WPB bijeenkomst 2: Krachtgericht coachen; een stappenplan

• LOB
• Beroepsopleiding

Welkom!

Bijeenkomst 2 voor werkplekbegeleiders

Krachtgericht coachen;

een stappenplan.

Wat gaan we doen?

1. Een blik op (kern)kwaliteiten. 
2. Met welke ogen kijk je? (Korte introductie Bateson)
3. Oplossingsgericht VS probleemgericht
4. Stappenplan krachtgericht coachen.
5. Uitgangspunten krachtgericht coachen samengevat
6. Opbrengst van vandaag.

Doelen

1. Je bent je bewust van de invloed die jouw 'missie', jouw identiteit en jouw overtuigen hebben op je dagelijks handelen. 
2. Je kent het belang van krachtgericht ipv klachtgericht coachen.
3. Je hebt kennis gemaakt met het fasenmodel voor krachtgericht coachen. 

1. Kernkwaliteiten
Bekijk de handout met verschillende kernkwaliteiten. Welke 3 kernkwaliteiten ken je aan jezelf toe?

Met welke ogen kijk je?

"Consciously, we teach what we know. Unconsciously, we teach who we are". (Hamacheck)

Who we are; bewust of onbewust zijn je kwaliteiten van invloed op je blik. Maar ook je idealen, en eventuele belemmeringen. De zogenaamde 'boodschappen' vanuit huis. 'Niet lullen maar poetsen', zelf veranwtoordelijk, etc. 

Bateson

Ontwikkeling stagneert vaak op belemmeringen.

Waar bevind de belemmering zich?

Het model van Bateson kan hierin helpen zijn

1e 3 treden zijn zichtbaar

bovenste treden bevinden zich 'onder water'. Veranderingen in de bovenste treden zijn altijd van invloed op lager liggende gebieden. Andersom kán het, maar hoeft het niet. Voorbeeld: 'hand geven, 3 zoenen of knuffelen op verjaardagen'.

Bij studenten die 'vastlopen' is de oorzaak vaak dieperliggend dan alleen hetgeen wat je ziet. 

Welke boodschappen heb jij van huis meegekregen?
Op welke manier hebben zij invloed (gehad) op je leven / werken in het onderwijs? Op wie je bent als docent in een groep? Als collega? Als wpb / begeleider? Als mentor? Vul zelf maar in..

Van klachtgericht naar krachtgericht

Luisteren vanuit een probleemgerichte of krachtgerichte insteek? 

• Probleemgericht: ontdekken waar het probleem ligt en dit oplossen. 
• Krachtgericht: wat heeft de coachee geraakt; meevoelen en afstemmen met de coachee.
• Valkuil: Problemen willen analyseren, uitdiepen.
• Richt je op wat er bij de persoon gebeurt; richt je als coach op succesmomenten, op momenten van zelfvertrouwen, op idealen en kernkwaliteiten.

Krachtgericht coachen vraagt om krachtgericht kijken én om krachtgericht luisteren.

Van klachtgericht naar krachtgericht

• Vermijd de probleemanalyse, maar leg de focus op de persoon zelf 
• Vermijd de focus po het denken; ons handelen wordt gedreven door een combinatie van denken, voelen en willen (behoeften)

Vaardigheden

In het midden de lift; een continue verschuiving tussen het 'denken', het 'voelen' en het 'willen'. vaak geneigd om in het denken te blijven hangen: 'Waarom denk je dat je dat doet?' Vragen als 'waarom' of 'hoe komt dat?' stimuleren vaak het denken. Terwijl KC zich vooral richt op het voelen / willen (bereiken van idealen; opsporen van belemmeringen'

2B; het (h)erkennen / weten van kwaliteiten is één ding. Ze ook echt zo voelen of ervaren, is iets anders. Dat staat centraal bij stap 2B. 

3: interne belemmeringen (die niet buiten de gecoachte liggen). Interne belemmeringen zijn bepalend voor hoe iemand met externe belemmeringen omgaat. Voorbeeld; ongemotiveerde leerlingen botst met mijn overtuiging dat je altijd hard moet willen werken voor jezelf. 

4: kijken van een afstandje; zie je wat je tot nu toe aan potentieel / kwaliteiten hebt ingezet en welke successen dat heeft opgeleverd? Maar ook andersom; ken je je belemmeringen en hoe die jou beperken in het bereiken van je ideaal?

