6.3 Kunst en wetenschap

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

6.3 Kunst en wetenschap

(6.1 Een wereldeconomie - kennis) Welke bevoegdheden kreeg de VOC van de Nederlandse staat? (kennis)

(6.1 een wereldeconomie) De W.I.C richtte zich eerst op kaapvaart en daarna op de handel in tot slaaf gemaakten.

Leg uit waar de tot slaaf gemaakten naar toe werden gebracht en wat hun taak werd.

(6.1 een wereldeconomie - toepassing) Lees: De VOC kwam aan handelswaar door te handelden met inheemse bevolkingen. De WIC zorgden door middel van plantages voor hun eigen productie.

Leg uit welke verschillende werkwijzen beide bedrijven hadden om aan handelswaar te komen.

(6.2 de Gouden eeuw - toepassing) Verklaar de economische bloei van de Republiek aan de hand van de gebeurtenis: de Val van Antwerpen (1585) en het begrip stapelplaats

Lodewijk XIV legitimeerde zijn absolute macht. Ondersteun deze uitspraak aan de hand van de afbeeldingen. Gebruik in jouw antwoord het begrip: Droit Divin & zonnekoning

KA: Het streven van vorsten naar absolute macht.
Lodewijk XIV nam politieke, economische en culturele maatregelen in zijn om poging om de absolute machte krijgen. Welke Maatregelen waren dit?

Kenmerkend aspect 

KA De wetenschappelijke revolutie 

Een nieuwe manier van (wetenschappelijk) denken: door middel van

systematisch observeren (empirisme), logisch redeneren (rationalisme) 

Voorbeelden van wetenschappelijk revolutie

1 Leg uit tot welke ontdekking Copernicus kwam (en Kepler en Galilei) 

De Pools- Duitse sterrenkundige Copernicus schreef in 1543 dat de zon niet om de aarde draait, maar de aarde om de zon. (heliocentrisch --> Renaissance) 

Voorbeelden van wetenschappelijk revolutie

2 Leg uit welke rol Galilei speelde en wat de reactie van de katholieke kerk was?

Rol Galilei: Onderbouwde Copernicus en Keplers theorieën door een telescoop te bouwen en zelf het zonnestelsel te bestuderen. Kwam hierdoor in de clinch met de kerk. 

Reactie kerk: in 1632 voor de kerkelijke rechtbank verschijnen. Hij moest ontkennen van de kerk en kreeg levenslang huisarrest. 

‘En toch beweegt zij’

Voorbeelden van wetenschappelijk revolutie

Hoogtepunt wetenschappelijke revolutie: Newton ontdekte in 1687 de natuurwet van de zwaartekracht. Door zwaartekracht trekken voorwerpen elkaar aan. De snelheid waarmee dat gebeurt, is afhankelijk van hun massa en van hun afstand tot elkaar. 

Leerdoel

In de periode van de Wetenschappelijke Revolutie (17e eeuw) gingen wetenschappers totaal anders te werk dan in de periode daarvoor. 

Leg uit: 

a- welke verandering dit was; 

b- dat de renaissance enerzijds wel en anderzijds niet een belangrijke rol hierin heeft gespeeld. 

Leerdoel A

A. Verandering ten aanzien van Renaissance: 

In de middeleeuwen en de Renaissance (1450-1600) werd niet getwijfeld aan de ideeën uit de klassieke oudheid. Ideeën van de oud-Griekse filosoof Aristoteles werden gezien als absolute waarheid. 

Tijdens wetenschappelijk revolutie volgden wetenschappers Aristoteles niet meer, maar gingen ze zelf onderzoek doen. (experimenteren, observeren = empirisme)

Leerdoel B

B. Enerzijds was de Renaissance belangrijk omdat: een kritische blik en op basis van verstand ten aanzien van middeleeuwse theorieën die op geloof waren gebaseerd al wel bestonden. (humanisme) 

Anderzijds tijdens de wetenschappelijke revolutie werd de klassieke oudheid als het perfecte voorbeeld losgelaten. Wetenschappers antwoorden zochten door zelf te observeren en te experimenteren. 

Erasmus

Leerdoelen

Leg uit op welke manier de wetenschappelijke revolutie leidde tot een nieuw wereldbeeld. 

Leg uit welke manier de ontdekkingsreizen en de wetenschappelijke revolutie elkaar hebben beïnvloed. 

Leerdoel

Leg uit op welke manier de wetenschappelijke revolutie leidde tot een nieuw wereldbeeld. 

De mens was dan wel niet het centrum van de schepping, maar bleek met zijn verstand grote mogelijkheden te hebben. En zo bereidde de wetenschappelijke revolutie van de 17e eeuw de verlichting van de 18e eeuw voor.

Leerdoel

Leg uit welke manier de ontdekkingsreizen en de wetenschappelijke revolutie elkaar hebben beïnvloed.  

Met behulp van de kennis van planeten en sterren konden voor het eerst ook precieze zeekaarten en meetinstrumenten worden gemaakt, waarmee schippers op volle zee konden bepalen waar ze waren.

Benoem een overeenkomst en een verschil tussen de aard en de functie van beeldende kunst in de republiek en Frankrijk.

