Les 1 Aansturen en protocollair werken - Samenwerken en teamrollen
1 / 39
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 8 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 9 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 11 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 12 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 14 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 15 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 16 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
De 9 Teamrollen van Belbin
Inzicht in talenten van jezelf en je collega’s, en het optimaal inzetten ervan, is essentieel voor een succesvolle samenwerking! De Teamrollen van Belbin beschrijven het gedrag dat we kunnen herkennen wanneer wij samenwerken met anderen. En de daaraan gekoppelde talenten en onlosmakelijk verbonden valkuilen. Elke teamrol is eigenlijk een strategie in het omgaan met het werk en met collega’s. Anders gezegd: een favoriete samenwerkingsstijl die te zien is door met anderen samen te werken. Voor teams vormen de teamrollen hét instrument om de verschillende stijlen van samenwerken succesvol te combineren.
Talenten van de teamrollen
Een handige manier om de teamrollen snel in de vingers te krijgen, is door te kijken naar de wijze waarop wij de werkelijkheid om ons heen zien. Daarin is een vierdeling waaraan de teamrollen makkelijk zijn te koppelen.
Doen Bedrijfsman en Brononderzoeker
Denken Plant en Monitor
Willen Vormer en Voorzitter
Voelen Zorgdrager en Groepswerker
Beschrijving
Kenmerken
Gedijt bij
Bijdragen aan het team
Valkuil
De Bedrijfsman is de praktische figuur en organisator van het team. Nuchter, ordelijk en taakgericht als hij is, weet u zich verzekerd van een harde werker. Hij zet gemakkelijk plannen en ideeën om in uitvoerbare taken. De Bedrijfsman is soms wat al te praktisch en behoudend als het directe nut van iets nieuws niet meteen duidelijk is.
Beschrijving
Kenmerken
Gedijt bij
Bijdragen aan het team
Valkuil
De Brononderzoeker is de vrolijke, extraverte netwerker van het team. Enthousiast, avontuurlijk en ruimdenkend en altijd op zoek naar nieuwe ideeën en interessante contacten. Hij is van nature goed in het leggen en onderhouden van contacten, maar ook wel eens snel verveeld en nonchalant als het nieuwe er af is
Beschrijving
Kenmerken
Gedijt bij
Bijdragen aan het team
Valkuil
De Plant is de creatieve denker van het team, introvert en origineel. Een vrije geest die de ruimte zoekt om te kunnen fantaseren over de toekomst en die met verrassende oplossingen komt. Hij kan verstrooid lijken, is niet altijd even praktisch en mist soms de aansluiting met wat de omgeving van hem vraagt.
Beschrijving
Kenmerken
Gedijt bij
Bijdragen aan het team
Valkuil
De Monitor is verstandig, bedachtzaam en kritisch. De analyticus van het team. Hij wil altijd weten hoe de vork in de steel zit en zal niet over één nacht ijs gaan. De Monitor kan lang wikken en wegen, maar zijn oordeel is zelden onjuist.
Beschrijving
Kenmerken
Gedijt bij
Bijdragen aan het team
Valkuil
De Vormer is gedreven, gepassioneerd en wilskrachtig. Hij heeft een sterke drang om te presteren, zoekt de uitdaging en weet mensen in beweging te krijgen. Hij kan ook driftig reageren, snel geëmotioneerd en ongedurig zijn, en moet wel eens oppassen niet te veel over mensen heen te willen daveren.
Beschrijving
Kenmerken
Gedijt bij
Bijdragen aan het team
Valkuil
De Voorzitter is de natuurlijke coördinator van het team, die de procedure aangeeft, bedoelingen verheldert en samenvat wat iedereen wil. Hij hoeft zelf niet bijzonder creatief of intelligent te zijn, maar heeft wel een neus voor het talent van anderen. De Voorzitter zet graag anderen aan het werk en kan van nature goed delegeren.
