Periode 4 - Les 6 - Nieren, urinewegen en urine

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Nieren en urinewegen

Urine en vochtbalans

Vandaag

• Herhaling anatomie en fysiologie van de nieren: quiz!
• Uitleg aldosteron en ADH
• Bouw en functie urinewegen
• Urine 

Quiz!

Max 30 seconden per vraag

MC of juist/onjuist

Succes!

Excretie is een ander woord voor uitscheiding

1. Juist
2. Onjuist

Een nier weegt ongeveer 2 kg

1. juist
2. onjuist

Glucose is een normaal bestandsdeel van urine

1. juist
2. onjuist

s'Nachts wordt meer urine gevormd dan overdag

1. juist
2. onjuist

Filtratie vindt plaats in het eerste gekronkelde buisje

1. Juist
2. Onjuist

Welk hormoon stimuleert de terugresorptie van water?

1. ADH
2. Aldosteron
3. Adrenaline

In welk onderdeel van het nefron vindt terugresorptie plaats?

1. Glomerulus
2. Lis van Henle
3. Verzamelbuis
4. Nierbekken

Waar vind je voorurine?

1. In de verzamelbuis
2. In het nierbekken
3. In het kapsel van Bowman
4. In de blaas

Uit welke onderdelen bestaat het nierlichaampje?

1. Nierslagader en glomerulus
2. Kapsel van Bowman en glomerulus
3. Nierschors en niermerg
4. Urineleider en plasbuis

Hoeveel bloed wordt per etmaal door de nieren gefilterd?

1. 5-6 liter
2. 40 liter
3. 75 liter
4. 180 liter

In welke situatie wordt ADH afgegeven?

1. Wanneer iemand heel veel water heeft gedronken
2. Wanneer iemand heel weinig water heeft gedronken

Hoe komt het bloed in de nieren terecht?

1. Via de nierslagader
2. Via de nierader

Welke stof vind je wel in de voorurine maar niet in de urine?
(bij een gezonde volwassenen)

1. Eiwitten
2. Ureum
3. Glucose
4. Vocht

ADH en aldosteron

Beide hormonen

ADH - hypofyse 

Aldosteron - bijnieren

ADH en aldosteron

• ADH stimuleert de terugresorptie van water
• Aldosteron stimuleert de terugresorptie van natrium
• 
  
• Beide kunnen worden afgegeven wanneer de bloeddruk daalt en/of wanneer er sprake is van een afname van volume (vocht!) in de bloedbaan

Bouw en functie urinewegen

Urinewegen

Nier

Urineleider - ureter

Blaas

Plasbuis - urethra

Urinewegen

• Nadat de urine is gevormd verplaatst de urine zich vanuit de verzamelbuizen naar het nierbekken.
• Van daaruit bereikt het de blaas via de urineleiders (peristaltische bewegingen
• Blaas is een reservoir voor de opslag van urine

Urinewegen

• Mictieaandrang bij blaasvulling (350 cc)
• Geen terugstroom naar nieren mogelijk: ventielfunctie
• Blaas heeft twee kringspieren
• Willekeurige en onwillekeurige kringspier
• Urine verlaat de blaas via de urethra 

Urinewegen: urethra

Verbinding tussen blaas en buitenwereld

• Bij man ongeveer 20 cm, eerste deel door de prostaat

Overige deel door de penis, omgeven door zwellichamen

Ook afvoerbuis voor sperma

• Bij vrouw ongeveer 2,5 – 4 cm
  

Mondt uit tussen de kleine schaamlippen vlak boven de vagina

Urine

Urine

Normale urine bestaat uit:

• Water 95%
  
• Zouten
  
• Afvalstoffen
  
• Ureum en urinezuur
  
• Bilirubine
  
• Celresten
  

Afwijkingen urine

Aanwezigheid van:

• Eiwitten
  
• Glucose
  
• Bloed
  
• Ontstekingscellen
  
• Nitriet (aanwezigheid van bacteriën)
  

Diagnostiek urine

Diverse redenen om urine te onderzoeken:

 

• Aantonen van een urineweginfectie
  
• Aantonen bacterie en gevoeligheid voor antibiotica bepalen
  
• Onderzoek naar aanwezigheid rode bloedcellen, glucose, eiwit
  
• Onderzoek naar aanwezigheid van afwijkende cellen, kristallen, cilinders (zijn er aanwijzingen voor een nieraandoening?)
  

Diagnostiek urine

• Bij volwassenen: middenstroomurine ochtendurine
  
• Bij niet-zindelijke kinderen: “clean catch middenstroomurine” (liever geen plaszakje gebruiken)
  

Urinekweek

Verzamelen van 24-uurs urine

https://www.youtube.com/watch?v=u6BeXfS1SEU

 

24 uurs urine verzamelen

Enkele redenen voor verzamelen 24 uurs urine:

Bij diabetes mellitus, hypertensie, cortisolmeting bij vermoeden hormonale aandoening, vergiftiging, auto-immuunaandoening van de nieren

Diagnostiek urine

Teststrip (dipsticks, urinestrips)

• Screenen op aanwezigheid van erytrocyten, eiwit, nitriet, leukocyten, pH waarde, bilirubine, ketonen in urine

Dipslide/kweek met resistentiebepaling

• Om welke bacterie gaat het en voor welke antibiotica is deze bacterie gevoelig?
  

Urinesediment (bezinksel)

• Met microscoop beoordelen van urine na centrifuge. Er wordt gekeken naar de cellen en naar eventuele cilinders of kristallen.
  

Volgende week:

Urineweginfecties

Nierstenen