Par. 2.2 De landbouwrevolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Leerdoelen opschrijven

1. Hoe is de landbouw in het Midden-Oosten ontstaan en hoe heeft deze zich verspreid naar Europa?

2. Welke gevolgen, inclusief nadelen, had de landbouwrevolutie voor de leefwijze van prehistorische mensen?

Zelfstandig en in stilte

Eerder klaar? Lees "De lente komt!" op blz. 24

Studiewijzer

09-09 Par. 1.1 Wat is geschiedenis?

12-09 Par. 2.1 De eerste mensen jager en verzamelen

16-09 Par. 2.1 De eerste mensen jager en verzamelen

19-09 Par. 2.2 De landbouwrevolutie

23-09 Par. 2.2 De landbouwrevolutie

26-09 SO par. 1.1, 2.1 en 2.2

30-09 Par. 2.3 Machtige steden en staten

03-10 Par. 2.3 Machtige steden en staten

07-10 Par. 2.4 Leven voor én na de dood

10-10 Par. 2.4 Leven voor én na de dood

14-10 Herheling / voorbereiding TWT

Toetsweek periode 1

Hoofdstuk 1 par. 1.1 + Hoofdstuk 2 par. 2.1 t/m 2.4

Programma

1. Huiswerk bespreken

2. Uitleg par. 2.2

3. Leerdoelen bespreken

4. Samenvatting schrijven

5. Afsluiten

Tijd over? Filmpje kijken

Werkboek blz. 22 opdracht 6, 7, 8, 10

+

Beantwoord de leerdoelen in je schrift:

3. Welke kenmerken van de levenswijze hadden de jager-verzamelaars?

4. Wat veranderde er aan het einde van de laatste ijstijd?

5. Wat is oorzaak en gevolg?

Veetelt

Akkerbouw

LANDBOUW

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Mensen aten planten. 
• De eerste dorpen zijn ontstaan.

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen).

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden.

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven.

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (10.000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent ingrijpende verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer.

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden. 
• Het ontstaan van dorpen en steden.
• Mensen krijgen meer bezittingen en er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.
• Mensen bouwden stevige boerderijen, tempels en grafmonumenten. 

Nadelen

• Dorpen groeide zo snel dat er soms niet genoeg voedel was voor alle mensen. 
• Het verspreiden en ontstaan van nieuwe ziektes. 
• Een sedentaire levensstijl.

 Oorzaak: de reden waarom iets gebeurd.

• Directe oorzaak: heeft een gebeurtenis rechtstreeks beïnvloed. Ook wel "aanleiding" genoemd.
  
• Indirecte oorzaak: geen rechtstreeks verband met die gebeurtenis, maar heeft er wel invloed op gehad (omstandigheid). 

Gevolg: iets dat door en na een gebeurtenis plaatsvindt.

• Bedoelde en onbedoelde gevolg
  
• Korte of lange termijn gevolg
  
• Van meer of minder belang

Leerdoelen bespreken

1. Hoe is de landbouw in het Midden-Oosten ontstaan en hoe heeft deze zich verspreid naar Europa?

2. Welke gevolgen, inclusief nadelen, had de landbouwrevolutie voor de leefwijze van prehistorische mensen?

Hoe schrijf ik een samenvatting?

De eerste steden

• Boeren bouwden boerderijen bij hun akker en hielden er hun vee. 
• Boeren zijn geen nomaden, omdat zij voor hun eigen voedsel kunnen zorgen. 
• Er ontstaan dorpjes en mensen hebben meer bezittingen.
• Midden-Oosten: eerste steden, bevolkingsgroei
• Europa: geen reden om boeren te worden, maar toch geworden. Hoe kan dat?

Pre-agrarische samenleving

Landbouwsamenleving

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Boeren in Nederland

• Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr)

• Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)

• Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

Bandkeramiek

Trechterbekercultuur

Hunebed

De hunebedden waren familiegraven. 

Drenthe

Tussen 3400 en 3200 v.C. gebouwd

Hunebedbouwers