vakatelier 1 Reuzenbedden & rare jongens die Romeinen

• geschiedenis (pabo)
• HBO
• Studiejaar 1

Geschiedenis vakatelier 1: 

'Reuzenbedden & rare jongens die Romeinen'

Agrarische revolutie

Vruchtbare halvemaan

• in het Midden-Oosten ontstaat de eerste landbouw (10.000 v. Chr.)

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

• maar ook op andere plekken in verschillende tijden  (bijv. in China 8000 v. Chr. ) ontstaat landbouw

Agrarische revolutie

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: langzame verspreiding

• akkerbouw en veeteelt
  

• NB 99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaar.
  

Eerste boeren in Nederland

• Zuid-Limburg: bandkeramiekers    (tot 4400 v. Chr)

• Noord-Nederland: trechterbekercultuur                    (rond 3500 v. Chr.)

• Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

Hoe werden hunebedden gebouwd?
Maak een snelle schets als antwoord.
Gebruik papier en een zwarte stift.
Een foto van de tekening kun je hieronder uploaden.

Leerdoelen

Je kunt aan het einde van dit vakatelier ….

• uitleggen hoe beeldvorming van het verleden plaatsvindt;
  
• het beeldvormingschema bij de voorbereiding van een geschiedenisles hanteren;
  
• het nut en doel van geschiedenisonderwijs verwoorden;
  
• de essentie van de canonvensters 'hunebedden' en 'Romeinse Limes' verwoorden;
• de tijdvaknamen ‘jagers en boeren’ & ‘Grieken en Romeinen’ verklaren. 
  

GEBEUREN

BRONNEN

?BEELD?

HISTORICUS

GEBEUREN

BRONNEN / 'BEELDVORMERS' + METHODE

+ LEERKRACHT

?BEELD?

LEERLING

Beeldvormingschema

A: De werkelijkheid 

1. de schoolomgeving (dorp en stad, landschap, monument, 

2. straatmeubilair) 
3. voorwerpen (museum) 

B: Afbeeldingen

1. schilderij, prent, tekening, foto, ansichtkaart en karikatuur 
2. dia, film, video/dvd, televisie/schooltelevisie, cd(-rom) 
3. wandplaat, poster en bordtekening 
4. prentenboek en strip 
5. model en maquette 
6. kaart (wandplaat en atlas) 

C: Het gesproken woord

1. het verhaal: vertellen en voorlezen 
2. de feiten: uitleggen, bespreken, verklaren en het gesprek 
3. de gastspreker 

4. het interview 
5. historisch en hedendaags geluid (radio) 

D: Het geschreven/gedrukte woord

1. verhalende teksten

2. informatieve teksten

3. schema's, tabellen en grafieken

4. informatieve bronnen (archief)

E: Doen

1. leven als...

2. spelen als...

3. spelen met...

4. schrijven, spreken, dichten en zingen

5. tekenen, bouwen, experimenteren

6. muurkrant en tentoonstelling

7. herdenken en vieren

voorbeelden beeldvormers

Mees Kees

Bespreek in duo's

• Welke ervaringen heb je met geschiedenisonderwijs? 
  
• Wat vind je van het vak?
  
• Welke lessen zijn je bijgebleven?  
  
• Welke leerkrachten / docenten (die geschiedenislessen verzorgden) vond je inspirerend en waarom? 
  

Welk doel heeft geschiedenis-onderwijs volgens jou?

Wat is volgens jou het belangrijkste doel van geschiedenisonderwijs?

1. Identiteitsontwikkeling
2. Grip op tijd en chronologie
3. Waarden en normen
4. Bestaansverheldering

Ontwikkelen van historisch bewustzijn

Historisch tijdsbesef

Historische kennis

Historisch redeneren

• aanduidingen voor tijd en tijdsindeling; 
  
• chronologische volgordes; 
  
• de tijdbalk;  
  
• kenmerkende aspecten van
  tijdvakken; 
  
• continuïteit en verandering.
  

• periodiseringen, zoals  de tien
  tijdvakken; 
  
• kenmerkende aspecten van
  de tien tijdvakken; 
  
• vijftig vensters van de Canon
  van Nederland; 
  
• verhalen, tradities en verbeelding.
  

• Redeneren over continuïteit en verandering, oorzaken en gevolgen, overeenkomsten en verschillen
  
• hist. vragen stellen
• bronnen onderzoeken
• contextualiseren
• argumenteren
• (meta- en historische) begrippen gebruiken

Aan de slag

Beeldvorming van het verleden

In de geschiedenisles probeer je als leerkracht de geschiedenis weer tot leven te wekken. Dit doe je door uiteenlopende beeldvormers in te zetten. 