Leg uit dat de wetenschappelijke revolutie een voortzetting is en een gevolg was van de kritische manier van denken van het humanisme.
(KA; De wetenschappelijke revolutie 17de eeuw versus KA; Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van wetenschappelijke belangstelling 16de eeuw)

Verandering bij wetenschappers

• Kennis vind je door logisch redeneren, systematisch observeren en experimenteren

Wat heeft de meeste invloed gehad op de wetenschappelijke revolutie?

1. De Reformatie
2. Het humanisme
3. Het absolutisme
4. Het particularisme

Wat was het humanisme ook alweer?

Welke rol heeft de wetenschappelijke revolutie gespeeld in de vorming van het beeld over het universum?

0

Welke rol heeft de wetenschappelijke revolutie gespeeld in de vorming van het beeld over het universum?

Het beeld van het universum dat ontstond in de Oudheid blijft in middeleeuwen bestaan.

Copernicus (1473-1543)

• Ontdekt dat de aarde om de zon draait en niet andersom
• Zijn ideeën kregen weinig aanhang

Galilei (1564-1642)

• Ontwikkelt de telescoop
• Bewijst dat de aarde om de zon draait.

Leg uit waarom de katholieke kerk de ideeën van Galilei gevaarlijk vond

Klaar? Lees 6.3 en maak vragen 1, 4 en 6

Jan Swammerdam

Antoni van Leeuwenhoek

Jan Adriaansz. Leeghwater

Christiaan Huygens

Hugo de Groot

Baruch Spinoza

De Nederlander Christiaan Huygens

1. Ontwikkelde het slingeruurwerk
2. Schreef het Mare Liberum
3. Ontdekte als eerst bacteriën
4. Zorgde voor de inpoldering van Wormer

De Nederlander Antonie van Leeuwenhoek

1. Ontwikkelde het slingeruurwerk
2. Schreef het Mare Liberum
3. Ontdekte als eerst bacteriën
4. Zorgde voor de inpoldering van Wormer

Onderzoekers

Wetenschappelijk onderzoek (empirisch --> waarneming)  

• Jan Swammerdam - ontleden van insecten (bio)
• Antonie van Leeuwenhoek – microscoop (bio)
• Jan Adrinaansz. Leeghwater - droogleggen binnenwateren
• Christiaan Huygens – slingeruurwerk (wiskunde)
• Hugo de Groot  - Mare liberum (recht)
• Baruch Spinoza - vrijheid en tolerantie (filosofie)

Geloofden de wetenschappers van de Gouden Eeuw nog wel in God?

Lees 6.3 - blz. 131 t/m 134

Maak vragen: 1, 4 en 6

Wetenschapacademies

 

• Aanvankelijk vooral door Franse en Britse koningen opgericht.
• Doel: wetenschappelijk onderzoek --> technische vooruitgang.
• Bruikbaar voor scheepvaart en oorlogvoering

Burgerlijk cultuur: stadhuis, A'dam (1649-1655)

Hofcultuur: Slot Schönbrunn, Wenen

(1696-1705/1780)

Hofcultuur of burgerlijke cultuur?

1. hofcultuur
2. burgerlijke cultuur

Hofcultuur of burgerlijke cultuur?

1. Hofcultuur
2. Burgerlijke cultuur

Kenmerkende aspect

26. De wetenschappelijke revolutie

De wetenschappelijke revolutie

- Ontdekkingsreizen droegen bij aan een nieuw wereld- en mensbeeld

- Kerk accepteerde veel nieuwe inzichten

- Copernicus zijn opvattingen gingen echter te ver

- Heliocentrisme

- Jeruzalem was middelpunt aarde 

- Copernicus kon tegendeel niet bewijzen dus kerk verwierp ideeën 

- Later door waarnemingen en berekeningen van Galileo Galilei bleek Copernicus zijn theorie wel te kloppen

- Copernicus had de basis gelegd voor de wetenschappelijke revolutie die in de 17e eeuw plaatsvond 

- 17e- eeuwse wetenschappers ging nog meer dan voorheen uit van verstand en waarneming

- Kerk had hiertegen geen bezwaar, zolang kerkelijke standpunten niet onder druk kwamen te staan

- Wetenschappelijk onderzoek was niet bedoeld om ongelijk van de kerk aan te tonen

Wetenschap en kunst voor de koning

- Christiaan Huygens was ook in het buitenland een bekende wetenschapper

- Lodewijk XIV vroeg hem leiding te nemen van de Académie Royale des Sciences

- Een door Lodewijk opgericht instituut waar wetenschappers bijeen kwamen, studeerden en experimenteerden

- Huygens zette er een uitgebreid onderzoeksprogramma op

- Lodewijk omringde zich niet alleen met vooraanstaande wetenschappers, maar ook met briljante kunstenaars

- Opdrachten aan componisten, schrijvers, dichters, schilders, beeldhouwers en architecten

- Talenten vooral inzetten om grootsheid van koning uit te beelden en te verwoorden

- Dit was nergens zo zichtbaar als in en om Versailles

- Deze pracht en praal symboliseerde de grootsheid van Lodewijk en van zijn Frankrijk

- Lodewijk was de persoon waar het allemaal om draaide 

- Bijvoorbeeld in dansvoorstellingen die speciaal voor hem waren bedacht

- Hij danste zelf mee in 'Het Ballet van de Nacht' en was gekleed als opgaande zon