Beschrijving
Kenmerken
Gedijt bij
Bijdragen aan het team
Valkuil
De Zorgdrager bezit het talent om voortdurend aan te voelen wat er fout en mis kan gaan. Dit leidt tot veel aandacht voor details, checken en nog eens checken, en een hang naar perfectionisme. Hij bewaakt de kwaliteit en de veiligheid, maar kan wel eens overbezorgd zijn en moeilijk iets aan een ander overlaten.
Beschrijving
Kenmerken
Gedijt bij
Bijdragen aan het team
Valkuil
De Groepswerker is het meest gevoelige lid van het team: behulpzaam, meegaand en sterk gericht op het creëren van sfeer en een gevoel van saamhorigheid. De Groepswerker zoekt evenwicht en harmonie, is anderen nabij, maar heeft moeite met conflicten en kan in kritieke momenten moeilijk een beslissing nemen.
Beschrijving
Kenmerken
Gedijt bij
Bijdragen aan het team
Valkuil
De Specialist is de stille eenling, die zich in een team eigenlijk niet thuis voelt. Hij weet vaak heel veel van heel weinig en kan een deskundige bijdrage leveren op een bijzonder gebied. Hij waagt zich niet gauw en niet graag buiten zijn specifi eke vakgebied.
Slide 18 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 19 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 20 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 21 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Wie ben ik niet?
Sleep de rol die niet van toepassing is naar de persoon.
Georganiseerd
Realistisch
Iniatief nemen
Evenwichtig
Teamspeler
Slide 22 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Wie ben ik niet?
Sleep de rol die niet van toepassing is naar de persoon.
Initiatief nemen
Nieuwsgierig zijn
Groot hart
Realistisch zijn
Informatie delen (= communiceren)
Doelgericht werken
Slide 23 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Wie ben ik niet?
Sleep de rol die niet van toepassing is naar de persoon.
Sociaal
Artistiek
Mal
Inventief
Afgeleid
Slide 24 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 25 - Link
Deze slide heeft geen instructies
Wat is de uitslag van de teamrollentest?
Bedrijfsman
Voorzitter
Vormer
Plant
Brononderzoeker
Monitor
Groepswerker
Zorgdrager
Slide 26 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 27 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 28 - Tekstslide
De Lean ball game – geen idee waarom het vaak de ball point game wordt genoemd – is een heerlijke dynamische (lees: rommelige) werkvorm. Vaak wordt dit gedaan met de groep (maximaal 50 mensen) als geheel, maar ik vind twee teams die tegen elkaar strijden spannender en leerzamer.
Doel
Probeer als team zoveel mogelijk pingpongballen of tennisballen door het proces te krijgen in sprints van twee minuten. Het geeft inzicht in (lean) flow, zelforganisatie en voorspelbaarheid (velocity).
Slide 29 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 30 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Wat is geen rol volgens Belbin?
A
Monitor
B
Bedrijfsman
C
Expert
D
Brononderzoeker
Slide 31 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
De plant is volgens Belbin...
A
diegene die de rem erop zet.
B
diegene die alles tot de bodem uit wilt zoeken
C
diegene die nieuwe ideeën inbrengt
Slide 32 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Waarvoor is de test van “Belbin” bedoeld?
A
zijn de benodigde rollen in het team aanwezig?
B
of een team goed kan functioneren
C
wat de cultuur is binnen het team
D
welke medewerker de meeste kennis heeft binnen het team
Slide 33 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Wat zijn teamrollen en wat zijn functionele rollen?
