Thema 5 BS 3 Zien

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Thema 5 Waarneming, gedrag en regeling

NORM 5.3

Schrijf de leerdoelen van deze les in je schrift.

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

5.1.2 Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging 

en hun prikkel.

Week 1

Week 2

wat weet je nog van de vorige les?

Onderzoek 

leren onderzoeken

0

Gehoorbereik

• Mensen horen tussen de 20 en 20000 Hertz.
• Het gehoorbereik verschil per diersoort.
• Als je ouder wordt slijten de haartjes van de zintuigcellen.        Je hoort geen hoge tonen meer. 

Geluidsniveau

Bij een hard geluid zijn er sterkere geluidstrillingen dan bij een zacht geluid. 

Je meet geluidssterkte in decibel.

0

0

Welke onderdelen vind je in het uitwendige oor?

1. oorschelp, gehoorgang en trommelvlies
2. oorschelp, gehoorgang en oorsmeerkliertjes
3. oorschelp en oorsmeerkliertjes
4. oorschelp en gehoorgang

Welke onderdelen vind je in het middenoor?

1. trommelvlies, gehoorbeentjes en trommelholte
2. trommelvlies en gehoorbeentjes
3. trommelvlies, gehoorbeentjes en gehoorgang
4. gehoorgang, trommelvlies, trommelholte en gehoorbeentjes

Welke onderdelen vind je in het binnenoor?

1. trommelholte, slakkenhuis en gehoorzenuw
2. slakkenhuis, evenwichtsorgaan en gehoorzenuw
3. slakkenhuis, buis van Eustachius, evenwichtsorgaan en gehoorzenuw
4. slakkenhuis en buis van Eustachius

Geluid is trillende lucht.

De weg :

Oorschelp -> 

Gehoorgang -> 

Trommelvlies -> Gehoorbeentjes -> 

Slakkenhuis

Wat is de weg van het geluid naar je hersenen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

gehoorbeentjes trillen

vocht in het slakkenhuis trilt

zintuigcellen zetten prikkel om in impulsen

impulsen gaan naar hersenen

geluid zorgt voor trillingen in de lucht

trommelvlies gaat trillen

In het slakkenhuis zetten de zintuigecellen de trillingen om in impulsen.

Impulsen gaan via de gehoorzenuw naar de hersenen.

In welk deel van het oor liggen de gehoorzintuigcellen?

1. trommelvlies
2. trommelholte
3. gehoorzenuw
4. slakkenhuis

Welk deel van het oor beschadigd door langdurige overbelasting?

1. trommelvlies
2. gehoorbeentjes
3. trommelholte
4. trilhaartjes in het slakkenhuis

Slikken

• Bij slikken of gapen, gaat via de buis van Eustachius lucht  van de trommelholte  naar de keelholte of andersom.

Wat moet je waar schrijven?

• Titel: De titel moet kort en duidelijk aangeven waar de proef over gaat. 
• Inleiding: Algemene gegevens die je uit de literatuur haalt over je onderwerp en je onderzoeksvraag.
• Hypothese: Verwachting uitspreken over de uitkomst van je onderzoek.
• Werkwijze: materiaal en methode.
• Resultaten: Hierin vermeld je alleen de waarneming. Je gaat nog geen conclusies trekken
• Conclusie: antwoord op je onderzoeksvraag. 
• Discussie: waarom ging je onderzoek goed/slecht? (Verklaring geven)
• Literatuur:

Zet de onderdelen van een verslag in de juiste volgorde

Methode

Resultaten

Conclusie

Onderzoeksvraag

Materiaal

Hypothese

Wat moet je doen?

• Je schrijft je in voor KWT bij een natuur docent.
• Je schrijft je naam op bij het LAB

• Je gaat op het afgesproken moment naar het LAB en voert 5 proefjes uit 
• Je noteert alle resultaten
• Je schrijft zelf je eigen verslag van de proefjes
• Je levert je verslag in

Volgens de natuurwetenschappelijke verslag methode werken!!