Richtlijnen stap 1: Concrete situatie of ervaring beschrijven:

• Empathie
• Liften
• Ik-boodschap geven
• Probleemanalyse vermijden

Richtlijnen stap 2a: 

Reflectie op ideaal

• Verbinding ondersteunen
• Stimuleren van 'groot' denken en voelen  
• Probleemanalyse vermijden
• Liften
• Empathie
• Ik-boodschap geven

Richtlijnen stap 2b: 

Reflectie op kernkwaliteiten

• Kernkwaliteiten (laten) herkennen / benoemen 
• Kernkwaliteiten laten voelen bij coachee 
• Kernkwaliteiten bekrachtigen

• Empathie; gecoachte moet ruimte krijgen om te delen wat hem geraakt heeft.  spiegelen, invoelen, 
• liften: achtereenvolgens vragen naar 'denken', voelen en willen. Het verwoorden van willen is makkelijker als er contact gemaakt is met het gevoel. 
• Ik-boodschap; verwoorden wat het jou als coach doet (versterken contact gecoachte).
• probleemanalyse vermijden; niet uitgebreid het 'denken' aanspreken, liever vragen naar gevoelens, daarna richten op het willen (ideaal); dat boort de kracht aan. NEIGING OVERWINNEN HET PROBLEEM GEHEEL TE WILLEN BEGRIJPEN (rol van psycholoog, zeg maar). Als je kernkwaliteiten ziet, benoem ze dan ook. 

2A

• Het kunnen verwoorden van het ideaal lukt makkelijker door te liften. Kan zo simpel zijn als de beschrijving van wat hij in de concrete situatie anders zou willen. Voelen en willen geeft kracht; benutten om dit ideaal te verwoorden en daarbij negatieve formuleringen vermijden; "ik wil niet meer zo onzeker zijn'. Vraag altijd om te zetten naar iets positiefs; "Ik wil meer leiding nemen). Ook buiten zichzelf leggen, moet je terug leggen naar de gecoachte; "ik wil dat de leerlingen harder werken'. (ligt buiten de persoon). "Hoe zou jij dan zijn? Hoe zou je je dan voelen? Wat ligt binnen jouw eigen invloedsgebied? 
• Stimuleren van groot denken; "Als de situatie ideaal zou zijn, hoe zou die er dan uitzien?, beschrijf eens het beeld dat je voor je ziet?" Vaak achterliggende, meer omvattende, diepere idealen dan in 1e instantie benoemd. Stimuleren om dus groot te denken / voelen. Realistisch is niet zo van belang. Meest wezenlijke idealen brengen vaak belangrijke kwaliteiten aan het licht. Daar is die stap voor bedoeld. 
• Liften: voorkomen aleen maar te dénken over het ideaal, gevoelscontact laten ontstaan; hoe voelt het als je je voorstelt dat dit ideaal gerealiseerd is? (verdiept ook weer het willen). 'tussenvragen' kunnen ook helpen; hoe zou jij zijn in de ideale situatie? Wat veranderd er in jou als je je voorstelt dat het ideaal gerealiseerd wordt? Vooral afstemmen op voelen en willen en over analyseren vermijden. 
• Empathie; invoelend aanwezig blijven. Af en toe gevoelens benoemen die verbaal / non verbaal zichtbaar worden. Belangrijk om af en toe te checken of je het goed inschat. 
• Ik boodschap; benoemen wat het met jou doet om te zien dat er contact gemaakt wordt met het ideaal. Maar ook van de gecoachte met zichzelf. 

2B

• kwaliteiten (laten) herkennen en benoemen: terwijl de gecoachte over het ideaal praat, ben 'alert' op kernkwaliteiten. Welke zie je naar boven komen? Laat de gecoachte dit ook zelf benoemen en voeg eventueel toe. 
• Kernkwaliteiten voelen: weten dat de kwaliteiten er zijn, leidt niet tot het benutten van de potentie die er is. Liefst ook fysiek laten voelen, ervaren. Door liften; denken over de kwaliteiten, willen (wil je deze kwaliteiten gebruiken). Hoe voelt dat als je je voorstelt dat te doen? 
• kernkwaliteiten bekrachtingen: steunende feedback geven; "Dat is een mooie kwaliteit van jou' (laten ervaren dat het zichtbaar, voelbaar is). of combineren met 'ik- boodschap; Ik merk dat jouw enthousiasme aanstekelijk werkt'. bewustwording van de uitwerking van de kwaliteit op anderen. Doorsteek naar benutten daarvan in de praktijk; hoe zou je dit nog meer kunnen inzetten? Hoe is het om te zien welke impact dat heeft..?

Richtlijnen stap 3: 

Reflectie op belemmering

• Opsporen van de belemmering
• Liften
• Bevorderen van mildheid en acceptatie
• Eventueel 'theorie' inbrengen.

