4.2 - Staten ontstaan - de juiste

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.2 staten ontstaan

ka: het begin van staatsvorming en centralisatie

Leerdoelen 4.2:

- Je kunt uitleggen hoe de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het heilige Roomse Rijk plaatsvond en welke rol de steden hierbij speelden

- Je kunt beschrijven hoe door staatsvorming de macht van de adel en het belang van het feodale stelsel afnam

- Je kunt uitleggen waarom de koning streefde naar centralisatie en waarom de steden en edelen dat probeerden tegen te gaan

Staatsvorming van Engeland

Willem de Veroveraar

Normandische leenman die koning van Engeland werd

Slag bij Hastings 1066

Feodaal Engeland

Willem de Veroveraar voert feodale stelsel in Engeland in
Maatregelen om machtig te blijven:
- Eed van trouw door de leenmannen
- Willem hield de beste gebieden voor zichzelf (kroondomeinen)
- Alle bezittingen van de adel werden opgeschreven in het Domesday Book (1086)
Gevolg: duidelijk wie de macht heeft + sterkere positie voor de koning

Dit gaat niet heel lang goed...

Het koningschap verzwakt.

Jan zonder Land wordt gedwongen de Magna Carta te ondertekenen.

Magna Carta 1215

• Nieuwe conflicten tussen de kerk /adel/steden en de koning leidden tot de Magna Carta

• Koning niet meer boven de wet, maar onderdeel van wet
• Recht op rechtsbescherming en een eerlijk proces voor iedereen

Waarvoor heeft de Magna Carta gezorgd?

Opdracht staatsvorming:

- Lees 4.2 door

- Vul het schema in voor Engeland en Frankrijk

Waar lukte de centralisatie beter?

1. Engeland
2. Frankrijk

Leg uit waarom de centralisatie beter verliep in Frankrijk.

Leerdoelen 4.2:

- Je kunt uitleggen hoe de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het heilige Roomse Rijk plaatsvond en welke rol de steden hierbij speelden

- Je kunt beschrijven hoe door staatsvorming de macht van de adel en het belang van het feodale stelsel afnam

- Je kunt uitleggen waarom de koning streefde naar centralisatie en waarom de steden en edelen dat probeerden tegen te gaan

Staatsvorming van Frankrijk

De Honderdjarige Oorlog (1)

• De koning van Engeland, Edward III, had een groot gebied van de Franse koning Filips VI in leen.  
• Deze wilde het gebied terug hebben.
  
• Edward III wilde dit voorkomen (en koning van Frankrijk worden). 
• In 1337 stuurt hij zijn leger naar Frankrijk. 

De Honderdjarige Oorlog (2)

Engelse leger veroverde grote delen van Frankrijk.  (Longbows)

Rond 1360: wapenstilstand.

Daarna: verschillende veldslagen waarbij zowel de Engelsen als de Fransen winnen. 

De Engelse longbows waren veel effectiever dan de Franse kruisbogen. Met hun grote handbogen konden die in hoog tempo pijlen op de Fransen afschieten, die zelfs een harnas konden doorboren. De Slag bij Crecy (1346) werd daarom door het Engelse leger gewonnen.

De Honderdjarige Oorlog (3)

• Rond 1420: Grote delen van het land zijn door de Engelsen veroverd.
  
• Een jong Frans meisje, Jeanne d'Arc, weet de Engelsen te verslaan bij Orléans: vanaf dat moment worden de Engelsen uit Frankrijk verdreven.
  
• 1453: Oorlog voorbij.

Jeanne d'Arc

1412-1431

• Dit Franse meisje hoorde stemmen die haar vertelden dat ze de Fransen moest helpen bij de stad Orléans.
• De Franse koning gaf haar een leger, waarmee zij de Engelsen versloeg.
• Een paar jaar later werd ze echter gevangen genomen en aan de Engelsen verkocht.
• Die zeiden dat zij en heks was en verbrandde haar op de brandstapel

Jeanne krijgt een visioen

Jeanne wordt verhoord

Slag bij Orléans

Jeanne op de brandstapel

Positie koning in Frankrijk:

Oorlog voeren was duur; de koning moest een goed belastingstelsel opzetten --> Hiermee betaalde bij soldaten en ambtenaren

Zo had hij zijn leenmannen (adel) niet meer nodig en kon hij gaan centraliseren

Centralisatie: rijk besturen vanuit 1 plek met overal dezelfde wetten en regels

Engeland: macht van de koning beperkt

Frankrijk: macht van de koning vergroot

Wie verloren er door het proces van centralisatie op korte termijn macht?

1. de adel
2. de steden
3. de horigen
4. de koning