Hoe neem je een hard laag geluid waar?
Plek trilhaartjes/ impulsfrequentie

1. Vooraan slakkenhuis/ Laag
2. Achteraan slakkenhuis/ Laag
3. Vooraan slakkenhuis/ Hoog
4. Achteraan slakkenhuis/ Hoog

0

BS 3 Zien (het oog)

Het oog - buitenkant

Het oog - buitenkant

Wenkbrauw: zorgt er voor dat er geen zweet in je ogen komt

 

Ooglid: zorgt er voor dat je je ogen kunt sluiten en kunt knipperen

Wimpers: zorgen er voor dat er geen vuil in je ogen komt (knipperen)

Het oog - buitenkant

Traanklieren: zitten in het ooglid. Zorgen voor bevochtigen van het oog.

Traanbuis: zit in je binnenste ooghoek, voert het traanvocht af naar je neusholte. Te veel traanvocht? Echte tranen.

Het oog - buitenkant

Harde oogvlies: Wit vlies om de oogbol heen. Hier zitten je oogspieren aan vast.

 

Hoornvlies: Doorzichtige verdikking aan de voorkant

Iris: gekleurde gedeelte van het oog. Bepaalt hoe groot de pupil is.

Pupil: Hier gaat het licht doorheen je oog in.

Het oog - pupilreflex

Veel licht

Weinig licht

Het oog - pupilreflex

Veel licht: kringspieren spannen aan en de pupil wordt kleiner

Weinig licht: straalsgewijs lopende spieren spannen aan en de pupil wordt groter

Het oog - binnenkant

Het oog - binnenkant

Zichtbaar aan de buitenkant: hoornvlies, pupil, iris en harde oogvlies

Oogspier: zit vast aan het harde oogvlies, laat het oog bewegen.

Vaatvlies: ligt onder het harde oogvlies, bloedvaten.

Het oog - binnenkant

Netvlies: hier zitten de zintuigcellen die gevoelig zijn voor licht. Bijna de hele binnenkant van het oog.

Glasachtig lichaam: doorzichtige binnenkant van de oogbol. Zorgt ervoor dat de oogbol een bol blijft.

Oogzenuw: Hier lopen de uitlopers van de zenuwcellen doorheen (zintuigcellen -> hersenen, hersenen -> oogspieren)

Het oog - binnenkant

Gele vlek: hier zitten de meeste zintuigcellen op je netvlies. 

Blinde vlek: de plek op je netvlies waar geen zintuigcellen zitten. Hier komen bloedvaten en zenuwuitlopers je oog binnen en verlaten die weer.

Lens - scherpstellen

Veraf: platte lens

Dichtbij: bolle lens

Lens - verziend/ bijziend

 Je hebt een bolle lens/ + brillenglas nodig.

Verziend: beeld scherp áchter je netvlies.

Je kunt dichtbij niet scherp zien, je lens is niet bol genoeg/ je oog is te lang.

Lens - verziend/ bijziend

 Je hebt een holle lens/ - brillenglas nodig.

Bijziend: beeld scherp vóó'r je netvlies.

Je kunt veraf niet scherp zien, je lens is niet plat genoeg/ je oog is te kort.

Het oog - netvlies

Je netvlies is bedekt met zintuigcellen:

Staafjes: zien weinig kleur, zijn heel lichtgevoelig (lage drempelwaarde) dus ze werken ook bij weinig licht. Liggen overal op je netvlies behalve in de gele vlek.

Het oog - netvlies

Je netvlies is bedekt met zintuigcellen:

Kegeltjes: zien kleur, zijn niet erg lichtgevoelig (hoge drempelwaarde) dus ze werken niet bij weinig licht.

Liggen vooral in de gele vlek.

Met welke zintuigcellen is iets mis als je kleurenblind bent?

1. Staafjes
2. Kegeltjes

Welke zintuigcellen hebben nachtdieren niet?

1. Staafjes
2. Kegeltjes

Begrippen BS 3 Zien

Harde oogvlies

Oogspieren

Pupil

Hoornvlies

Traanklieren

Glasachtig lichaam

Lens

Vaatvlies

Netvlies

Oogzenuw

Gele vlek

Blinde vlek

Staafjes

Kegeltjes

Pupilreflex

Bijziend

Holle lenzen

Verziend

Bolle lenzen

Huiswerk

Maak de opdrachten van BS 3 (3 t/m 6) in de online methode.