B6 Spieren en beweging

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 5 Regeling

B6: Spieren en beweging

Leerdoelen B6:

• 2 soorten spierweefsel
• bouw en werking van skeletspieren
• werking antagonisten beschrijven
• training, doping

Het skelet maakt beweging mogelijk. Daarvoor zijn ook spieren nodig. Spieren zitten aan je botten vast. Spieren en skelet zorgen samen voor bewegingen. Alle spieren samen vormen het spierstelsel. 

plaats spier en pees

Alle spierbundels zijn omgeven door een vlies van bindweefsel. Deze vliezen komen aan elke kant van de spier samen en vormen daar een stevige pees.

 Met de pees is de spier goed vastgehecht aan  het bot.

 Een spier zit dus niet aan het bot. 

2

Skeletspierweefsel

Glad spierweefsel

Wordt niet moe

Wordt wel moe

Willekeurig

Onwillekeurig

In de organen

Met pezen vast aan het skelet

Bouw van een spier

Spiervolgorde van groot naar klein:

Spier met spierschede en pezen

Spierbundels

Spiervezels

Spierfibrillen

filamenten (actine en myosine)

Spieren werken samen.

Elke spier heeft een antagonist: een spier die de tegenovergestelde beweging maakt.

Buigspieren en strekspieren.

Skeletspier 

Langzame 

spiervezels

Trekken traag samen,

maar houden het lang vol.

Ze zijn rood doordat ze goed doorbloed zijn.  

Skeletspier 

Snelle spiervezels 

Trekken snel samen, maar houden het niet lang vol.​

Zijn wit doordat ze minder goed doorbloed zijn.

schooltv.nl

Krachttraining

Krachttraining zorgt voor meer spierfibrillen binnen een spiervezel (niet meer spiervezels dus!)

Hierdoor kan de spier krachtiger samentrekken en wordt deze dus groter.

schooltv.nl

Doping 

 verboden middelen/methoden die kunnen worden gebruikt om prestaties te verhogen

schooltv.nl

Doping

• Verboden stoffen

- amfetamine

- anabole steroïden

• Bloeddoping

Is doping gevaarlijk?

Anabole steroïden: lijkt op de werking testosteron:

• toename spiermassa 
• aanmaak rode bloedcellen

EPO (erytropoëtine): 

• aanmaak rode bloedcellen. 

Gevaar:

• Uitputtingsverschijnselen (voelt vermoeidheid niet)
• mannen worden "vrouwelijker" en vice versa
• acne, striae , gewichtstoename, zwakke pezen, hoog cholesterol, vergrote kans op  hartziekten, leverschade , bloedstollingsziekten, beroerte, 

EPO

• Nieren produceren EPO bij laag zuurstofgehalte bloed

• Epo stimuleert productie rode bloedcellen in beenmerg
• --> meer zuurstof: minder afgifte epo
• Gebruik als doping is illegaal
• legaal: hoogtetraining