Richtlijnen stap 4: 

Benutten vh kernpotentieel

• regisseursrol laten nemen 
•  Bevorderen besef van een keuze
• Vermijd focus op denken en zoeken naar oplossingen
• Liften
• Bekrachtigen

Richtlijnen stap 5: 

Nieuwe aanpak uitproberen

• met het geleerde aan de slag in de praktijk

• Reflectie op belemmering;
• Wat houdt gecoachte tegen om volledig voor het ideaal te gaan en de kwaliteiten die daarmee samen hangen in te zetten?
• Onderscheid tussen interne en externe belemmeringen; interne zijn van belang in de omgang met externe. Intern = vaak belemmerende gedachte; ik kan dat toch niet, dat lukt me niet, ik ben niet zo. Belangrijk om de gecaochte te laten ervaren wat het effect is van deze gedachten op zichzelf (en anderen). 
• Liften
•  bijzondere vorm; "dus jij denkt, het lukt me toch niet en schiet weer in dat patroon'. Hoe voelt dat? Wil je eigenlijk meegaan in dat patroon? 'Denken alleen helpt niet. Het effect voelen MOET om bij het willen te komen. eerst ervaren: dit wil ik niet om vervolgens te kunnen vragen: en wat wil je wel? Vragen als 'waarom doe je dat zo, waarom denk je dat, waar komt dat vandaan' zijn allemaal niet helpend = probleemgerichte benadering. Een oorzaak biest immers in jouw rol geen oplossing. Bovendien zorgt focus voor het gevoel van diepte in de belemmering en een uitdaging deze aan te pakken. 
• Bevorderen mildheid & acceptatie; 
• bewustwording van de ondedrukking de belemmerende gedachte / het belemmerende patroon leidt vaak tot het willen weg krijgen van de belemmering. Doel is echter een een andere, beuwste relatie tot de belemmering en hetgeen deze wellicht opgeleverd heeft tot stand te brengen. Vaak een overlevingsmechanisme in een lastige situatie geweest. Acceptatie en mildheid van en mbt de gespeelde rol zijn daarin dus van belang. daarna kan het besef ontstaan van het feit dat je een keuze hebt om mee te gaan met de belemmerende gedachte óf niet. 
• Stukje theorie;  een kader kan houvast bieden, bijvoorbeeld over de werking van belemmeringen of andere relevante info.
  
  
• benutten vh kernpotentieel
  
• regisseursrol; letterlijk afstand nemen en kijken naar het eigen potentieel, de belemmeringen en het spanningsveld daartussen. Helpt bij het inzicht dat er een kéuze is. Waar ga je in mee? 
• "Heb jij een keuze om in die gedachte mee te gaan, of niet? of, welke keuze heb je nu / wat wil je hier nu mee?"
• vermijd het zoeken naar oplossingen; vaak het moeilijkste. ideaal en belemmeringen zijn nu helder, dus verschieten we vaak in het bedenken van oplossingen (downloaden).Krachtige en wezelijke oplossingen, passend bij de persoon, komen tot stand op het moment dat het potentieel, denken, voelen en willen samen aangesproken worden. Een oplossing is niet meteen beschikbaar. 
• Liften; laat samenvatten wat de gecoachte nu over zichzelf inziet. (Denken). ga dan naar gevoel. Hoe voelt het om te zien dat je jezelf belemmert? Antwoorden blijven vaak wat oppervlakkig; 'jammer'. Verdiepen is niet nodig. De vraag: en wil je je zo voelen? Zou kunnen volstaan.
• Bekrachtigen: Steunen vanuit de ik-boodschap: ik gun het je om.. ik heb ervaren dat je in staat bent om.. Positieve feedback: vertrouwen geven, "ik zie het je zo doen!'

Doel is

om de kracht van de gecoachte aan te spreken.

de gecoachte te helpen eventuele belemmeringen op te sporen en te hanteren

een verschuiving van klachtgerichte naar krachtgericht ondersteuning.

dat de gecoachte autonoom en zelfsturend wordt

KC krijgt diepgang als er een inbedding is in authentiek contact

Uitgangspunten krachtgericht coachen samengevat

In de handout..(via mail; save a tree enzo..)

Gerichte vragen bij de denkniveaus van Bateson.

Hoofdstuk 7 uit 'Krachtgericht coachen'.

Fasenmodel krachtgericht coachen.

Posities (placemats) krachtgericht coachen. 

Wat was vandaag voor jou van waarde en waarom? Waarmee kun / ga je concreet aan de slag en hoe ga je dat doen?