Vertering H5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

organische stoffen

Gebreksziekte

oplosmiddel

hulpmiddel bij processen in lichaam

voedingsvezels

Reservestoffen

brandstoffen

Cholesterol

Verzadigd of onverzadigd

aminozuren

In o.a. vlees, melkproduceten, noten, peulvruchten

Bouwstoffen

zijn anorganisch

eiwitten

koolhydraten

Vetten

mineralen

water

vitaminen

00:07

00:21

00:52

02:06

Maag

gespierde zak

maagsap

• zuur! doodt bacteriën
• slijm beschermd de maagwand (anders maagzweren)

02:34

03:28

twaalfvingerige darm

+ alvleessap uit alvleesklier (pancreas) (vertering)

+ gal, gemaakt door lever 

Gal:

• galkleurstoffen (door afbraak 

rode bloedcellen, maakt poep bruin)

• galzouten: emulgeren vetten

03:45

Dunne darm

• GROOT oppervlak
• kneden voedselbrij (peristaltiek)
• Darmsap voor vertering
• Veel water aan voedselbrij voegen
• Opname van voedingsstoffen

Binas 82C

Binas 82F

04:47

Dikke darm

• Terugresorptie water 
• Veel bacteriën ("darmflora") - verteren 
• Wat overblijft = poep

05:04

Endeldarm

• opslag tot aandrang
• anus = uitgang
• ontspannen! 

Kringspieren

voorkomen teruggaan voedselbrij:

• slokdarm-maag
• maag-12 v.darm
• dunne-dikke darm
• rectum (anus)

endeldarm

maag

alvleeslklier

twaalfvingerige darm

dunne darm

galblaas

dikke darm

Verteringssappen

pH daalt waarom??

enzymen

Enzymen

- Werken beter bij een hoge temperatuur

- Maar gaan stuk (denatureren) bij een TE hoge temperatuur

- Hebben een favoriete pH (optimum)

Afbraak vetten - lipase

gal = emulgator: maakt van grote vetdruppels veel kleine vetdruppels

Afbraak koolhydraten - amylase

Afbraak eiwitten - pepsine, trypsine - peptidasen

pepsinogeen, trypsinogeen

Waarom inactief uitscheiden?

Resorptie

= opname stoffen van dunne darm --> bloed

Via:

- diffusie (glycerol, vetzuren, in vet oplosbare vitaminen)

- diffusie via poortje (water, vitaminen)

- actief transport via membraaneiwit (monosacheriden, aminozuren, mineralen/ionen)

groot oppervlakte dunne darm

En daarna? Dikke darm - endeldarm - anus

Dikke darm: 

- opname water (diarree)

- bevat 1 kg bacteriën --> vertering voedsel en maken vit K

Endeldarm: 

- opslag tot je moet poepen

- neemt ook stoffen op (zetpil!)

Verteringsklieren maken verteringssappen.
Die zetten voedingsstoffen om in verteringsproducten
Welke zijn de verteringsklieren?

(1 of meer antwoorden goed)

1. speekselkleren en maagsapklieren
2. de alvleesklier en de darmsapklieren
3. de lever
4. de galblaas

Verteringssappen worden gemaakt in verteringsklieren langs het verteringskanaal, zoals:
‒ darmsapklier;
‒ lever;
‒ maagsapklier;
‒ speekselklier.
In welke volgorde liggen deze verteringsklieren langs het verteringskanaal?

1. Maagsapklier – darmsapklier – speekselklier – lever
2. Maagsapklier – lever – darmsapklier – speekselklier.
3. Speekselklier – darmsapklier – maagsapklier – lever.
4. Speekselklier – maagsapklier – lever – darmsapklier.

Leg uit hoe kauwen (mechanische vertering) bijdraagt aan een betere chemische vertering door enzymen