Les 5, 10.3 en deel 1 van 10.4

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Wat gaan wij vandaag doen?

• Kahoot over 10.2(oefentoets)
• Uitleg levensfasen(10.3)
• Uitleg Geslachtshormonen(10.3)
• Uitleg Bloemen(10.4)
• Aan de slag met opdrachten
  
•  Mindmap maken
• Afsluiting

Herhalen 10.2 Kahoot

Leerdoelen 

• 10.3 Je kent de verschillende levensfasen van een mens en weet welke eigenschappen hierbij horen
• 10.3 Je weet welke geslachtshormonen een rol spelen bij de secundaire geslachtskenmerken.
  
• 10.4 Je bent instaat de werking van voortplanting doormiddel van bloemen uit te leggen.
  
• 10.4 Je kunt de onderdelen van een bloem benoemen in een plaatje.

10.3: Opgroeien

Levensfasen

Ontwikkeling: Veranderingen binnen een levensfase. 

Lichamelijke ontwikkeling: Als je lichaam verandert of als je leert om meer met je lichaam te doen. 

Geestelijke ontwikkeling: Je leert met je hersenen, je verstand ontwikkeld. 

(praten/schrijven/zelfstandig worden) 

Hormonen en puberteit 

De secundaire veranderingen worden in gang gezet door hormonen. 

• Hormonen worden gemaakt in hormoonklieren.
  

De hypofyse speelt hierin een grote rol:

• Maakt groeihormoon dat zorgt voor een groeispurt.
  
• Zet de geslachtsorganen aan tot het maken van geslachtshormonen. 
  

Het tijdstip waarop het lichaam deze hormonen gaat aanmaken verschilt per persoon. 

 10.4: Bloemen

De bouw van bloemen

Geslachtelijke voortplanting

• Bevruchting
  

Voortplantingscellen: 

• Stuifmeelkorrels (♂)
  
• Eicellen (♀)
  

Bloemen dienen voor de voortplanting. 

Kroonbladeren en kelkbladeren

Kroonbladeren: kleurrijk voor het lokken van insecten voor bestuiving.

Kelkbladeren: groen voor bescherming uitdroging en kou.

Onder in de bloem (tussen de kelkbladeren en de stamper) maken de nectarkliertjes een 

zoete vloeistof: NECTAR

Meeldraad ♂

Mannelijke voortplantingsorganen.

Bestaat uit:

• Helmdraad: Draagt de helmknop.
• Helmknop: Hier worden stuifmeelkorrels gemaakt.
• Stuifmeelkorrels met stevige wand voor bescherming tegen uitdroging.

Stamper ♀

• Eén of meerdere stampers.
  

Bestaat uit:

Stempel: Hierop komt de stuifmeelkorrel terecht.

Stijl 

Vruchtbeginsel: Hieruit groeit een vrucht.

Zijn er nog vragen:

Opdrachten maken

- Zelfstandig of in groepjes opdrachten maken(Keuze aan jullie)

- Zoek een plekje op in het lokaal waar je rustig kan werken

Wat regelen de geslachtshormonen?

1. Primaire geslachtskenmerken
2. Secundaire geslachtskenmerken
3. Tertiaire geslachtskenmerken
4. Puberteit

Hoe heet het mannelijk geslachtshormoon?

1. Testosteron
2. Insuline
3. Oestrogeen
4. Melatonine

Wanneer een man geen kinderen (meer) wil verwekken, kan hij zich laten steriliseren. Door een operatie wordt dan verhinderd dat spermacellen naar buiten kunnen. De doorgang door bepaalde afvoergangen wordt dan onderbroken. In de afbeelding hiernaast zie je hoe de doorgang door deze afvoergangen, na de sterilisatie is onderbroken.

Kunnen bij een gesteriliseerde man nog geslachtshormonen worden geproduceerd? En zaadcellen?

1. Alleen geslachtshormonen
2. Alleen zaadcellen
3. Zowel geslachtshormonen als zaadcellen
4. Geen geslachtshormonen en geen zaadcellen.

Als de hypofyse niet meer werkt, worden geslachtshormonen niet meer aangemaakt

1. Juist
2. Onjuist

Geslachtshormonen worden aangemaakt door:

1. Hypofyse
2. Schildklier
3. Teelballen/ eierstokken
4. Bijnieren

De eierstokken maken geslachtshormonen. Bij een sterilisatie worden de eileiders onderbroken. Verandert hierdoor het gehalte aan vrouwelijk geslachtshormoon in het bloed?

1. Ja
2. Nee

Met welk numer worden de hormoonklieren aangegeven die het vrouwelijk geslachtshormoon maken?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Wat is het vrouwelijk geslachtshormoon?

1. Progesteron
2. Testosteron
3. Adrenaline
4. Oestrogeen

De mannelijke geslachtshormonen
worden in de teelballen gemaakt.

1. Juist
2. Onjuist

Op welke plek in de afbeelding worden de vrouwelijke geslachtshormonen geproduceerd?

