrachtniveau -> specifiek en realistisch formuleren / ook benoemen wat je precies wenst dat kinderen m.b.t. kennis en vaardigheden aan einde van de les beheersen. Vermijd: wat, waar, wanneer, hoe, waarom, e.d.
  

Voorbeelden lesdoelen

• De kinderen kunnen aan het einde van de les het tijdvak 'jagers en boeren' op voorgedrukte tijdbalk inkleuren en duidelijk de periode in de balk markeren: 3300-3000 voor Chr. de periode waarin het trechterbekervolk in het huidige Drenthe hun hunebedden bouwde.
  
• De kinderen kunnen aan het einde van de les verwoorden dat het trechterbekervolk grafmonumenten bouwde, zodat er grafgiften (zoals potten met voedsel, gereedschap, kleding, etc.) mee konden worden gegeven aan de overledene voor in het leven na de dood.
  
• De kinderen kunnen aan het einde van de les in een tekening uitleggen dat de eerste boeren in Drenthe met behulp van ossen, menskracht, stammetjes, gladde huiden en zand enorme draag- en dekstenen op elkaar konden plaatsen waardoor een grafkamer ontstond. 

Ingrediënten van een goede geschiedenisles

• Formulering lesdoelen
• Motiverende opening met beeldvormer en prikkelende vraag!
• Tijdbalk inzetten + activeren voorkennis
• Variatie aan beeldvormers ter ondersteuning van je doel
• Stimuleren van historisch redeneren (volgende week meer!)
• Werkvormen / opdrachtvormen, leerlingen actief!
• Evalueren

Kritische blik naar methodelessen

Komt overeen met stageopdracht

• Formuleer het goede leerkrachtendoel voor de les
• Motiverende opening
  Met beeldvormer! Raadsel, beeld, voorwerp, verhaal
• Zet de tijdbalk in en activeer de voorkennis
• Kies minimaal 5 nieuwe, verschillende beeldvormers

Hoe maak je de les betekenisvol voor de leerlingen?

Huiswerk

• Maak een tijdlijn van tijdvak 6, 7 en 8
• Zet de canonvensters erbij
• Maak de bijbehorende leerpaden op ITS 

Wat zou je uit deze les morgen al willen inzetten?