Functionele rollen:
Teamrollen:
Opdrachtgever
Projectleider
Projectmedewerker
Projectbureau
Adviseur
Gebruiker
Plant
bedrijfsman
Monitor
Groepswerker
Zorgdrager
Voorzitter
Brononderzoeker
Vormer
Slide 34 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 35 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 36 - Tekstslide
Voorbereiding
Zorg voor een ruimte waar iedereen kan staan en vrij bewegen en voldoende (zo’n 100) balletjes* en twee verzamelbakken per groep (voor de werkvoorraad en het resultaat). Verdeel de groep in twee teams. Laat de teams in een cirkel staan en geef iemand de verantwoordelijkheid om balletjes in het proces te brengen (‘de eerste speler’). We gaan nu in vijf ronden een bak met ballen rond laten gaan in de groep. Elke ronde (sprint/iteratie) start met een estimation (hoeveel ballen gaat ons lukken?) gevolgd door de speelronde en met als afsluiter het noteren van de gerealiseerde hoeveelheid (velocity), een korte terugblik (retrospective) en een vooruitblik (wat kunnen we beter doen?). Bekijk hier een voorbeeld.
De regels
– Elke deelnemer moet elke bal tenminste 1 keer aangeraakt hebben
– De bal moet air time hebben bij het wisselen (dus even los zijn)
– Als de bal op de grond valt, gaat ie terug naar de eerste speler
– Je mag het balletje niet aan degene direct links of rechts van je geven
– Elke bal moet uiteindelijk terugkomen bij de eerste speler
Het spelverloop
– Laat de groep bepalen wie de eerste speler is
– Geef het team 2 minuten om de strategie te bespreken
– Start de iteratie. 2 minuten ballen doorgeven. En stop de tijd!
– Geef het team 1 minuut voor de strategie van de volgende iteratie.
– De laatste iteratie breng je de druk omhoog (‘weet je dat het wereldrecord 150 ballen is?)’
– Na de laatste ronde een plenaire evaluatie
– Huldig het winnende team of sluit af met een groepsyell
Scorebord
Teken op een whiteboard een scoretabel. Schrijf verticaal de rondes 1-5 en horizontaal in twee kolommen de voorspelling en de gehaalde score (aantal ballen die helemaal rond zijn in 2 minuten) en tot slot de inzichten (retro).
Variatie
• Om onderscheid tussen traditioneel management en agile zelfsturing te illustreren, is het leuk om de spelleider(s) in één iteratie de manager te laten spelen. Hij/zij drukt het werkt door het team, door de eerste speler dwingend te voeden met nieuw werk (ballen). In een andere iteratie werk je vanuit een backlog. Een bak met ballen waaruit de eerste speler
• * De bal kan natuurlijk alles zijn. Een pen, een chocolademunt, een telefoon. Feitelijk alles dat je kunt doorgeven.
• Als het team zichzelf niet anders organiseert, kun je wat suggesties doen. Eén van de verbeterpunten is de airtime verkorten (door minder ver te gooien) of bijvoorbeeld met twee handen tegelijk werken om de resources te verdubbelen.
Inzichten
Het spel levert vaak een aantal inzichten op. Denk aan:
• Zelforganisatie werkt. Je hebt geen leider nodig om te vertellen wat je moet doen. Zorg dat je een groep mandaat geeft om zelf te beslissen hoe een taak het beste uitgevoerd kan worden.
• Als iedereen zich bevoegd voelt en betrokken is bij het proces, worden ideeën hoogstwaarschijnlijk door het hele team gegenereerd.
• Als leiders worden aangesteld of opgedrongen, zullen teamleden snel naar hen kijken als er ideeën of besluiten nodig zijn.
• Als teamleden geen mandaat krijgen om zelforganiserend te zijn, zullen leiders al snel knelpunten worden en vertragend werken.
• Een lange planningssessie vooraf heeft weinig zin en neemt de mogelijkheid af om al doende te leren van ervaringen en fouten en een nieuwe richting in te slaan.
• Experimenten lopen soms in het honderd en dat is helemaal oke. Fail fast, fail often.
Evaluatie: wat vond je van deze les?
Leerzaam
Onnodig
(ik kende dit al)
Interessant
Niet interessant
Moeilijke stof
Makkelijke stof
Leuke werkvormen
Slide 37 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Evaluatie
Ik beheers deze stof:
Ik beheers deze stof:
Slide 38 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 39 - Video
Deze slide heeft geen instructies