Een sterke beeldvormer in de geschiedenisles kan een filmfragment zijn.

Opdracht 1 - Filmfragmenten

Gebruik je in-ear oordopjes. Bekijk de volgende vier filmfragmenten:

1. Vroeger en zo 'Het Romeinse Rijk' (SchoolTV / NTR Beeldbank)

2. Asterix en Obelix (speelfilm)

3. Rome (dramaserie van HBO) 

4. Welkom bij de Romeinen (NPO Zapp)

Kijk goed, want na de vier fragmenten volgen enkele vragen over de fragmenten.

0

'Inwoners uit een dorpje in Gallië zijn de Romeinen altijd weer te slim af.'

1. fragment 1: SchoolTV
2. fragment 2: Asterix
3. fragment 3: Rome
4. fragment 4: Welkom bij

'Voor veel mannen was het aantrekkelijk om als soldaat het Romeinse leger in te gaan'

1. fragment 1: SchoolTV
2. fragment 2: Asterix
3. fragment 3: Rome
4. fragment 4: Welkom bij

'Batavieren waren vieze, onbeschaafde mensen, die in opstand kwamen tegen de Romeinen'

1. fragment 1: SchoolTV
2. fragment 2: Asterix
3. fragment 3: Rome
4. fragment 4: Welkom bij de Romeinen

'Romeinen waren mensen zoals jij en ik. Ook zij worstelden met verlangens en emoties (zoals verliefdheid).'

1. fragment 1: SchoolTV
2. fragment 2: Asterix
3. fragment 3: Rome
4. fragment 4: Welkom bij

Opdracht 2 - Beeldvormers 

Film is één van de vele soorten beeldvormers waar je aan kunt denken. Er zijn nog veel meer mogelijkheden om het verleden tot leven te wekken. 

Bekijk de verschillende beeldvormers en sleep vervolgens  de beeldvormers naar de juiste categorieën van het beeldvormingsschema.

A - De werkelijkheid

B - Afbeeldingen

C - Het gesproken woord

D - Het geschreven woord

E - Doen

Stageopdracht

1. Je bereidt een (methode)les geschiedenis op een lesvoorbereidings-formulier voor.                                                                                                               
2. In de door jou verzorgde (methode)les zet je ten minste vijf verschillende voor kinderen aansprekende beeldvormers in.
   
3. Je geeft de les en reflecteert met name op wat het effect van de beeldvormers was op het historisch begrip van je leerlingen. 
   

Geschiedenis in gr. 3, 4 of 5.... kan dat?

Ja, natuurlijk kan dat!

Denk aan eenvoudige leeractiviteiten gericht op verwerven van historisch tijdsbesef, zoals:

• 'oude' voorwerpen in kring bespreken
• historische vertelling uitvoeren (+ verwerking)
• eenvoudige tijdbalk tekenen / knutselen (eigen leven; chronologie oude voorwerpen, volgorde samenlevingen)
• lesje verzorgen over aansprekende histrosiche thema's, zoals de prehistorie, mummies, romeinse soldaten, kastelen. 
• oma of opa interviewen

Let op

• Naar vakatelier 5 neem je een ingevuld lesvoorbereidings-formulier mee van de geschiedenisles die jij in jouw stagegroep gaat verzorgen

Terugblik op vakatelier

• opbouw van atelier? opening? kern? afsluiting? 
• welke canonvensters? 
• beeldvorming? beeldvormers? 
• didactische werkvormen? 
• betrokken? waarom wel / niet? 
• rol docent? 
• attitude van studenten? 
• volgende atelier.. voorbereiding? verwachtingen? 
  

Actieve participatie =

• actief en betrokken meedoen in bijeenkomsten
• 80% aanwezigheid (dus je mag max. 1 vakatelier missen)

• voorbereiding vakateliers (huiswerk):

• bestuderen boek 'Basiskennis Geschiedenis' (H. Keissen)

• eigen tijdbalk maken + voor elke bijeenkomst bijwerken
• per tijdvak op achterkant van tijdbalk vijf beeldvormers noteren (elke categorie 1x)

• onverwachte checks tijdbalkbewustzijn (3x) 

Voorbereiding vakatelier 2

Zie de opdracht/voorbereiding in Itslearning:

- bestudeer hoofdstuk 1 t/m 4 uit 'Kennisbasis Geschiedenis'

- maak (op papier) een tijdbalk op schaal! (- 50 voor Chr. als begin tijd van Grieken en Romeinen)

- verwerk in je tijdbalk belangrijke informatie over de eerste vier tijdvakken

- noteer per tijdvak op achterkant 5 beeldvormers (per categorie 1x)

- foto van tijdbalk uploaden in Itslearning

- neem je tijdbalk mee naar vakatelier 2