Grammatica ZD: hoofdstuk 4 (fout beknp. bz.) 3havo

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Grammatica zinsdelen

Hoofdstuk 4: (foutieve) beknopte bijzin

Doel en planning

Doel: aan het einde van deze les weet je wat een foutieve beknopte bijzin is, kun je deze herkennen en ken je twee manieren om de foutieve beknopte bijzin te verbeteren.

Terugblik: wat is een beknopte bijzin? Gebruik in je antwoord ook de verschillende vormen van een beknopte bijzin.

Normale bijzin

Beknopte bijzin

Nadat ik ontbeten had, stapte ik op de fiets.

De coach zei dat als we zo doorgaan, we de wedstrijd zeker gaan winnen.

Dansend van vreugde vierde de Olympisch kampioen zijn overwinning.

Overdrevend gebarend werd zijn betoog steeds ingewikkelder.

Na een uur gefietst te hebben, kwam ik eindelijk aan op school.

Huiswerk bespreken: opdr. 3 blz. 125

Lees je beknopte bijzin voor. Benoem daarna hoe je de bijzin hebt gemaakt: met een voltooid deelwoord, onvoltooid deelwoord of te + infinitief. 

Ontleed de beknopte bijzin

Ontleed de zin helemaal. Benoem de functie van de beknopte bijzin. 

Beloofde Kim haar moeder vanavond op tijd thuis te komen?

Wat is de functie van de beknopte bijzin?

"Beloofde Kim haar moeder vanavond op tijd thuis te komen?"

Antwoord functie beknopte bijzin

Beloofde Kim haar moeder vanavond op tijd thuis te komen?

pv = beloofde
ow = Kim
wg = beloofde

lv = op tijd thuis te komen                           dus de functie van bekn. bz. = lv

mv = haar moeder

bwb = vanavond

Bekijk de volgende foutieve beknopte bijzin. Waarom is de beknopte bijzin fout?
"Na het probleem te hebben besproken, kwam de tram aanrijden."

Theorie foutieve beknopte bijzin

Je kunt met een beknopte bijzin gemakkelijk een fout maken, wanneer je het verzwegen onderwerp uit het oog verliest.

Na het probleem te hebben besproken, kwam de tram aanrijden. 

Uit de hoofdzin blijkt dat de tram het onderwerp is. Dat moet ook het verzwegen onderwerp in de beknopte bijzin zijn. En dat is in de eerste zin niet het geval: een tram bespreekt geen problemen. Die zin is dus grammaticaal fout.

Theorie foutieve beknopte bijzin

Het onderwerp van de beknopte bijzin moet dus hetzelfde zijn als de hoofdzin. 

Aangekomen op het vakantieadres meldde mijn vader zich aan de balie.

Deze zin klopt, want het onderwerp van de beknopte bijzin is 'mijn vader' en dat is hetzelfde onderwerp als de hoofdzin. 

Liggend op zijn badmat las Maurice zijn nieuwe boek.

1. goede beknopte bijzin
2. foutieve beknopte bijzin

Bij school aangekomen, bleken zijn boeken nog thuis te liggen.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

1. beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Kijkend uit het raam, viel plotseling een dakpan naar beneden.

1. foutieve beknopte bijzin
2. beknopte bijzin

Hoe verbeter je een foutieve beknopte bijzin?

Na mijn mobiel te hebben opgeladen, was hij binnen twee uur weer leeg. 

1. Verander de beknopte bijzin in een gewone bijzin met een persoonsvorm en een onderwerp.
   Nadat ik mijn mobiel had opgeladen, was hij binnen twee uur weer leeg. 
   
2. Verander de hoofdzin en vul daar het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin in.
   Na mijn mobiel te hebben opgeladen, zag ik dat hij binnen twee uur weer leeg was. 
   
   

Verbeter de foutieve beknopte bijzin door deze in een gewone bijzin te veranderen (manier 1).

"Liggend in het gras scheen de zon behoorlijk fel."

Verbeter de foutieve beknopte bijzin door de hoofdzin te veranderen (manier 2).
"Liggend in het gras scheen de zon behoorlijk fel."

Huiswerk voor de volgende les

Maak opdracht 1 op blz. 128-129