bs 1 +2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Roken

Welke nadelige directe gevolgen heeft roken voor je gezondheid?

Zoek de effecten uit van:

Nicotine

Teer

Koolstofmono-oxide

Slijmvlies

Cellen die slijm produceren en cellen met trilharen erop.

Functie?

Waar zou dit slijmvlies voorkomen?

Neus/mondademhaling

Voordelen mondademhaling?

Voordelen neusademhaling?

luchtpijp

kraakbeenringen

Slijmvlies

Bronchiolen hebben geen kraakbeenringen, maar spierweefsel.

Kan vernauwen of verwijden.

Maak

opdracht 1-3

Rode bloedcel

Bestaat uit hemoglobine, dit is een eiwit met een heemgroep (een organische stof met ijzer erin).

Aan het ijzer kan zuurstof binden.

Zuurstof binden

Door diffusie gaat zuurstof naar het bloedplasma. Daar bindt het aan de rode bloedcellen. Hierdoor blijft diffusie doorgaan.

zuurstof binden

Als alle ijzeratomen bezet zijn door zuurstof noem je hemoglobine verzadigd.

zuurstof binden

Dit is een evenwichtsreactie:

Hb + O₂ -> HbO₂

_{Hemoglobine + zuurstof ->oxyhemoglobine}

Zuurstof binden

Bloed met veel oxyhemoglobine is lichtrood bloed. 

Bloed met veel hemoglobine is donkerrood.

Transport Koolstofdioxide

CO² kan op 3 manieren worden vervoerd:

-70% opgelost in het bloedplasma als HCO₃^-

-23% gebonden aan hemoglobine

-Rest ''gewoon'' in bloedplasma

Invloed PH/temperatuur

Heel lastig geschreven stukje.

Samenvatting:

CO2 in bloedplasma wordt HCO3- en H+, hierdoor lage PH. Hierdoor komt meer zuurstof vrij.

Temperatuur ook invloed: hoge temp = meer zuurstof.

Maken

4-9

Gaswisseling planten

Plantencellen verbruiken zuurstof voor verbranding en gebruiken koolstofdioxide voor fotosynthese.

Verkrijgen gassen door diffusie tussen cellen en lucht door luchtholten en huidmondjes.

Luchtholten en huidmondjes

Sluitcellen

Bij tekort aan vocht sluiten de sluitcellen. Hierdoor minder verdamping.

Minder water=minder tugor (druk op celwand). Hierdoor zakken sluitcellen in elkaar.

Opdracht

10-11

Bs 2: Longventilatie

Long

Om longweefsel zit het longvlies. Deze ligt tegen het borstvlies aan.

Het borstvlies is vergroeid met de ribben en de tussenliggende spieren.

Longventilatie

is het continu verversen van de lucht in de longen.

Dit kan door ribademhaling (borstademhaling) en middenrifademhaling (buikademhaling).

Ademvolume en frequentie

Wanneer je rustig ademhaalt, adem je ongeveer 0,5 L lucht in en uit.

Niet alle lucht bereikt de longblaasjes, ongeveer 150 mL blijft hangen in de bronchiën, luchtpijp, keel/neusholte (dode ruimte)

Deze lucht doet niet mee met de gaswisseling en vermengt zich met de uitgeademde lucht.

Ademvolume

Bij maximale inademing kun je 2,5 L extra lucht inademen 

Bij een maximale uitademing kun je 1,5 L extra lucht uitademen

Lucht die overblijft na maximale uitademing (1,5L) noem je het restvolume. 

De vitale capaciteit is de hoeveelheid lucht die maximaal kan worden verplaatst in 1 ademhaling. De longcapaciteit is de vitale capaciteit+restvolume.

Maken

Eerst 18, daarna:

13-20