Rouwproces

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

'Verwerken

 is niet loslaten

 maar

 anders 

leren vasthouden' 

-Manu Keirse-

Fase van rouwverwerking

Doel:

Na de les kan de student: 

• Vertellen wat het model van Kübler-Ross en het model van William Worden inhoudt

Rouwproces / verwerken:

- verlies van een dierbare

- verlies van werk

- verlies van je gezondheid

- verlies van een relatie

- verlies van je toekomstbeeld.

Wat is rouw

Een proces van aanpassen aan de situatie 

die ontstaat na verlies. 

Wat is volgens jouw belangrijk
in het begeleiden van een zorgvrager
tijdens
het rouwproces?

Rouwprocessen: omgaan met verlies

Een rouwproces is heel persoonlijk. Iedereen gaat anders om met rouw. 

Hoewel iedereen anders is, zijn er ook overeenkomsten tussen mensen die rouwen. De meeste mensen doorlopen een aantal fases in hun rouwproces.

weg stoppen verdriet

Boos

ontroostbaar

vermijden contact

Modellen bij rouwverwerking

1. Rouwtaken model van William Worden;

2. Fases van het rouwproces volgens Kubler-Ross;

Rouwtaken model

Taak 1. De realiteit van het verlies inzien en laten doordringen.

Taak 2. De pijn en het verdriet doorleven.

Taak 3. Het leven aanpassen.

Taak 4. Het verlies een plek geven en het leven opnieuw oppakken.

Fasen in het rouwproces

1. Ontkenning
2. Boosheid
3. Het gevecht aangaan
4. Depressie
5. Aanvaarding
   

Fases van het rouwproces volgens Kubler-Ross

Fase 1: Ontkenning

Fase 2: Woede

Fase 3: Onderhandeling (marchanderen)

Fase 4: Verdriet/depressie

Fase 5: Acceptatie

!!!!!!!!!!!!!!!!

Marchanderen: ”Ik beloof een betere persoon te worden als...”

In deze fase probeert men te onderhandelen. Men belooft het één te doen als er iets anders tegenover staat. Men denkt bijvoorbeeld "Als ik vanaf nu heel aardig ben voor iedereen, dan kan ik vast mijn kinderen nog wel zien opgroeien". Veelal is de hoop (op herstel) een grote drijfveer.

Fase 1 Ontkennen
Welk gedrag vertoont een zorgvrager

Fase 1: ontkennen

Ontkenning bij een client kun je hieraan herkennen: 

* De client zegt dat het allemaal wel meevalt en dat het allemaal goed zal komen

* De client gaat naar een andere arts voor een second opinion.

Tips voor de begeleiding:

* Geef de client de ruimte om te ontkennen wat er aan de hand is, en ga er niet tegenin. Als je dat wel doet, zal dit de ontkenning waarschijnlijk versterken.

Fase 2: woede

Woede bij een client kun je hieraan herkennen:

* De client vraagt zich af waarom dit hem moet overkomen

* De client wordt boos om een kleinigheid. 

wat doe je bij
iemand die boos is

Fase 2: woede

Tips voor de begeleiding:

* Leg aan de client en zijn naasten uit dat woede erbij hoort en dat het een stap is in het geleidelijk aanvaarden van de situatie.

* Leg uit dat de woede niet gericht is op de persoon, maar op de situatie

* Vat de woede naar jou als zorgverlener niet persoonlijk op en ga er niet tegenin.

Fase 3: Onderhandelen/Marchanderen

Marchanderen kun je hieraan herkennen

* De cliënt is gemotiveerd om dingen te veranderen die bij zijn levensstijl horen

* De cliënt gaat met zichzelf onderhandelen. Hij stelt voor zichzelf een doel, dat hij kan halen als hij bepaalde dingen doet of juist laat.

Tips voor de begeleiding:

* Respecteer de keuzes van de cliënt om bepaalde dingen te doen of juist te laten om zijn doelen te bereiken.

* In deze fase helpt lotgenotencontact. Stimuleer de cliënt om lotgenoten op te zoeken, bijvoorbeeld via een praatgroep.

Fase 4: Verdriet en depressie

Verdriet en depressie bij een cliënt kun je hieraan herkennen:

* De cliënt wordt stil en praat niet meer over zijn gevoelens, of hij wordt juist heel emotioneel

* De cliënt blijft het liefst hele dag in bed liggen

* De cliënt heeft geen eetlust meer (of eet juist heel veel)

* De cliënt verzorgt zichzelf niet meer goed.

Tips voor de begeleiding:

* Deze periode is zwaar, zowel voor de cliënt als voor zijn omgeving. Let op overbelasting van de sociale omgeving. Neem wat taken van hen over en stimuleer hen om ondersteuning te zoeken. het is belangrijk dat de sociale omgeving af en toe afstand kan nemen.

* Benoem de gevoelens van de cliënt die je waarneemt. Muziek kan helpen om de gevoelens te verwerken.

Fase 5: Aanvaarding

Aanvaarding bij een cliënt kun je hieraan herkennen:

* De cliënt praat rustig over zijn situatie

* De cliënt praat over zijn wensen rondom het sterven en de uitvaart.

Tip voor de begeleiding:

* Praat in deze fase met de cliënt over wat hij belangrijk vindt in de zorg tijdens de laatste levensfase. Dit is een goed moment, omdat de cliënt er nu voor openstaat om hierover na te denken.

Vragen

vragen?

verhalen?

opmerkingen?

Iets anders?

Opdracht : Zoek een mooi lied uit !

Welk lied zou jij willen laten horen bij het afscheid van een dierbaar iemand.? ( zie opdracht in teams week 5)

• Zoek individueel een lied uit
• luister dit lied ook zelf
• na 20 minuten ga je in je leerteam en bespreek dit met elkaar
• over 45 komen we  centraal terug