1. Op plek 1.
2. Op plek 2.
3. Op plek 3.
4. Op plek 4.

22 Mannetjesvarkens worden ‘beren’ genoemd. Vlees van zulke varkens kan een nare geur hebben, de zogenaamde ‘berengeur’. Deze geur wordt veroorzaakt door een mannelijk geslachtshormoon, androstenon, dat in het vet wordt opgeslagen. Om die reden worden jonge mannetjesbiggen die gefokt worden voor het vlees, gecastreerd. Bij castratie worden de teelballen verwijderd. Welke letter geeft een orgaan aan dat bij castratie wordt verwijderd?(zie afbeelding)

1. P
2. Q
3. R
4. S

een levensfase is..

1. een periode in een mensenleven waarin je lichaam en je hersenen veranderen
2. een periode in een mensenleven waarin je lichaam en je hersenen groeien
3. een periode in een mensenleven waarin je je hersenen ontwikkelen
4. een periode in een mensenleven waarin je lichaam verandert

Welke omschrijving past bij welke levensfase? Sleep de omschrijving naar de juiste levensfase

Baby.

Peuter

Kleuter

Schoolkind

Puber

Adolescent

Volwassene

Bejaarde

Leert lezen en schrijven.

Lichamelijke problemen

Leert zitten en kruipen

Leert naar de wc gaan en fietsen

groeispurt, borsten, baardgroei

Leren zelfstandig zijn

Leren kinderen opvoeden

Leren praten en traplopen

Zijn de onderdelen van de bloem mannelijk of vrouwelijk?

Mannelijk

Vrouwelijk

Helmdraad

Stempel

Stijl

Stuifmeelkorrel

Meeldraad

Eicel

Stamper

Helmhokje

Vruchtbeginsel

Zaadbeginsel

Kunnen 36: Je moet in een afbeelding van de bloem van de plant de juiste 

namen bij de onderdelen kunnen zetten.

Zet de namen op de juiste plek in de afbeelding.

stempel

stijl

zaadbeginsel

vruchtbeginsel

Kunnen 35: Je moet in een afbeelding van de bloem van de plant de juiste 

namen bij de onderdelen kunnen zetten.

Zet de namen op de juiste plek in de afbeelding.

stamper

vruchtbeginsel

stengel

kelkblad

kroonblad

meeldraad

Welke onderdelen van een bloem hebben vaak mooie, opvallende kleuren?

1. De kelkbladeren
2. De stamper
3. De kroonbladeren
4. De meeldraden

noem de 4 onderdelen van een bloem

Onderdelen van de bloem:

De stamper ......

1. Is het mannelijk voortplantings-orgaan en bestaat uit helmdraad en helmknop
2. Is het vrouwelijk voortplantings-orgaan en bestaat uit helmdraad en helmknop
3. Is het mannelijk voortplantings-orgaan en bestaat uit stempel, stijl en vruchtbeginsel
4. Is het vrouwelijk voortplantings-orgaan en bestaat uit stempel, stijl en vruchtbeginsel

Onderdelen van de bloem:

De meeldraad ......

1. Is het mannelijk voortplantings-orgaan en maakt stuifmeel
2. Is het mannelijk voortplantings-orgaan en maakt eicellen
3. Is het vrouwelijk voortplantings-orgaan en maakt stuifmeel
4. Is het vrouwelijk voortplantings-orgaan en maakt eicellen

Hieronder staan een aantal fases in het voortplantingsproces van planten.  Sleep ze in de juiste volgorde:

1

1

1

ontstaan 

stuifmeelbuis

bestuiving

bevruchting

Planten van verschillende soorten kunnen elkaar bevruchten.

1. waar
2. niet waar

Hoeveel stuifmeelkorrels zijn
er nodig voor
bevruchting in deze plant

1. 0
2. 1
3. 2
4. 6

In welke volgorde wordt een plant bevrucht?

1. Bestuiving, ontstaan stuifmeelbuis, bevruchting
2. Ontstaan stuifmeelbuis, bevruchting, bestuiving
3. Bevruchting, bestuiving, ontstaan stuifmeelbuis
4. Bevruchting, ontstaan stuifmeelbuis, bestuiving

Na de bevruchting heeft de plant nog maar één deel van de bloem echt nodig. Welk deel is dat?

De zaadlobben bevatten

1. zetmeel voor de groei van de plant boven de grond
2. zetmeel voor de zaadhuid
3. zetmeel voor het kiemen
4. zetmeel voor de bevruchting

Wat is bevruchting bij planten?

1. als een plant een vrucht heeft
2. als de kern van de stuifmeelkorrel samensmelt met de kern van de eicel
3. als een boom appels heeft
4. Als een plant stuifmeelkorrels heeft

Mindmap 10.3 en 10.4 deel 1

Mindmap:

• Samenvatting

van 10.3 en een deel

van 10.4 op een A4.

Overzicht:

Wat hoort bij wat?

Afsluiting

• De twee vragen "Hoe bewijs je dat je het leerdoel beheerst?''

 en ''Wat heb ik geleerd en waar moet ik nog extra aandacht aan besteden?'' uitwerken voor het leerdoel 11 tot en met 14.(10.3+ deel 10.4)