H5.1 tm H5.3

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Deze les leer je....

...waarom sommige stoffen wel goed oplossen/mengen en andere stoffen niet

Atoombinding

Ionbinding

Vanderwaalsbinding

• aantrekking tussen moleculen
• hoe zwaarder de moleculen, hoe sterker de binding 
• beïnvloedt kook- en smeltpunt 

Polaire atoombinding

• partiele lading 
• stikstof, fluor en chloor en zuurstof zijn partieel negatief
• het andere atoom is partieel positief
• LET OP: alleen als ruimtelijke bouw de polaire bindingen niet opheft.

Dipool-dipoolbinding

Door dipool-dipool binding ligt kook- en smeltpunt hoger

Waterstofbrug

• Tussen moleculen kunnen waterstofbruggen (H-bruggen) ontstaan. 
• Hierbij trekt het partieel negatieve O-atoom van een molecuul het partieel positieve H-atoom van een ander molecuul aan.
• Dit wordt aangegeven met stippellijnen.
• De H-brug is zwakker dan een atoombinding, maar 

sterker dan de vanderwaalsbinding.

Waterstofbruggen

Oplosbaarheid

Hydrofiel en hydrofoob

• Hydro = water
• fiel = lievend
• foob = angst

• Stoffen die goed mengen/oplossen in water = hydrofiel
• Stoffen die slecht mengen/oplossen in water = hydrofoob

• Hydrofiel en hydrofoob zijn termen op macroniveau.

Structuurformule en oplosbaarheid

• OH en NH groepen geven een molecuul hydrofiel karakter.
• Deze groepen vormen onderling waterstofbruggen.


• Afwezigheid van deze groepen = hydrofoob
• Bij hydrofoob molecuul speelt vanderwaalsbinding rol.
• Soort zoekt soort, d.w.z. hydrofiele stoffen gaan onderling goed samen, net als hydrofobe stoffen onderling. 

Voorbeelden hydrofiele moleculen

ammoniak                water                 methanol                    glucose

Voorbeelden hydrofobe moleculen

  methaan               benzeen                 pentaan                      jood

I - I

Zowel hydrofiel als hydrofoob?

• Verhouding tussen hydrofiel/hydrofoob gedeelte belangrijk.
• Onduidelijke grens, grijs gebied.

• Voorbeeld: hexaan-2-ol
• OH-groep, dus dat gedeelte is hydrofiel
• CH-keten is hydrofoob
• In verhouding meer hydrofoob

Emulgator

• Een molecuul wat zowel hydrofiele als hydrofobe eigenschappen heeft, noem je een emulgator.
• Voorbeeld is zeep: hydrofobe staart lost op in vet, hydrofiele kop lost op in water.
• Zeep vormt micellen in een water-olie emulsie

Aan de slag!

Voorkennis 1t/m 3

H5.1: 9, 11 t/m 14

H5.2: 19, 21

H5.3: 24, 26 t/m 33

Formatieve toets H4 in Teams