12.5 De nieren dl2 ll

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 11.5 De nieren deel 2

Doel 11.5

Je leert hoe je nieren stoffen uitscheiden

Je leert hoe het tegenstroomprincipe in je nieren werkt

Je leert hoe hormonen de water- en zouthuishouding van je lichaam regelen

Je leert hoe hormonen je bloeddruk aanpassen

Even herhalen

Voorurine -> urine

In het filtraat/ de voorurine zitten: water, glucose, zouten, ureum, andere afvalstoffen.

1. Glucose en andere voedingsstoffen moet weer terug in de bloedbaan.

2. Water en zouten moeten deels weer terug in de bloedbaan.

3. Ureum en andere afvalstoffen moeten in de voorurine blijven.

4. Ontzuren van het bloed

Osmotische waarde in de nier

Laag in de nierschors 

(ongeveer gelijk aan 

bloedplasma en 

weefselvloeistof)

Hoog in het niermerg, 

en steeds hoger naar 

beneden toe

Werking niereenheid in detail

Let op: niet uit je hoofd leren, maar de Binas figuur begrijpen en kunnen gebruiken.

Gekronkeld kanaaltje

Voedingsstoffen en NaCl worden actief geresorbeerd door de cellen van de wand.

Cellen van de nierwand geven NH3 af, dit vormt in de voorurine NH4+ (met een H+ ion, actief transport) wat dan niet meer terug kan.

-> bloed minder zuur maken.

Lis van Henle - dalende been

Cellen in dit deel bevatten veel waterkanalen en geen transportkanalen voor andere stoffen.

Osmose zorgt voor terugresorptie water in de weefselvloeistof .

Hoe dieper in het niermerg, hoe hoger de osmotische waarde van de omgeving.

Lis van Henle - stijgende been

Dun deel: passief transport Na+ en Cl- naar buiten: osmotische waarde weefselvloeistof stijgt/ voorurine daalt.

(In dit deel wordt ook ureum uit de weefselvloeistof gehaald.)

Lis van Henle - stijgende been

Dikke deel: actief transport van Na+ via symport samen met en Cl- (volgt door lading)

Géén transport van water uit stijgende been!

Tweede gekronkelde nierbuisje

Actief transport via antiport van 2K+ naar binnen (ín de voorurine), 3Na+ naar buiten (naar weefsel/ bloed).

Waar wordt K+ extra aan de voorurine toegevoegd (excretie)?

1. eerste gekronkelde buisje
2. tweede gekronkelde buisje
3. lis van Henle
4. verzamelbuis

Tegenstroompricipe

Het bloed rond het nier-

buisje loopt de andere

kant op dan de voorurine.

Dit bevorderd de terug-

resorptie van water.

Leg uit wat het voordeel is van een tegenstroomprincipe

Opdracht

Teken de regelkring van de regeling van de osmotische waarde van het interne milieu met behulp van ADH

Gebruik eventueel ook nog de volgende dia (bron 27)

Toepassingsvragen T2

Opdracht: oefening figuurlezen

Leg bij de volgende dia uit hoe je na veel transpiratie met zoutverlies zoveel mogelijk zout in het interne milieu kan houden.

Controleer je antwoord met de volgende twee dia's

Zoutregeling via hormonen - Renine en aldosteron

- Er is een te laag zoutgehalte in het bloed (te lage osmotische waarde).

- Hierdoor verlaagt bloedvolume/de bloeddruk en verhoogt de afgifte van renine 

- dit stimuleer de aanmaak van angiotensine  II

- Dit verhoogt de afgifte van Aldosteron in de bijnierschors.

- Terugresorptie van Na+ neemt toe 

- Je lichaam houdt dus meer Na+ vast

(Zie BINAS 89A, 89C en 85D)

Extra info in beeld:

Aldosteron bevordert de werking van de Na/K pompen in het tweede gekronkelde nierbuisje.

Hoe meer Aldosteron hoe meer zout er uit de voorurine wordt gehaald en terug naar het bloed wordt gepompt.

Hormonen - Bloeddruk

Renine en ADH zijn ook betrokken bij het regelen van de bloeddruk. 

Veel ADH

1. verhoogt de bloeddruk
2. verlaagt de bloeddruk

Renine

1. verhoogt de bloeddruk
2. verlaagt de bloeddruk

Hormonen - Bloeddruk

Renine en ADH zijn ook betrokken bij het regelen van de bloeddruk. Veel water vasthouden betekent een hogere bloeddruk. 

Veel water verliezen betekent een lagere bloeddruk -> plaspillen

In de volgende uitlegvideo wordt de regeling van de bloeddruk door zowel het bloedvatenstelsel als het uitscheidingsstelsel uitgelegd.

Doel 11.5

Je hebt geleerd hoe je nieren stoffen uitscheiden

Je hebt geleerd hoe het tegenstroomprincipe in je nieren werkt

Je hebt geleerd hoe hormonen de water- en zouthuishouding van je lichaam regelen

Je hebt geleerd hoe hormonen je bloeddruk aanpassen

Doel 11.5

BINAS 85A Nieren

BINAS 85B Samenstelling bloedplasma en urine

BINAS 85C Niereenheid/ nefron

BINAS 85D Osmoregulatie

BINAS 89A Hormonen

Begrippen: tegenstroomprincipe, ADH

!!Wat wil je nog uitgelegd krijgen in de les?