Hoofdletters en leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Nieuw Nederlands

Hoofdstuk 1 Spelling

Inhoud van de les

- uitleg over leestekens en hoofdletters

- samen oefenen

- zelf aan de slag met opdracht 1 t/m 3 en 5

Leestekens en hoofdletters

Leestekens en hoofdletters zorgen ervoor dat een tekst beter te lezen is en leestekens voorkomen misverstanden.

Als je een leesteken vergeet, maak je een interpunctiefout.

Als je een hoofdletter vergeet (of verkeerd gebruikt, maak je een spelfout.

Leestekens en hoofdletters

Hoofdletters schrijf je altijd aan het begin van een zin.

Een zin eindigt altijd met een punt, uitroepteken of vraagteken.

Leestekens en hoofdletters

Plak liever niet meer dan twee zinnen aan elkaar en gebruik daarbij een voegwoord.

Het voegwoord kan aan het begin van de zin staan of midden in de zin.

Schrijf over. Zet leestekens waar dat moet.

Als het pijn doet geef je maar een gil

Schrijf over. Zet leestekens waar dat moet.

ik ga niet naar school want ik ben schoolziek

Hoofdletters

• aan het begin van een zin
• bij namen (Michel, Utrecht, Kruidvat, Pasen)
• bij woorden afgeleid van aardrijkskundige namen

       (Amsterdamse)

Géén hoofdletter bij namen van dagen, maanden, seizoenen en windstreken

Punt, vraagteken, uitroepteken: 

• aan het einde van een zin.

-> Ik ben mijn pen vergeten.

-> Heb je een pen voor mij?

-> Pas op voor die bal!

Komma

•  tussen delen van een opsomming
                              -> Ik heb cola, chips en Red Bull.
• na een naam of uitroep aan het begin van een zin
                              -> Yasmin, waar is je broer?
• in een samengestelde zin
    - tussen twee persoonsvormen
                              -> Als jij de hond uitlaat, zet ik thee.
   - voor een voegwoord, zoals maar, nadat, omdat, want
                              -> De jongen is blij, want hij heeft een PS5 gekocht.

Komma

Let op:

gebruik nooit een komma voor het woord en. 

Dubbele punt en aanhalingstekens

• Bij een citaat
                    ->  Mees riep: 'Kijk uit voor die fietser!'
                    -> 'We halen een hond uit het asiel', zei Imke.
                    -> 'Spelen we vandaag uit of thuis?' vroeg hij aan de
                          trainer.
• Ook bij citeren van een zin gebruik je aanhalingstekens.
                     ->  'Mees riep (...) die fietser'

Maanden en dagen schrijf je met hoofdletter.

1. Goed
2. Fout

Wanneer gebruik je géén hoofdletter?

1. Namen van feestdagen
2. Namen van jaargetijden
3. Namen van personen
4. Namen van bedrijven

Welk woord hoort niet met een hoofdletter geschreven te worden?

1. Terschelling
2. Rucphen
3. Bosheidestraat
4. Noorden

Welk woord hoort met een hoofdletter?

1. januari
2. maandag
3. amsterdam
4. herfst

Wanneer gebruik je géén hoofdletter?

1. Namen van winkels
2. Familienamen
3. Namen van maanden
4. Namen van musea

Schrijf je maanden in je e-mail (bv bij plaats, datum) met een hoofdletter?

1. Ja altijd!
2. Nee nooit!

Welk woord hoort niet met een hoofdletter geschreven te worden?

1. Duitse
2. Kerst
3. Zuid-Frankrijk
4. Kerstmis

Welke zin is correct geschreven, lettend op leestekens en hoofdletters?

1. 'Zullen we morgenavond om zeven uur afspreken? vroeg Layla.
2. 'Zullen we morgenavond om zeven uur afspreken?' vroeg Layla.

Welke zin is correct geschreven, lettend op leestekens en hoofdletters.

1. Mijn trainer zei jij mag meetrainen met de selectie.
2. Mijn trainer zei: 'Jij mag meetrainen met de selectie.'
3. Mijn trainer zei: 'jij mag meetrainen met de selectie.'

Welke zin is correct geschreven, lettend op leestekens en hoofdletters?

1. De dj zei: 'zo'n grote opkomst had ik niet verwacht.'
2. de dj zei: 'Zo'n grote opkomst had ik niet verwacht.'
3. De dj zei: 'Zo'n grote opkomst had ik niet verwacht'.
4. De dj zei: 'Zo'n grote opkomst had ik niet verwacht.'

Zelf aan de slag

Maak opdracht 1 t/m 3 en 5 van 

H1 Taalverzorging Spelling

blz. 30 en 31