Participatie 16 - 20 december

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Participatie

16 - 20 december 2019

Doel van de les

Aan het eind van deze les kun je:

- Benoemen welke rouwmodellen er zijn bij rouwverwerking;

- In beschrijven wat de vijf fasen van het Kubler-Ross rouwproces zijn;

- Beschrijven wat jouw rol/taak is bij het begeleiden van clienten bij rouw

Programma

• Wat is rouw?
• Rouw situaties
• Rouwprocessen
• Modellen bij rouwverwerking
• Clienten begeleiden bij rouw
• Opdracht

Wat is rouw

Rouw is de reactie op een groot verlies. Rouw is het proces van aanpassen aan de situatie die ontstaat na verlies. Je kunt rouwen om de dood van een dierbare, maar er zijn veel meer situaties die kunnen leiden tot rouw. Dat kan gaan om het verlies van een dierbare (dus na het overlijden) maar ook om het verlies van fysieke functies en toekomstplannen. In je werk als zorgverlener krijg je te maken met de uitingen van gevoelens die te maken hebben met verlies en rouw bij clienten.

Wat is rouw

Alles wat je kwijt kunt raken, kan rouw opwekken bij een mens. Van het verliezen van je lievelingsknuffel, horen dat Sinterklaas niet bestaat, verhuizen, echtscheiding tot het verliezen van een dierbare. Er zijn veel verschillende vormen van verlies

Rouw situaties

- verlies van een dierbare

- verlies van werk

- verlies van je gezondheid

- verlies van een relatie

- verlies van je toekomstbeeld.

Rouwprocessen: omgaan met verlies

Een rouwproces is heel persoonlijk. Iedereen gaat anders om met rouw. Sommige mensen stoppen hun verdriet weg. 

Anderen worden juist heel boos of blijven in hun verdriet hangen. 

Hoewel iedereen anders is, zijn er ook overeenkomsten tussen mensen die rouwen. De meeste mensen doorlopen een aantal fases in hun rouwproces.

Modellen bij rouwverwerking

1. Rouwtaken model van William Worden;

2. Fases van het rouwproces volgens Kubler-Ross;

Rouwtaken model

Taak 1. De realiteit van het verlies inzien en laten doordringen.

Taak 2. De pijn en het verdriet doorleven.

Taak 3. Het leven aanpassen.

Taak 4. Het verlies een plek geven en het leven opnieuw oppakken.

Fases van het rouwproces volgens Kubler-Ross

Fase 1: Ontkenning

Fase 2: Woede

Fase 3: Onderhandeling (marchanderen)

Fase 4: Verdriet/depressie

Fase 5: Acceptatie

!!!!!!!!!!!!!!!!

Marchanderen: ”Ik beloof een betere persoon te worden als...”

In deze fase probeert men te onderhandelen. Men belooft het één te doen als er iets anders tegenover staat. Men denkt bijvoorbeeld "Als ik vanaf nu heel aardig ben voor iedereen, dan kan ik vast mijn kinderen nog wel zien opgroeien". Veelal is de hoop (op herstel) een grote drijfveer.

Clienten begeleiden bij rouw

Wanneer je clienten begeleidt in hun rouwproces is het belangrijk dat je aandacht hebt voor het volgende:

- Herkennen van de fase waarin de client zit en welke begeleiding in een bepaalde fase nodig is.

- Je houding als begeleider

Fase 1: ontkennen

Ontkenning bij een client kun je hieraan herkennen: 

* De client zegt dat het allemaal wel meevalt en dat het allemaal goed zal komen

* De client gaat naar een andere arts voor een second opinion.

Tips voor de begeleiding:

* Geef de client de ruimte om te ontkennen wat er aan de hand is, en ga er niet tegenin. Als je dat wel doet, zal dit de ontkenning waarschijnlijk versterken.

Fase 2: woede

Woede bij een client kun je hieraan herkennen:

* De client vraagt zich af waarom dit hem moet overkomen

* De client wordt boos om een kleinigheid. 

Tips voor de begeleiding:

* Leg aan de client en zijn naasten uit dat woede erbij hoort en dat het een stap is in het geleidelijk aanvaarden vand e situatie.

* Leg uit dat de woede niet gericht is op de persoon, maar op de situatie

* Vat de woede naar jou als zorgverlener niet eprsoonlijk op en ga er niet tegenin.

Fase 3: Marchanderen

Marchanderen kun je hieraan herkennen

* De client is gemotiveerd om dingen te veranderen die bij zijn levensstijl horen

* De client gaat met zichzelf onderhandelen. Hij stelt voor zichzelf een doel, dat hij kan halen asl hij bepaalde dingen doet of juist laat.

Tips voor de begeleiding:

* Respecteer de keuzes van de client om bepaalde dingen te doen of juist te laten om zijn doelen te bereiken.

* In deze fase helpt lotgenotencontact. Stimuleer de client om lotgenoten op te zoeken, bijvoorbeeld via een praatgroep.

Fase 4: Verdriet en depressie

Verdriet en depressie bij een client kun je hieraan herkennen:

* De client wordt stil en praat niet meer over zijn gevoelens, of hij wordt juist heel emotioneel

* De client blijft het liefst hele dag in bed liggen

* De client heeft geen eetlust meer (of eet juist heel veel)

* De client verzorgt zichzelf niet meer goed.

Tips voor de begeleiding:

* Deze periode is zwaar, zowel voor de client als voor zijn omgeving. Let op overbelsting van de sociale omgeving. Neem wat taken van hen over en stimuleer hen om ondersteuning te zoeken. eht is belangrijk dat de sociale omgeving af en toe afstand kan nemen.

* Benoem de gevoelens van de client die je waarneemt. Muziek kan helpen om de gevoelens te verwerken.

Fase 5: Aanvaarding

Aanvaarding bij een client kun je hieraan herkennen:

* De client praat rustig over zijn situatie

* De client praat over zijn wensen rondom het sterven en de uitvaart.

Tip voor de begeleiding:

* Praat in deze fase met de client over wat hij belangrijk vindt ind e zorg tijdens de laatste levensfase. Dit is een goed moment, omdat de client er nu voor openstaat om hierover na te denken.

Opdracht

Stap 1: Vorm groepjes van 3 of 4 personen.

Stap 2: Zoek bij de 5 fasen van het rouwmodel van Kubler-Ross een foto of een plaatje uit. 

Stap 3: Bij elke foto/plaatje schrijf je een tekst over wat je hier ziet: 

- welk kenmerk van rouw zie je hier?

- hoe wordt dit zichtbaar?

- wat is een goede manier om deze persoon te begeleiden?

Presenteer de foto's op een creatieve manier aan de klas