Thema 4 Voeding

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Bas 2 voedingsmiddelen en voedingsstoffen

Voedingsstoffen: die delen van voedingsmiddelen die gebruikt kunnen worden

de groepen voedingsstoffen: koolhydraten, eiwitten, vetten, water, mineralen, vitamines

Eerste drie moeten verteerd worden

Functies van de voedingsstoffen: bouwstoffen, brandstoffen, reservestoffen, beschermende stoffen

Opdracht

Maak ik drietallen de opdracht waarbij voedingstoffen en functies van voedingsstoffen aan elkaar gekoppeld worden.

Na 20 minuten wordt de opdracht nabesproken.

Maak vervolgens de opdracht waarin voeding ingedeeld wordt in voedingsmiddelen en kennis mbt de voedingsstoffen.

Bas 3 Gezonde voeding

Leerdoelen:

• schijf van vijf kunnen gebruiken
• kunnen opnoemen waar gewicht van afhankelijk is

www.voedingscentrum.nl

Bepaal met behulp van de volgende site hoeveel jij kunt eten: http://www.voedingscentrum.nl/nl/gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf/hoeveel-en-wat-kan-ik-per-dag-eten-.aspx. Vul je geslacht en leeftijd in.

Wat kan jij doen om gezonder te eten? Schrijf op.

Maak de vijf vragen en lever de antwoorden in. Aan de hand hiervan maak je vragen 8, 9, 10 en 12 of 8, 10, 12.

Bas 4 Voedsel conserveren

Leerdoelen:

• Kunnen uitleggen waarom voedsel geconserveerd wordt
• Manieren van conserveren kunnen benoemen
• Het verschil tussen voedselvergiftiging en voedselinfectie kennen

voedsel conserveren

Grootste probleem geproduceerde giftige stoffen door bacteriën

Als je er ziek van wordt, heet dit een voedselvergiftiging

Om dit te voorkomen, moet je voedsel langer houdbaar maken

Dit betekent: zorgen dat micro-organismen niet kunnen vermenigvuldigen

Micro-organismen zijn bacteriën en schimmels

Factoren die van invloed zijn bij bederf:

-1- hoge vochtigheid

-2- optimumtemperatuur, hoe dichterbij, hoe sneller bederf gaat; hogere temperatuur:  

a. pasteuriseren: kort tot 72 graden Celsius verwarmen

b. steriliseren: tot 130-140 graden Celsius verhitten, alle micro-organismen gaan dood

-3- zuurstof: 

weghalen of vervangen

-4- andere opties

a. doorstralen: met radioactieve stralen 

b. additieven toevoegen, oa conserveermiddelen, geurstoffen en smaakstoffen

Is het in de fabriek gemaakt, dan is het een synthetisch additief

Bacteriën

• Yoghurt ontstaat door speciale melkzuurbacteriën.
• Bacteriën gebruiken de energierijke stoffen uit de melk

                        Voorbeeld melksuiker.

                        Melkzuur komt vrij als afvalstof

Conserveren

Manieren van  

Koel bewaren

Pasteuriseren

Het product wordt verhit tot 72 graden Celcius

- veel bacteriën en schimmels gaan dood, maar niet allemaal

- je vindt deze melk in de koeling van de supermarkt

Steriliseren

Het product wordt tussen de 130 en 140 graden celcius verhit

- Alle bacteriën en schimmels gaan dood

- De smaak verandert 

- Deze melk vind je in de supermarkt buiten de koeling

Drogen

Water wordt uit de producten gehaald. Bacteriën en schimmels hebben dit nodig om in leven te blijven. 

- gedroogd fruit

- soep (cup a soup)

- melkpoeder / chocopoeder

- gedroogde groenten 

Vacuum verpakken

Ook wel het luchtdicht verpakken. Alle lucht wordt uit de verpakking gezogen. Zo voorkomen ze de verdere groei van bacterien en schimmels

Bas 4 Voedsel conserveren

Leerdoelen:

• Kunnen uitleggen waarom voedsel geconserveerd wordt
• Manieren van conserveren kunnen benoemen
• Het verschil tussen voedselvergiftiging en voedselinfectie kennen

Bas 5, 6, 7

Leerdoelen:

• de organen en stappen van de vertering kennen
• kunnen aangeven welke enzymen betrokken zijn bij vertering
• de spierwerking bij vertering kennen

planning 19 december

• bespreken schema vorige les
• maken invuloefening
• voorbereiden practicum 17: maken werkplan in tweetallen

Resorptie

Essentie: groot oppervlakte door grote lengte, veel plooien met darmvlokken en microvilli op cellen

Vaak opname van stoffen tegen concentratieverval in: actief transport, kost ATP, veel dissimilatie, dus veel mitochondriën

definitie: resorptie is opname van stoffen uit de darmwand

opname van alcohol in maag is dus geen resorptie!

Opgenomen stoffen in dunne darm te vinden in Binas 82 E onderaan

Dit zijn alleen verteerde stoffen; vitaminen, mineralen en water worden onverteerd opgenomen!

Vetten worden weer gevormd in darmcellen uit glycerol en vetzuren en via lymfe vervoerd

poortader

Dé bloedvatverbinding tussen darmen en lever is de poortader

Bloed is zuurstofarm, maar voedingsrijk

lever krijgt zuurstof via leverslagader

Dikke darm en endeldarm

Neemt water op; hoeveelheid: zichtbaar door hoe waterig ontlasting is bij diarree

Belangrijke functie ook voor de darmbacteriën die hier onverteerbare resten verteren (cellulose) en vitaminen helpen opnemen

Endeldarm: voor opslag, ook opname nog mogelijk (zetpil)